Kręgosłup - jeden na całe życie

"W ciele ludzkim składa się wszystko
tak cudownie i harmonijnie, część z częścią,
każda część z całością, że twór ciała
należy nazywać arcydziełem"

ks. dr Sebastian Kneipp

Nikomu nie trzeba przypominać jak wielką rolę odgrywa kręgosłup
w życiu człowieka. Jednak coraz częściej spotyka się ludzi, którzy uskarżają się na bóle pleców, krzyża itp. Jeżeli chcemy zapobiegać chorobom kręgosłupa
i towarzyszącym im często narastającym bólom, musimy już dziś sami, przy pomocy celowych ćwiczeń usprawnić jego aparat ruchowy, tzn. układ kostno - więzadłowo - mięśniowy.

Kręgosłup jako centralna jednostka funkcjonalna ciała zasługuje na specjalną uwagę. Jego stan ma decydujący wpływ na ogólną sprawność ruchową i funkcjonowanie wszystkich narządów wewnętrznych. Specyfika jego budowy decyduje o zakresach ruchomości w poszczególnych płaszczyznach,
są one różne w różnych jego odcinkach. Silny gorset mięśniowy oraz elastyczność więzadeł, stanowią podstawę prawidłowego działania kręgosłupa. Wyjątkowość anatomiczna chrząstek stawowych i dysków międzykręgowych sprawia, że nie są one odżywiane bezpośrednio przez naczynia krwionośne, lecz przez substancję śródstawową, w której się one znajdują. O ich odżywianiu decyduje ruch powodujący naprzemianstronny nacisk i odciążanie. Przy przykurczach mięśniowych nie następuje optymalne odciążenie, co prowadzi do zaburzeń w odżywianiu stawów, a w rezultacie do zmian chorobowych.

W dobie cywilizacji bezruchu i zamkniętych pomieszczeń, w pracy, w szkole obciążanie stawów międzykręgowych i biodrowych jest bezustanne, a niska świadomość w zakresie tego tematu oraz brak ćwiczeń odciążających sprzyja deformacjom stawów, zwyrodnieniom dysków, zablokowaniu segmentów kręgosłupa i bolesnym ograniczeniom ruchu.

Świat wielu dzieci i dorosłych, zafascynowanych osiągnięciami techniki, zamyka się do komputerowego biurka czy telewizyjnego fotela bez ruchu i bez opuszczania pomieszczenia. Należy temu jak najszybciej przeciwdziałać, choćby przychodziło to w trudzie. Ogromną rolę mają tu do odegrania nauczyciele wychowania fizycznego, lekarze i pielęgniarki, rehabilitanci oraz inne osoby z doświadczeniem w tym zakresie.

Pomocą w uzyskaniu podstawowej wiedzy mogą okazać się różnego rodzaju programy i publikacje. Moją uwagę zwróciła książka "Szkoła pleców" , praca zbiorowa pod redakcją Hansa - Dietera Kempfa wydana przez wydawnictwo SIC! w Warszawie 1994 r.

Hans - Dieter Kempf jest współzałożycielem szkoły pleców w Kalsruhe, działa na forum międzynarodowym jako organizator sportowy "World Games 1989"; doktorant Instytutu Sportu i Nauk Sportowych Uniwersytetu w Karlsruhe; autor wielu publikacji o tematyce zdrowotnej i sportowej.

W swej książce autorzy prezentują koncepcję aktywnego zdrowia. Poprzez prezentację opracowanego przez siebie programu profilaktyki i rehabilitacji kręgosłupa "szkoła pleców", przekazują umiejętności oszczędnych zachowań
w życiu codziennym, takich jak prawidłowe stanie, siedzenie, schylanie się, podnoszenie. Szkoła pleców dostarcza również pełnego zbioru funkcjonalnych ćwiczeń służących uaktywnieniu gorsetu mięśniowego, który odpowiada jak już pisałem za utrzymanie kręgosłupa w dobrej kondycji. Czytelnik znajdzie tu także proste ćwiczenia rozluźniające, pomocne we wprowadzaniu organizmu
w stan relaksu i odprężenia.

Jeśli więc chcemy zapobiec chorobom kręgosłupa i związanych z tym dolegliwościom bólowym, powinniśmy sięgnąć po prezentowaną pozycję.

Kręgosłup mamy jeden na całe życie. Nie bacząc na to, że jest on wytrzymały, albo że jesteśmy młodzi, czy że jeszcze nas nie boli, powinniśmy o niego dbać. Pamiętajmy, że nasze ciało to także kręgosłup, niezastąpiony skarb. Trzeba go chronić i poświęcać mu tyle czasu i uwagi, ile poświęcamy choćby na telewizję, nie mówiąc już o komputerze czy samochódzie. Przedmioty można zastąpić, własnego ciała - NIE.

Działanie nie jest aż tak trudne i wymagające wielkiego nakładu czasu. Przy odrobinie chęci i dobrej woli, zmieniając przyzwyczajenia na zachowania zmierzające do poprawy gorsetu mięśniowego poprzez ćwiczenia ruchowe, utrzymamy kręgosłup w prawidłowej postawie.

Tych jednak, którzy nie skorzystają z tej propozycji, zachęcam do przestrzegania poniższych zasad:
1) korygujcie swoją postawę - trzymajcie się w pionie!
2) trzymajcie plecy prosto i stabilnie!
3) przy podnoszeniu ciężarów pamiętajcie, aby podnosić je w pozycji pionowej, nosić blisko ciała, mądrze rozkładać ciężar!
4) poruszajcie się - stosujcie przerwy na ruch, zmieniajcie pozycje!
5) siedźcie dynamicznie, ale nie za długo! (długie siedzenie szkodzi plecom, dlatego często zmieniajcie pozycje, wstawajcie i róbcie przez chwilę coś innego)
6) dbajcie o swoje plecy!
7) skontrolujcie otoczenie!
8) prawidłowych zachowań służących plecom można się nauczyć!

Literatura:
1. Bielski J. Życie jest ruchem, Agencja Promo - Lider Warszawa 1996,
2. Kempf H.D. Szkoła pleców, Wydawnictwo SIC!, Warszawa 1994
3. LIDER 4/92,
 

Opracowanie: mgr Jerzy Mazurek
nauczyciel Gimnazjum w Biszczy

Wyświetleń: 1590