Przygotowanie się nauczyciela do zajęć z wykorzystaniem telewizji

Jeśli dobrze się nad tym zastanowić, to w dzisiejszych czasach nie da się nie wykorzystywać zwłaszcza telewizji w nauczaniu. Spędzające wiele godzin dziennie przed szklanym ekranem dzieci posiadają ogromny zasób medialnych doświadczeń, a przekazywane tą drogą treści, zarówno te pozytywne jak i niepożądane, mają znaczący wpływ na rozwój ich osobowości. Konieczna jest tu więc ingerencja pedagoga, który pomoże dzieciom usystematyzować ogrom zdobywanych za pomocą mass mediów wiadomości, często dla nich nie zrozumiałych i zneutralizuje negatywne, a wzmocni pozytywne oddziaływania telewizji. To wszystko po to by przygotować uczniów do świadomego i krytycznego odbioru przekazów medialnych o charakterze słownym i obrazowym.

Każdy nauczyciel zastanawiający się wykorzystywać, czy nie wykorzystywać w swej pracy środki audiowizualne powinien pamiętać, że obok słowa pisanego służą one edukacji. W przemyślany sposób zastosowane stwarzają one niezwykłe możliwości rozszerzania wiedzy i to w różnych dziedzinach życia. Emitowane w telewizji i dostępne na kasetach wideo filmy oraz programy o charakterze popularnonaukowym, których treścią są zagadnienia historyczne, społeczne, literackie, techniczne, zdrowotne, ekologiczne czy religijne odpowiednio skomentowane i dobrane do możliwości oraz potrzeb rozwojowych dziecka mogą znacznie przyspieszyć przyswojenie i zapamiętywanie pożądanych treści, czyniąc je bardziej atrakcyjnymi.

Aby wykorzystanie programu telewizyjnego było jak najbardziej korzystne dla dzieci, musi być ono bardzo dobrze przemyślane i zaplanowane przez nauczyciela. Swoje działania pedagog powinien rozpocząć od wybrania właściwej audycji telewizyjnej dostosowanej do wieku, poziomu rozwoju, możliwości psychofizycznych, zakresu doświadczeń, zainteresowań swych wychowanków. Emitowane powinny być tylko te audycje, które są lubiane przez dzieci, a jednocześnie zawierają bogate wartości poznawcze i artystyczne. Przy dokonywaniu wyboru bardzo ważny jest też czas trwania programu, jako że jednorazowy kontakt dziecka w wieku przedszkolnym z omawianym mass medium nie powinien przekraczać 20 minut.

Przy wykorzystywaniu w pracy z dziećmi środków audiowizualnych w szczególny sposób należy zadbać o bezpieczeństwo, higienę oraz o odpowiednie warunki zewnętrzne. Chodzi tu między innymi o właściwe ustawienie odbiornika, który powinien stać tyłem do okna, z dala od źródła ciepła. Bardzo istotna jest też wysokość na której ustawiony jest telewizor. Powinna ona wynosić 30-50 cm powyżej średniej lini oczu dzieci siedzących na krzesełkach. Przed rozpoczęciem oglądania telewizji należy wywietrzyć salę i ustawić krzesełka w rzędach. W pierwszych z nich siadają dzieci najniższe w kolejnych wyższe, tak by wszyscy oglądający bez przeszkód widzieli ekran. Ważna jest też liczba dzieci, oglądających jednorazowo telewizję. Grupa taka nie powinna przekraczać 30 osób, którym towarzyszyć musi nauczyciel siedzący z tyłu. Towarzyszący małym widzom pedagog pozwala im w czasie projekcji na swobodne zachowanie, ale nie przeszkadzające innym i zwraca uwagę by dzieci siedziały prosto na krzesełkach z oparciem.

Wspólne oglądanie telewizji powinno być poprzedzone zabawą ruchową oraz krótkim wprowadzeniem do treści audycji. Kiedy dzieci przystępują do odbioru programu z wyraźnym celem, mają za zadanie odnaleźć odpowiedzi na konkretne pytania potrafią lepiej skupić swoją uwagę i dostrzec więcej szczegółów, a także lepiej je zapamiętać. Dzięki temu wyrabiamy w małych widzach umiejętność czynnego odbioru telewizji, są oni przecież zmuszani do myślenia, analizy, porównywania i wyciągania wniosków.

Nie można pozwolić dzieciom na wykonywanie "przed" telewizorem czynności dodatkowych jak na przykład, rysowanie, oglądanie książek czy jedzenie. Zadaniem nauczyciela jest nauczenie swych wychowanków spokojnego obcowania z tym mass medium, choć nie należy im zabraniać możliwości ujawniania swoich osobistych przeżyć związanych z obserwowanymi na ekranie obrazami. Równie istotną funkcją nauczyciela jest umiejętne kierowanie uwagi dzieci na momenty najważniejsze w danej audycji. Nauczyciel powinien wyjaśniać na bieżąco niezrozumiałe zwroty i wątpliwości dzieci, pamiętając, że muszą być ono krótkie. Dłuższy komentarz w trakcie emisji jest nie wskazany.

Kolejnym elementem wymagającym przygotowania jest ostatnia faza zajęcia z wykorzystaniem telewizji, która ma miejsce po zakończeniu emisji. Musi w niej być czas na swobodne wypowiedzi dzieci dotyczące ich wrażeń, własnych spostrzeżeń. Oraz czas na zebranie podanych w audycji wiadomości i omówienie zawartych w niej problemów poznawczych, wychowawczych, a także estetycznych. Ta część powinna zakończyć się podsumowaniem wiadomości i sformułowaniem odpowiedzi dotyczących głównego problemu wysuniętego na początku zajęcia.

Wykorzystanie telewizji nie powinno kończyć się wyłącznie na twórczości słownej. Dobrze by było zaspokoić naturalną potrzebę przedszkolaków i po zakończeniu wspólnego oglądania oraz omawiania audycji zaproponować im jedną z wielu form ekspresji. Może to być na przykład: rysunek, zabawa tematyczna, inscenizacja do fragmentu programu, wykonanie bohaterów programu dowolną techniką plastyczną, konstruowanie według pomysłu z teleprogramu, zabawa ruchowo - artykulacyjna polegająca na naśladowaniu postaci z filmu, nauka piosenki z audycji telewizyjnej itp.

Jeśli powyższe warunki zostaną spełnione to kontakt dziecka z telewizją będzie przynosił pożądane efekty i co bardzo ważne, będzie przygotowywał małego telewidza do czynnego, świadomego i celowego obcowania z tym mass medium.
 

Opracowanie: Monika Wittek

Wyświetleń: 1092