Program artystyczny "Kochasz Ty dom..." przedstawiony podczas miejskich obchodów 207 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja

Teksty piosenek udostępniła pani Jagoda Furmaniak

1. Chór: "Gaude Mater Polonia"

Gaude, mater Polonia
prole, foecunda nobili
summi Regis magnolia,
laude frequenta vigili. Amen.

2. Recytator I

Ojczyzna - bliskie słowo,
W nim serca wszystkie Ojczyzna - zwykłe słowo, Czemu tak bliskie?
Ojczyzna - to czas dawny,
Ojczyzna - to czas bliski,
To miły dom rodzinny i matki oczy jasne
Ojczyzna - to jest mowa znajoma od kołyski
Ojczyzna - to my sami, to serca nasze własne!

3. Narrator I

Jest wiosna 1791 roku. Stosunki w Europie zaczęły się układać dla Polski niepomyślnie. Rosja zawarła pokój ze Szwecją i doprowadziła do zwycięskiego końca wojnę z Turcją. Jednocześnie starała się skierować uwagę państw europejskich na wypadki we Francji, żeby w ten sposób zdobyć sobie swobodę działania w Polsce.

4. Narrator II

Rząd pruski doszedł do porozumienia z Austrią i zmierzał do odnowienia dobrych stosunków z carycą rosyjską. W parlamencie angielskim nie znalazł poparcia plan polegający na tym, by przeciwstawić Polskę potędze rosyjskiej, niepokojącej Anglię.

5. Narrator I

W kraju przeciwnicy reform rozwijali coraz bardziej energicznie swą działalność, szukali poparcia u obcych dworów, podburzali zacofaną szlachtę przeciw projektom stronnictwa patriotycznego.

6. Narrator II

Wszystkie te okoliczności skłoniły zwolenników do szybkiej i śmiałej decyzji.

7. Narrator I

Ostatnią z prób ratowania zagrożonej ojczyzny była przygotowana przez światłych, rzetelnych patriotów - Polaków i uchwalona przez Sejm Czteroletni dnia 3 maja 1791 roku postępowa konstytucja zwana powszechnie KONSTYTUCJĄ 3 MAJA, pierwsza w Europie, a druga na świecie.

8. Chór: "Mazurek 3 maja"

Witaj majowa jutrzenko,
świeć naszej polskiej krainie,
uczcimy ciebie piosenką,
która w całej Polsce słynie.

Wiwat maj, trzeci Maj,
dla Polaków błogi raj.

Ucisk braci naszych cisnął,
niemoc w rękach króla spała,
a wtem Trzeci Maj zabłysnął
i cała Polska powstała.

Wiwat maj, trzeci Maj,
dla Polaków błogi raj.

W piersiach rozpacz uwięziona
w Listopadzie wstrząsła serce.
wstaje polska z grobów łona,
pierzchają durni morderce.

Błysnął znów Trzeci Maj
i jest wolny błogi kraj.

9. Recytator II

Rzucajmy kwiat po drodze,
Kędy przechodzić mają
Szczęścia narodu wodze,
Co nowy rząd składają.

Weźmy wesołe szaty,
Dzień to kraju święcony.
Jakże ten król nasz bogaty!...
Skarb jego - serc miliony.

10. Recytator III

Miasta, wioski szczęśliwe,
Wstawajcie słońce wschodzi.
Niebo wdało się tkliwe
I ludzi z ludźmi godzi.

Odzyskaliśmy straty,
Bliźni nasz znaleziony.
Jakże ten król nasz bogaty!...
Skarb jego - serc miliony.

11. Recytator IV

Krzywda wam, męże zmarli,
Zeszliście bez nadziei,
Byśmy się jak oparli
Srogich losów kolei.

Odżyjcie, skrzepłe braty,
Stan Polski odmieniony!
Jakże ten król nasz bogaty!...
Skarb jego - serc miliony.

Żołnierz kraju obroną,
Miastaśmy podźwignęli,
Już nad każdą koroną
Krwi nie będziemy leli.

Weźmy weselne szaty,
Dzień to kraju święcony
Jakże ten król nasz bogaty!...
Skarb jego - serc miliony.

F. Karpiński, "Na dzień Trzeci Maja, szczęśliwie doszłej konstytucji kraju."

12. Narrator II

Dnia 3 maja już od rana Plac Zamkowy i Zamek były ośrodkiem politycznej mobilizacji. Kołłątaj pobudził mieszczan warszawskich, którzy tłumnie zgromadzili się koło Zamku Królewskiego i dostępu do niego bronili głośno wołając: Wiwat Konstytucja!

13. Narrator I

W atmosferze ogromnego uniesienia patriotycznego Stanisław August Poniatowski złożył przysięgę na konstytucję.

14. Recytator V ubrany w strój z epoki, stylizowany na króla Stanisława Poniatowskiego:

"W imię Boga, w Trójcy Świętej jedynego Stanisław August z bożej łaski i woli narodu Król Polski (...) uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy rządu naszego wady (....) wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą - egzystencje polityczną, niepodległość wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przeszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętność sprawować mogą, dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej i jej granic z największą stałością ducha niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą , za niewzruszoną deklarujemy".

15. Pierwsze takty poloneza, potem wycisza - akompaniament.

16. Recytator VI

Brzmi Polonez Trzeciego Maja! - skoczne dźwięki
Radością oddychają, radością słuch poją.
Dziewki chcą tańczyć, chłopcy w miejscu nie dostoją - Lecz starców z dźwiękiem w przeszłość się uniosły,
W owe lata szczęśliwe, gdy senat i posły
Po dniu Trzeciego Maja w ratuszowej sali
Zgodzonego z narodem króla fetowali,
Gdy przy tańcu śpiewano: Wiwat król kochany!
Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie stany!

Fragment XI księgi "Pana Tadeusza" A. Mickiewicza

17. Uczniowie ubrani w stroje staropolskie tańczą poloneza - kilka figur - przy akompaniamencie pianina.

18. Recytator VII

Jak tu ciebie Trzeci Maju powitać
Gdy tak wschodzisz promienistych w błękitach?!

Prawda, prawda Czarnoleski Janie:
"Serce roście patrząc na te czasy!"
Tętnem krwi zaszumiały nasze miasta jak lasy
Ludzki wzrok oddawszy marzeniom
Planują co jeszcze zmienią
By trwalsze, piękniejsze było życie Polaka
By potomni trud ich wspominali po wiekach.

19. Chór: "Pieśń o domu"

Kochasz ty dom, rodzinny dom,
Co w letnią noc, skroś srebrnej mgły Szumem swych lip wtórzy twym snom
A ciszą swą koi twe łzy?

Kochasz ty dom, ten stary dach,
co prawi baśń o dawnych dniach
Omszałych wrót rodzinny próg,
co wita cię z cierniowych dróg.

Ref.
O, jeśli kochasz, jeśli chcesz żyć pod tym dachem chleb jeść zbóż.
Sercem ojczystych progów strzeż, serce w ojczystych ścianach złóż.

Kochasz ty dom, rzeźwiącą woń
Skoszonych traw i płowych zbóż
Wilgotnych olch i dzikich róż,
Co głogom kwiat wplatają w skroń?

Kochasz ty dom, ten ciemny bór
Co szumów swych potężny śpiew
I duchów jęk, i wichrów chór
Przelewa w twą kipiącą krew.

20. Narrator I

Okres wolności i nadziei trwał krótko. Po 373 dniach Rosja, której wyszły naprzeciw intrygi zdradzieckich magnatów - Targowiczan, rozpoczęła wojnę. Przegrana Polski przekreśliła dzieło Sejmu Wielkiego.

21. Narrator II

Pozostało ono jednak symbolem możliwości odrodzenia, ostatniej próby, wybicia się na niezależność polityczną.

22. Recytator VIII

Byłeś jak wielkie, stare drzewo,
Narodzie mój jak dąb zuchwały,
Wezbrany ogniem soków źrałych
Jak drzewo wiary, mocy, gniewu.
I jęli ciebie cieśle orać
I ryć cę rylcem u korzeni,
Żeby twój głos, twój kształt odmienić,
Żeby cię zmienić w sen upiora.
Jęli ci liście drzeć i ścinać,
Byś nagi stał i głowę zginał.
Jęli ci oczy z ognia łupić,
Byś ich nie zmienił wzrokiem w trupy.
Jęli ci ciało w popiół kruszyć
By wydrzeć Boga z żywej duszy.
I otoś stanął sam, odarty
Jak martwa chmura za kratami,
Na pół cierpiący, na pół martwy,
Pokryty ogniem, batem, łzami.
W wielkości swojej - jak pień twardy,
Haki pazurów wbiłeś w rany
Swej ziemi. I śnisz sen pogardy.
Lecz kręci się niebiosów zegar
I czas o tarczę mieczem bije
I wstrząśniesz się z poblaskiem nieba,
Posłuchasz serca: serce żyje!
I zmartwychwstaniesz jak Bóg z grobu
Z huraganowym tchem skroni.

23. Recytator IX

W Warszawie i Łodzi
W Londynie i innych miastach
Ciągle tylko o jednym:

• czym był
• czym jest
• czym będzie ten kraj.

24. Recytator X

Kraj między wschodem i zachodem,
między południem i północą.
Kraj zielonych dolin
i łagodnych wzgórz,
kraj długiej historii
i krótkiego życia.
Minut chwały i radości
godzin klęski i nieszczęścia.

25. Recytator XI

Ten kraj
bliski i daleki
piękny i tragiczny
Kto to zrozumie?
Nikt nie zrozumie

26. Recytator XII

Mówią: nie warto
po co to wszystko? Wyjedźmy i zapomnijmy.
Nie, nie
Po stokroć nie!

27. Recytator XI

Tu wczoraj i jutro
dziś i teraz
na dobre i na złe
dla tych co odeszli
dla tych co przyjdą

28. Recytator XII

Na wsi i w mieście
w górach i dolinach
nad jeziorem, w lesie sosnowym
wszędzie
zawsze
POLSKA!

29. Chór: "Serdeczny telegram"

Promieniem wiosennej tęczy
Gdy czarne chmury wiatr przegnał
Nadaję telegram serdeczny
Ogromnie serdeczny telegram.

P - jak piasek Mazowsza
O - jak ojczysty dom
L - jak listki na wiosnę, gdy pierwszy śpiewa ptak
S - jak Szczecin piastowski
K - jak karpacki grzbiet
A - jak aromat wiosny, gdy Wisły słychać szept.

W trakcie piosenki, uczniowie ustawiają się z planszami, z kolejnymi literkami, tworząc napis POLSKA.

30. Recytator XIII

Bez tej miłości można żyć
mieć serce suche jak orzeszek
malutki los naparstkiem pić
z dala od zgryzot i pocieszeń,
na własną miarę znać nadzieję,
w mroku kryjówkę sobie uwić,
o blasku próchna mówić "dnieje",
o blasku słońca nic nie mówić.

Ziemio ojczysta, ziemio jasna,
Nie będę powalonym drzewem. Codziennie
Mocniej w ciebie wzrastam
Radością, smutkiem, dumą, gniewem
Nie będę jak zerwana nić.
Odrzucam pusto brzmiące słowa.
Można nie kochać cię - i żyć,
Ale nie można owocować.

W. Szymborska, fragmenty "Gawędy o miłości ziemi ojczystej"

31. Chór: "Kiedy ptaki kołują po niebie"

Kiedy ptaki kołują po niebie, kiedy zboża pochyla wiatr
pójdźmy wtedy przed siebie, dokąd słońce powiedzie,
pójdźmy razem przez piękny ten świat.

Ref.
A radości będzie tyle, ile świerszczy w polu gra,
a radości będzie tyle, ile łąka liczy traw.
Jak maleńkie dwa motyle siądźmy razem, w dłoni dłoń,
a radości będzie tyle, ile ziół rozdaje woń / 2 razy

Kiedy słońce ukrywa się w niebie, spacer w deszczu nie miły ci,
gdy ulice wciąż mokną, patrzymy wtedy przez okno,
biegnąc w myślach, gdzie lato już śpi.

Ref.
A radości będzie tyle, ile było kwiatów, łąk,
a radości będzie tyle, ile jej zechcemy wziąć.
Wrócą wszystkie jasne chwile, polne maki, świerszczy chór
i radości będzie tyle, jakby słońce wyszło z chmur.

32. Recytator XIV - uczeń IV klasy

• Kto ty jesteś?
• Polak mały.
• Jaki znak twój?
• Orzeł biały.
• Gdzie ty mieszkasz?
• Między swemi.
• W jakim kraju?
• W polskiej ziemi.
• Czym ta ziemia?
• Mą ojczyzną
• Czym zdobyta?
• Krwią i blizną.
• Czy ją kochasz?
• Kocham szczerze.
• A w co wierzysz?
• W Polskę wierzę!

33. Chór: "Kaliskie mosty"

Po mieście lubię przejść się nocą, patrzeć jak gwiazdy niebo złocą,
Gdy otulone srebrnym płaszczem z gwiazd, najukochańsze drzemie z miast.
I myślę, że na całym świecie, takiego miasta nie znajdziecie,
Pokażcie mi, by miało któreś z miast, most zawieszony gdzieś wśród gwiazd.

Ref.
A w dole tam pieni się rzeka, srebrem odbitych gwiazd lśni,
A w górze hen, gwiazdy z daleka tęsknotę wróżą mi.

Kaliskie mosty lubię nocą, kiedy pojazdy nie turkocą,
Gdy otulone srebrnym płaszczem z gwiazd najukochańsze drzemie z miast.
I myślę, że na całym świecie, takiego miasta nie znajdziecie,
Pokażcie mi, by miało któreś z miast, most zawieszony gdzieś wśród gwiazd.

Opracowanie: mgr Elżbietę Kołodziejczak, mgr Magdalenę Tołwińską

Wyświetleń: 5629