Gotowość szkolna dziecka siedmioletniego

Ogólnie zakłada się, że dziecko siedmioletnie rozpoczyna naukę w szkole, gdy osiągnie pewien stopień rozwoju, który pozwoli mu na podjęcie nowych obowiązków, czyli osiągnie dojrzałość szkolną. Dziecko nabywa ją w okresie przedszkolnym w czasie zabaw, pod wpływem doświadczeń, w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Można stwierdzić, że jest to okres intensywnego rozwoju:
- fizycznego
- umysłowego
- emocjonalnego
- społecznego

W momencie, gdy dziecko osiągnie odpowiedni poziom w zakresie rozwoju tych sfer, możemy uznać, że jest gotowe, by rozpocząć naukę w szkole.

O dojrzałości fizycznej mówimy wówczas, gdy dziecko wstępujące do klasy pierwszej ma sprawnie funkcjonujące organy zmysłowe, jest odporne na zmęczenie i choroby, posiada odpowiednią sprawność ruchową - również sprawność manualną rąk.

W zakresie dojrzałości umysłowej dziecko siedmioletnie powinno posiadać tzw. gotowość do nauki czytania i pisania oraz do nauki matematyki. Teoretycznie zakłada się, że zna litery drukowane, umie czytać krótkie, nieskomplikowane wyrazy i zdania. Zna liczebniki główne i porządkowe w zakresie 10, wyodrębnia zbiory i podzbiory, zna podstawowe figury geometryczne. Osiągnęło również odpowiedni poziom wiedzy na temat swojego najbliższego środowiska. Poza tym potrafi posługiwać się przyborami plastycznymi.

Dziecko, które osiągnęło dojrzałość emocjonalno - społeczną, chętnie nawiązuje kontakty z rówieśnikami i nauczycielem, potrafi podporządkować się obowiązkom i wymaganiom, jest w miarę samodzielne (sprząta po sobie, potrafi samo się ubrać, itp.).

Potrafi też odpowiednio zachować się w prostych sytuacjach życia codziennego.

Uważa się, że dziecko, które osiągnęło dojrzałość szkolną będzie w stanie rozwijać się, wzbogacać systematycznie swoje wiadomości i umiejętności w kolejnych latach swojej edukacji.

Można wyróżnić trzy podstawowe czynniki, które mogą pozytywnie bądź negatywnie wpłynąć na start dziecka w szkole. Są to:
- możliwości rozwojowe dziecka (np.: stan zdrowia, poziom intelektualny, rozwój funkcji poznawczy),
- środowisko rodzinne ucznia (atmosfera domowa, zaspokajanie potrzeb naturalnych dziecka, wzmacnianie jego działań),
- odpowiednia praca dydaktyczna (dobór odpowiednich metod i form pracy z dzieckiem - dostosowanie ich do jego możliwości).

Niestety, dzieci, które wstępują do pierwszej klasy reprezentują zróżnicowany poziom rozwojowy. Dlatego też nie wszystkie (z różnych przyczyn) są w stanie opanować w jednakowym stopniu wskazane przez program nauczania umiejętności i wiadomości. W każdej klasie znajdzie się dziecko lub grupa dzieci, które nie mogą podołać wymogom panującym w szkole. Ponieważ pierwsze niepowodzenia szkolne stają się przyczyną zaburzeń zachowania i ukształtowania niewłaściwych postaw, dlatego też konieczne jest poznanie przyczyn powodujących ogólne niepowodzenia w nauce.

Jedną z przyczyn, mogącą powodować trudności na początku nauki szkolnej, jest nieprzystosowanie społeczne - brak motywacji do nauki oraz zaburzenia emocjonalno - społeczne. Dzieci takie od początku czują się niepewnie w klasie, często płaczą, są zamknięte, przestraszone lub przyjmują innego typu zachowanie - są agresywne, wybuchowe kłótliwe. Niechętnie nawiązują kontakty, nie potrafią skupić swojej uwagi, często się zniechęcają.

Inna grupa to dzieci niedojrzałe intelektualnie. Uczniowie ci pracują dużo wolniej, nie rozumieją bardziej złożonych poleceń nauczyciela, posiadają ubogie słownictwo czynne, mają trudności w oderwaniu się od konkretów i przejścia do abstrakcji, mają zaburzoną analizę i syntezę wyrazów, problemy z czytaniem i pisaniem. Uważa się że główną przyczyną trudności dzieci niedojrzałych intelektualnie są zakłócenia rytmu rozwoju między innymi fragmentaryczne deficyty rozwoju funkcji poznawczych i zakłócenia dynamiki procesów nerwowych ( nadpobudliwość psychoruchowa).

Często wadliwe oddziaływanie ze strony domu, nieodpowiednia postawa rodziców wobec trudności dziecka pogłębia jego niepowodzenia, wzmaga w nim niechęć do nauki i szkoły. Bagatelizowanie lub nie rozumienie pierwszych objawów kłopotów szkolnych, brak wsparcia i stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych może spowodować u dziecka reakcje nerwicowe, które mogą pogłębiać niepowodzenia dziecka. Dlatego niezbędna jest ścisła współpraca między szkołą a domem ucznia. Rodzice powinni zaufać nauczycielowi, który ma możliwość obiektywnej i porównawczej obserwacji ich dziecka. Szybka, odpowiednia reakcja zarówno szkoły jak i rodziców oraz trafnie zastosowane środki mogą z powodzenie zniwelować braki rozwojowe dzieci.

 

Opracowanie: Teresa Sudoł
nauczyciel mianowany
kształcenie zintegrowane
Szkoła Podstawowa w Malczycach
21 lat praktyki zawodowej

Wyświetleń: 1560