Konkurs ekologiczny dla gimnazjalistów

I. Konkurs adresowany jest do uczniów gimnazjów.

III. Zakres treści programowych:
1. Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii: gatunek, populacja, biocenoza, biotop, ekosystem.
2. Cechy populacji biologicznej.
3. Charakterystyka biocenozy: zespoły roślinne i zwierzęce, rozwój biocenozy, zależności pokarmowe, oddziaływania antagonistyczne i nieantagonistyczne.
4. Struktura i funkcjonowanie ekosystemu.
5. Przegląd wybranych gatunków roślin, zwierząt i grzybów żyjących w różnych siedliskach oraz ich przystosowań do warunków życia.

II. Cele konkursu:
1. Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych uczniów.
2. Umiejętne wykorzystywanie posiadanej wiedzy z zakresu ekologii.
3. Doskonalenie umiejętności poprawnego posługiwania się poznaną terminologią.
4. Doskonalenie umiejętności rozpoznawania gatunków.

IV. Konkurs składa się z dwóch etapów: pisemnego i ustnego, o wynikach decyduje suma uzyskanych punktów.

V. Zestaw pytań do części pisemnej:

(W każdym z pytań należy wybrać jedną poprawną odpowiedź.)

1.Do zadań ekologii należą:
a) tworzenie parków narodowych i rezerwatów,
b) badanie wzajemnych zależności między organizmami a ich środowiskiem,
c) przywracanie równowagi biologicznej w ekosystemie,
d) zapobieganie niszczeniu środowiska.

2. Gatunki wskaźnikowe to takie, które:
a) mogą żyć w warunkach dużej zmienności czynników środowiskowych,
b) łatwo przystosowują się do zmieniających się warunków środowiska,
c) maja szeroki zakres tolerancji wobec czynników środowiska,
d) mają wąski zakres tolerancji a ich zdolności przystosowawcze są małe.

3. Populacją biologiczną nazywamy:
a) zespół organizmów żyjących w jednym środowisku i nie wpływających na siebie,
b) różnogatunkowy zespół organizmów żyjących w określonym środowisku,
c) zespół organizmów jednego gatunku, wzajemnie na siebie wpływających i żyjących w jednym środowisku,
d) zespół gatunków roślin i zwierząt żyjących w danym środowisku.

4. Ekosystem to podstawowa jednostka funkcjonalna w przyrodzie składająca się z:
a) wielu biocenoz,
b) wielu populacji,
c) biocenozy i jej biotopu,
d) biocenozy i biomów.

5. Gatunek to:
a) grupa osobników zamieszkująca niewielki obszar i mających podobne wymagania,
b) grupa osobników należąca do tego samego poziomu troficznego,
c) grupa populacji podobnych do siebie osobników, krzyżujących się ze sobą i mających wspólne pochodzenie,
d) grupa osobników należących do jednej biocenozy.

6. Producenci to organizmy:
a) samożywne, które przeprowadzają proces fotosyntezy,
b) odżywiające się związkami organicznymi wytworzonymi przez rośliny zielone,
c) żyjące kosztem innych organizmów,
d) zjadające konsumentów.

7. Z niżej wymienionych organizmów biocenozy leśnej do poziomu troficznego producentów nie należą:
a) sosna zwyczajna, dąb bezszypułkowy,
b) borowik szlachetny, opieńka miodowa,
c) języcznik zwyczajny, mech płonnik,
d) leszczyna pospolita, kalina koralowa.

8. Przykładem zależności antagonistycznych jest:
a) współżycie grzybów z korzeniami roślin nasiennych,
b) współbiesiadnictwo wilka i kruka,
c) symbioza glonu z grzybem,
d) zależność między kuną i wiewiórką.

9. Drapieżnikiem nie jest:
a) ropucha,
b) mszyca,
c) jaskółka,
d) pływacz zwyczajny.

10. Przykładem konkurencji międzygatunkowej może być zależność pomiędzy:
a) jaskółką i muchą,
b) jeleniem i żubrem,
c) krową i pierwotniakami żyjącymi w jej przewodzie pokarmowym,
d) bąkojadem i nosorożem.

11. W naturalnych ekosystemach:
a) materia krąży a energia przepływa,
b) występuje obieg materii i energii,
c) energia krąży a materia przepływa,
d) materia i energia przepływają.

12. Grupę kun leśnych zamieszkujących Bieszczady nazwiemy:
a) populacją,
b) kolonią,
c) biocenozą,
d) gatunkiem.

13. Do zwiększenia liczebności populacji przyczyniają się:
a) rozrodczość i imigracja
b) emigracja i imigracja
c) rozrodczość i emigracja
d) imigracja i śmiertelność

14. Buczynę karpacką wraz z jej mieszkańcami, glebą i czynnikami klimatycznymi nazwiemy:
a) biotopem
b) biomem
c) ekosystemem
d) biocenozą

15. Które ze zdań nie dotyczy torfowiska wysokiego:
a) powstaje w miejscu gdzie nie ma przepływu wody,
b) jest ubogie w składniki odżywcze,
c) jest słabo zakwaszone,
d) jest zasilane głównie wodą opadową.

16. Populację biologiczną określamy jako rozwijającą się, gdy:
a) dominują w niej osobniki stare niezdolne do rozmnażania,
b) przeważają w niej osobniki młode w wieku rozrodczym,
c) liczba osobników wszystkich grup wiekowych jest równa,
d) brak w niej osobników młodych w wieku rozrodczym.

17. Organizmami, które odgrywają dużą rolę w obiegu azotu w przyrodzie są:
a) bakterie i glony,
b) grzyby i bakterie,
c) glony i porosty,
d) grzyby i glony.

18. Mieszkańcy środowisk wodnych zamieszkujący strefę denną stanowią:
a) plankton,
b) nekton,
c) bentos,
d) Pelagia

19. Jemioła jest półpasożytem, ponieważ:
a) nie posiada chlorofilu,
b) jest zdolna do fotosyntezy, ale wodę i sole mineralne czerpie z rośliny na której żyje,
c) substancje organiczne pobiera z rośliny na której żyje,
d) jest zdolna do fotosyntezy, ale może także czerpać gotowe związki organiczne z rośliny na której wyrasta.

20. Roślinami pasożytniczymi są:
a) zaraza żółta i lepiężnik różowy,
b) kanianka pospolita i lepiężnik różowy,
c) lepiężnik biały i kanianka pospolita,
d) kanianka pospolita i łuskiewnik różowy.

Odpowiedzi do testu:

1-b	6-a	11- a	16-b
2-d	7-b	12- a	17-b
3-c	8-d	13- a	18-c
4-c	9-b	14- c	19-b
5-c	10-b	15- c	20-d

VI. Propozycje zadań do ustnego etapu konkursu:

1. Rozpoznawanie gatunków zwierząt na podstawie przeźroczy.
2. Rozpoznawanie gatunków roślin zielnych - przeźrocza lub zasuszone okazy.
3. Rozpoznawanie gatunków drzew i krzewów leśnych - zasuszone okazy.
4. Losowanie karteczek z nazwami zależności międzygatunkowych, wyjaśnianie istoty tych zależności i podawanie przykładów.

Opracowanie: Małgorzata Tkacz

Wyświetleń: 2088