Aktywizujące metody nauczania w matematyce

"Uczenie się efektywne, gdy angażując nie tylko umysł, ale i emocje, daje uczniom możliwość bycia twórczym niż odtwórczym".

Szukamy coraz efektywniejszych metod nauczania, pragniemy by lekcje nie były nudne, by angażować do pracy nie tylko uczniów zdolnych, ambitnych, ale również tych, którzy na matematyce są jakby nieobecni. Służą temu aktywizujące metody nauczania.
Wykorzystanie tych metod opiera się na badaniach, wg których zapamiętujemy:

- 10% tego co czytamy
- 20% tego co słuchamy
- 30% tego co oglądamy
- 50% tego co oglądamy i słuchamy
- 70% tego o czym rozmawiamy
- 90% tego co wykonujemy.

Oczywiście, skuteczność nauczania zależy od typu sensorycznego osoby.
Wyróżniamy następujące typy sensoryczne:

1. Wzrokowiec - lubi porządek, ładnie pisze, chętniej czyta niż słucha, uczy się przez patrzenie, czytanie, obserwację, nieporządek i ruch zaburza mu koncentrację, gdy się nudzi patrzy w dal.

2. Kinestetyk (czuciowiec) - nie bardzo lubi czytać, dużo się rusza, najlepiej pamięta to, co sam wykona, dla koncentracji musi się ruszać, gestykuluje, aby coś zapamiętać musi wielokrotnie zapisać, wolno mówi, wypieki na twarzy.

3. Słuchowiec - uczy się przez słuchanie, ma kłopoty z ortografią, łatwo traci koncentrację, wolno czyta, bo robi to na głos, lubi muzykę.

Ucząc, powinniśmy uświadomić sobie, że spotykamy różne style uczenia się:

- Refleksyjny - osoba preferująca ten styl musi przetrawić informację, więcej słucha niż mówi, zbiera dokładne dane. Jej wnioski są przemyślane, umie zadawać pytania, sądy są niezależne. Jednak jej działania są powolne, często jest to typ samotnika.

- Aktywny - działacz, najlepiej uczy się przez działanie, lubi eksperymentować, szybki w działaniu, otwarty i elastyczny. Wadą tego stylu jest często niepotrzebne podejmowanie decyzji, zbyt wiele czyni sam, nie pozwalając innym na działania.

- Pragmatyczny - pragmatyk musi czerpać korzyści, odpowiedzieć sobie na pytanie "Czy to mi się przyda?", życie bierze bardzo praktycznie, trzeźwy, realistyczny, idzie prosto do celu, bez zbędnych ozdobników, nie interesuje go teoria i wiedza, gdy nie widzi jej zastosowania.

- Teoretyczny - teoretyk ma rzetelną wiedzę teoretyczną, łatwo myśli abstrakcyjnie, lubi budować teorie i modele, jest bezstronny, irracjonalny, używa skomplikowanego języka, nie znosi bałaganu, niepewności, musi wiedzieć, być pewien - żeby działać, nie wierzy w intuicję.

Mając chociażby tylko taką podstawową wiedzę na temat typów i stylów uczenia się, powinniśmy czuć potrzebę dotarcia z wiedzą matematyczną do wszystkich. Tym sposobem poprawienia efektywności są metody aktywizujące. Dlaczego więc nauczyciele nie chcą ich wykorzystywać? Prawdopodobnie z lenistwa. To tylko niektóre zgubne nawyki nauczycieli:

- Skrupulatna realizacja programu nauczania.
- Wybieranie ulubionych przez siebie metod nauczania.
- Każe się uczniom więcej uczyć.
- Robi klasówki i odpytuje w każdej chwili.
- Uczniowie traktowani są jak na sądzie ostatecznym.
- Nie przyznaje się do błędów.

Nikt z nas nie chciałby, aby mu "przylepiono" chociażby jedną z w/w cech.
Aktywizujące metody nauczania są pracochłonne, wymagają przygotowań, ale kiedy już przebrnie się przez fazę przygotowawczą, dają wiele satysfakcji.
Wśród aktywizujących metod nauczania możemy wyróżnić:

* BURZĘ MÓZGÓW
pada pytanie, problem, wszyscy udzielają odpowiedzi, następnie segregują odpowiedzi. Metoda uaktywnia wszystkich, uczy słuchania innych, nie wymaga specjalnego przygotowania.

* DRAMĘ
wykorzystanie scenek lub scenariuszy sztuk, których tematem są nowe pojęcia lub pojęcia mające być utrwalane

* GWIAZDĘ PYTAŃ
rozwiązywanie problemu przez odpowiedzi na konkretne pytania.

* PRACĘ W GRUPACH
metoda w której uczniowie uczą się od siebie, pracując w zespole uczą się współdziałania, kompromisu, prezentacji wyników swojej pracy, odkrywają zdolności, o których nie wiedzą, ta metoda daje możliwość indywidualizacji nauczania.

* GRY DYDAKTYCZNE
jednoosobowe, w parach lub wieloosobowe. Metoda integrująca zespół, mogąca odbywać się tak w sali lekcyjnej, jak i poza nią. Wyzwala aktywność uczniów, dobra do podsumowania i utrwalania wiadomości.

* MAPA MÓZGU
nauczyciel wcześniej lub uczniowie sami w trakcie zajęć tworzą linie i "chmurki", które wypełniają odpowiednimi informacjami. Metoda rozwija poczucie własnej wartości, dobra do zebrania wiadomości, w krótkim czasie można zebrać bogaty materiał.

Aktywizujące metody nauczania stosuję od kilku lat, od kiedy ukończyłam kurs na ten temat. Zastosowałam je do wprowadzenia przedziałów liczbowych, utrwalenia wiadomości o przekształceniach izometrycznych i ciągach: arytmetycznym i geometrycznym. Elementami aktywizującymi posłużyłam się również w temacie "Wzajemne położenie dwóch okręgów" (mapa mentalna), wyrażenia algebraiczne oraz utrwalenie wiadomości o funkcji kwadratowej (gry dydaktyczne). Wszystkie te zajęcia bardzo podobały się uczniom, chociaż ja nie zawsze osiągałam efekty, które sobie zaplanowałam. Uczniowie oceniali te zajęcia bardzo wysoko i dopytywali się o następne. Lekcje tego typu uczą planowania, organizacji i komunikowania się uczniów. Kształtują umiejętności rozwiązywania problemów w sposób twórczy i efektywnego współdziałania w zespole.

Bibliografia

1. Lucyna Baczyńska - "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie" Kielce 2000

2. Danuta Pyrek (red. serii) - "Scenariusze lekcji z wykorzystaniem metod aktywizujących" Zeszyt I Zakłady Wydawnicze SFS Kielce

3. Krystyna Paszkowska - "Edukacja przez dramę" WSiP Warszawa 1997

4. Elżbieta Brudnik, Anna Moszyńska, Beata Owczarska - "Przewodnik po metodach aktywizujących" Kielce 2000.

 

Opracowanie: Anna Knuta
Nauczyciel matematyki
ZSGŻ w Smętowie

Wyświetleń: 2695