Style kierowania ludźmi i ich wpływ na zachowanie człowieka

Plan:
Wstęp
1. Czynniki wpływające na przebieg kierowania ludźmi
2. Funkcje kierownika
3. Style kierowania
a) Styl autokratyczny
b) Styl demokratyczny
c) Styl liberalny
4. Zachowanie ludzi w grupie
5. Warunki ekstremalne w grupach
6. Pozycja kierownika w strukturze władzy
Zakończenie

Wstęp.

Bazą dla młodego nauczyciela, który angażuje się w kierownictwo grupowe jest jego dojrzała osobowość oraz doświadczenie uczestnictwa w różnego rodzaju grupach. Ważnym elementem jest świadomość dyspozycji psychofizycznych oraz własne nastawienie "żaden nauczyciel nie poprowadzi dobrze grupy jeżeli sam nie doświadczy uczestnictwa albo istoty przewodnictwa grupą".
Niniejsza publikacja ukazuje ważne czynniki wpływające na przebieg kierownictwa oraz style kierowania grupą.

1. Czynniki wpływające na przebieg kierowania ludźmi

a) osobowość kierującego - tj. jego temperament, talent organizatorski, poczucie odpowiedzialności, aktywność, wrażliwość, towarzyskość, elokwencja, zdolności wrodzone, predyspozycje,
b) charakter grupy: wielkość grupy, wiek i oczekiwania członków grupy, doświadczenia poszczególnych członków grupy,
c) sytuacja kierowania: cały kontekst sytuacyjny w jakim jest podejmowane przewodzenie grupie i stan w którym znajduje się grupa.

2. Funkcja kierownika

Podstawowe zadania kierownika sprowadzają się do:

a) planowania - to jest formułowanie i podawanie celów ogólnych i szczegółowych,
b) organizowania czyli tworzenia odpowiednich zespołów ludzkich, wyznaczania im zadań i miejsc oraz tempa pracy,
c) sprawdzania przebiegu wykonania zadań, a w razie potrzeby modyfikowania ich w zależności od aktualnych możliwości grupy, którą kieruje.

3. Style kierowania grupami

Wymienione w punkcie drugim zadania kierujący grupą spełniają różnie. Lippitt i White rozpoczęli szczegółowe badania nad tym zjawiskiem. W tym celu stworzyli kluby chłopców zajmujących się wytwarzaniem masek i modeli. Kluby te spełniały wszystkie warunki tak, że mogły być uznane za grupy. Kierownikami klubów były odpowiednio przygotowane osoby dorosłe, które posługiwały się trzema stylami kierowania: autokratycznym, demokratycznym i liberalnym.

a) Styl autokratyczny.

Kierownik posługujący się tym stylem sam określał jakie będą cele grupowe
i jakie czynności będzie wykonywać grupa w związku z ich realizacją. Tak na przykład kierownik autokratyczny sam decydował o tym czy dana grupa będzie robić modele czy też maski. Grupa nie brała udziału w podejmowaniu decyzji, a kierownik nie wyjaśniał jaka jest jego decyzja ani tego co skłoniło go do jej podjęcia. W związku z tym członkowie grupy znali tylko cząstkowe zadania nie znając ogólnego celu jaki stał przed grupą. Kiedy np. wycinali jakąś część nie wiedzieli do czego ona służy. Również o podziale pracy decydował kierownik grupy, pozostali członkowie grupy nie mieli żadnego wpływu na to kto będzie wykonywał daną czynność. Charakterystycznymi zachowaniami kierownika autokratycznego było wydawanie rozkazów i poleceń. Sam kierownik po wydaniu poleceń nie brał udziału w pracy. Wszelkie oceny dokonywane przez kierownika zarówno pozytywne jak i negatywne miały charakter arbitralny tzn. stwierdzał on, że jego ocena jest właśnie taka nie uzasadniając jej.

b) Styl demokratyczny.

Kierownik stosujący ten styl zachęcał grupę do podejmowania decyzji dotyczących ustalania i celów jak również środków mających doprowadzić do ich osiągnięcia. Jeżeli grupa natrafiała na jakieś trudności w toku swoich działań kierownik proponował różne alternatywne formy rozwiązania danego problemu, a sama grupa decydowała o tym, którą z nich należy wybrać. Podział czynności był również zależny od decyzji całej grupy Pochwały czy krytykowanie pracy członków grupy kierownik demokratyczny stosował w sposób obiektywny opierając się na faktach. Brał udział
w pracy wykonywanej przez grupę, jednakże starał się nie wykonywać sam zbyt wielu czynności.

c) Styl liberalny

Kierownik posługujący się tym stylem pozostawił zupełną swobodę członkom grupy, jeżeli chodzi o podejmowanie decyzji indywidualnych lub zbiorowych, a sam decydował tylko w stopniu minimalnym. W czasie działalności grupy, kierownik dostarczał jej rożnych materiałów do pracy, dając jednocześnie do zrozumienia, że sam nie będzie w nią ingerował ani w niej uczestniczył. Jeżeli ktoś go o coś zapytał, tylko wtedy udzielano mu informacji. Kierownik liberalny czynił rzadko komentarze na temat pracy grupy, nie próbował oceniać poszczególnych członków (chyba że go grupa prosiła o to).

4. Zachowanie ludzi w grupie

W czasie eksperymentu każdy z kierowników grupy posługiwał się wszystkimi trzema stylami kierowania, z tym, że każdy stosował w innej grupie. W ten sposób każda badana grupa była kierowana za pomocą trzech stylów. Wyniki eksperymentu:

a) Ilość wykonywanej pracy
- najwyższa w grupach kierowanych autokratycznie
- mniejsza w grupach demokratycznych
- najmniejsza w grupach liberalnych
b) Jakość wykonywanej pracy
- najwyższa w grupach demokratycznych
- niewysoka w grupach autokratycznych
- najgorsza w grupach liberalnych
c) Poziom motywacji
- najwyższy w grupach demokratycznych
- niewysoki w grupach autokratycznych (kiedy kierownik opuszczał grupę,
chłopcy przerywali pracę)
- w grupach liberalnych brak motywacji
d) Stosunki wewnątrzgrupowe
- w grupach autokratycznych dwa rodzaje reakcji:
* agresja (przejawia się w poszukiwaniu "kozła ofiarnego")
* apatia
- w grupach demokratycznych reakcja oparta na przyjaźni między członkami grupy
- w grupach prowadzonych w sposób liberalny tworzyła się nieformalna struktura
grupy, w której jeden z członków grupy stawał się nieformalnym kierownikiem
e) Zadowolenie członków grupy
- w grupach autokratycznych istniało duże niezadowolenie z tego rodzaju
kierowania
- w grupach demokratycznych największe zadowolenie
- w grupach liberalnych członkowie mieli bardzo negatywny stosunek do tego
rodzaju kierowania

5. Warunki ekstremalne

Badania przeprowadzone przez dwóch holenderskich psychologów społecznych M. Muldera i Stemerdinga: osobami badanymi byli kupcy holenderscy z małych miast. W porozumieniu z gildią kupiecką poproszono ich na zebranie, w których uczestniczyło pięć osób, w tym dwie osoby były współpracownikami eksperymentów. Część badanych grup stawiano w sytuacji zagrożenia, które polegało na poinformowaniu ich, że w danej miejscowości być może powstanie supermarket,
i dlatego ich dochody spadną o 6%. Natomiast innym grupom mówiono, że na pewno powstanie supermarket w skutek czego ich dochody obniżą się o 30%. Oto wyniki badania:
- im silniejsze było zagrożenie tym więcej osób wybierało na kierownika grupy tego jej członka, który działał i zachowywał się jak silny, autokratyczny kierownik
(wyjaśnia to, dlaczego takie instytucje jak wojsko, policja kierowane są w sposób autokratyczny - działanie w sytuacji zagrożenia).

6. Pozycja kierownika w strukturze władzy

a) Kiedy kierownik jest akceptowany przez grupę, wówczas istnieje zjawisko tzw. identyfikacji członków grupy z kierownikiem. W tej sytuacji kierownik może posługiwać się stylem autokratycznym.
b) Kiedy kierownik nie jest ani akceptowany, ani odrzucany przez grupę, kiedy członkowie mają do niego stosunek neutralny, wówczas powinien się starać aby kierować demokratycznie.
c) Kiedy kierownik jest nielubiany przez członków grupy powinien posługiwać się stylem liberalnym.

Zakończenie

W zarządzaniu nie ma jednego najwłaściwszego i najlepszego stylu kierowania. Zdobyta wiedza i konkretne umiejętności pomogą odnaleźć najbardziej efektywny, zgodny z indywidualnymi zdolnościami styl przywódczy, odpowiadający współczesnym możliwościom i wymaganiom w tym zakresie. Liderem nie staniemy się przez sam fakt objęcia kierowniczego stanowiska. O przywództwie decydują: spójność, elastyczność oraz umiejętność budowania odpowiedniego kontaktu z podwładnymi, w wyniku którego będziemy mogli skutecznie nimi pokierować.

Za liderem pracownicy chcą podążać, liczą się z jego uwagami i są zmotywowani do pracy. Jednak należy pamiętać, że to, czy dany kierownik jest uważany za lidera, zależy przede wszystkim od jego umiejętności, rozumienia innych oraz odpowiedniego sposobu wydawania poleceń. Dobry lider z jednej strony stawia wymagania, wykazuje konsekwencję w dążeniu do celu, a z drugiej strony jest miękki dla ludzi - potrafi ich zrozumieć i wysłuchać, pokazując w ten sposób, że ich zdanie jest równie ważne.
 

Opracowanie: Ryszard Lewientowicz - Dyrektor Gimnazjum
im. Króla Kazimierza Wielkiego w Horyńcu Zdroju.

Wyświetleń: 20308