Katalog

Dorota Bałaban
Uroczystości, Scenariusze

Scenariusz uroczystości 11 listopada - gawęda

- n +

Scenariusz uroczystości 11 listopada - gawęda

SCENOGRAFIA:
- kolorowe liście, jesienne krzewy, fotel, mapa Europy, plansze: Polska w niewoli, Polska w 1918r.
- Stroje żołnierskie, powstańcze, kosy, kije,

OSOBY: dziadek - weteran wojenny, wnuczęta, żołnierze, powstańcy, T. Kościuszko, Polacy,

MUZYKA: odgłosy strzałów z armat i karabinów, pieśni patriotyczne: Rota, Gdy naród do boju, Pierwsza Brygada,

CZAS TRWANIA: 30 min.

W tle słychać melodię piosenki "Pierwsza Brygada", strzały z armat i karabinów. Na scenę wbiega żołnierz z transparentem 11 LISTOPADA 1918R. Za nim biegną inni krzycząc: "Niech żyje Polska - ojczyzna nasza", "Polska znowu wolna, wolna, wolna...", "Polsko nie jesteś Ty już niewolnicą!"
Na scenę wchodzi dziadek z wnuczętami:

Dziadek:
No, chodźcie dzieci, chodźcie... A co tu się dzieje? Taki gwar, tyle radości? (Spogląda na transparent)
A! To przecież rok 1918! O, tę datę powinien pamiętać każdy Polak, a czy wy dzieci wiecie jakie wydarzenia łączą się z rokiem 1918?

Dziecko:
Koniec I wojny światowej, dziadku!

Dziecko:
Polska odzyskała niepodległość!

Dziadek:
Brawo, doskonale, jesteście prawdziwymi Polakami, widzę, że doskonale znacie historię Polski!

Dziecko:
Dziadku, co to znaczy, że Polska była w niewoli?

Dziadek:
Niewola, czyli brak wolności, inaczej więzienie. Nasz kraj ponad 123 lata był właśnie w niewoli, rządzili nim nasi sąsiedzi: Austria, Rosja i Prusy. Polska zniknęła wówczas z mapy Europy, a Polacy czuli się tak, jakby byli w więzieniu.

Dziecko:
Dziadku, a dlaczego Polska znalazła się w niewoli?

Dziadek:
O, to długa, ciekawa i bardzo smutna historia, posłuchajcie:
W XVII w. Polska prowadziła długoletnie wojny ze Szwedami i Kozakami.
Szwedzi to nasi zamorscy, północni sąsiedzi, a Kozacy to był lud zamieszkujący Ukrainę, a składający się z chłopów, którzy nie chcieli pracować na rzecz pana - dokładnie opisuje Szwedów i Kozaków znany polski pisarz Henryk Sienkiewicz w swojej "Trylogii."
Małgosiu, podejdź do mapy i pokaż dzieciom gdzie znajduje się Szwecja i Ukraina.
Wojny polsko-szwedzkie nazywamy za Sienkiewiczem potopem szwedzkim, kto z was wie dlaczego?

Dziecko:
Potop kojarzy mi się z olbrzymia ilością wody, która zalewa jakiś teren, ale co ma wspólnego woda ze Szwedami?

Dziecko:
No wiesz, to taka metafora, potop szwedzki to olbrzymia ilość Szwedów, którzy zalali Polskę.

Dziadek:
Doskonale, ależ macie wspaniałe skojarzenia, i rzeczywiście macie rację, tak było w XVII w. W Polsce.
Wojny ze Szwedami spustoszyły nasz kraj. Spalono wiele wsi i miast, wymordowano mnóstwo Polaków. Na pewno znacie legendę o Zofce z Sandomierza, która przechytrzyła Szwedów, zaprowadziła ich do lochów i wraz z nimi zginęła, ocalając miasto Sandomierz.
No właśnie, Polska po wojnach ze Szwedami i Kozakami była krajem bardzo zniszczonym.
Ponadto wówczas w naszym kraju rządziła szlachta, król miał coraz mniej do powiedzenia. Szlachta, czyli bogaci panowie, miała wielkie przywileje w państwie np. nie musiała płacić podatków, żyła w dostatku, wyjeżdżała na wycieczki za granicę np. do Paryża, wystawiała wytworne uczty, na których jadła i piła do woli, stąd wzięło się powiedzenie: "Jedz, pij i popuszczaj pasa, jak za króla Sasa."
Nie dbała ona jednak o interesy państwa polskiego. W sprawach państwowych trudno było cokolwiek postanowić, bowiem podczas obrad Sejmu np. dyskutowano nad podniesieniem podatków, czy unowocześnieniem armii polskiej, wystarczyło, że znalazł się jeden poseł, który wstał i powiedział: "liberum veto" i obrady przerywano. (Dziadek zwraca się do dzieci: a kto z was wie, co oznaczało liberum veto?)

Dziecko:
Nie pozwalam, nie zgadzam się.

Dziadek:
Bardzo dobrze! Liberum veto zrywało obrady Sejmu, przenoszono je na następne posiedzenie Sejmu i tak sprawy ciągnęły się w nieskończoność, Polska była krajem słabo zorganizowanym, niezdyscyplinowanym, zniszczonym, źle rządzonym.
Nasi sąsiedzi: Rosja, Austria i Prusy tylko czekali na taki stan rzeczy, postanowili wykorzystać sytuację i zająć część ziem polskich.
(w tle słuchać melodię ROTY, na scenę wchodzi uczeń z napisem: 1772, i portretem Stanisława Augusta Poniatowskiego)
Na tronie polskim zasiadał wówczas król Stanisław August Poniatowski- był on ostatnim królem Polski, uwielbiał sztukę: rzeźbę, malarstwo, literaturę, to on w warszawskich Łazienkach organizował obiady czwartkowe, na które zapraszał pisarzy, malarzy, architektów, rzeźbiarzy - był wielkim mecenasem, czyli znawcą sztuki, ale nie był on dobrym żołnierzem, gospodarzem, bowiem właśnie za jego rządów Polska trafiła do niewoli.
Do I rozbioru Polski przystąpiły: Rosja i Prusy (nazwy państw na karteczkach)
Część Polaków znalazła się w niewoli. Dla Polski rozpoczął się trudny, smutny okres. Jednak były też chwile radości.
W 1791r. Polski Sejm uchwalił KONSTYTUCJĘ, która od dnia uchwalenia- 3 maja została nazwana KONSTYTUCJĄ 3 MAJA. To był radosny dzień dla Polaków, mieszkańcy Warszawy świętowali tego dnia krzycząc: wiwat król, wiwat konstytucja...
Jednakże nie wszyscy Polacy byli zadowoleni z konstytucji, która wnosiła nowe prawa, znosząc między innymi przywileje szlachty i magnaterii. Jak myślicie, czy szlachta była zadowolona?
Oczywiście, że nie, niezadowolona szlachta przy pomocy wojsk rosyjskich zorganizowała konfederację, czyli wystąpienie zbrojne przeciwko tym, którzy uchwalili konstytucję. Konstytucja została obalona - unieważniona, a w 1793r. doszło do II rozbioru Polski.
Państwa zaborcze zagarnęły jeszcze więcej terenów naszego kraju. Polsce pozostał zaledwie niewielki skrawek ziemi (karton: kontur Polski z zaznaczonymi terenami po II rozbiorze)
Lecz Polacy to wielcy patrioci, a kto to jest patriota?

Dziecko:
Człowiek bardzo kochający swoją ojczyznę, który jest gotów oddać za nią życie.

Dziadek:
Takim człowiekiem był również Tadeusz Kościuszko, który przybył do Krakowa w 1794r. I........ posłuchajcie:
(dzwony,wychodzi uczeń przebrany za T. Kościuszkę i wygłasza przemówienie- opdezwę)

I tak rozpoczęło się pierwsze powstanie przeciwko zaborcom - powstanie Kościuszkowskie
Jednak zbyt mało Polaków stanęło do walki z zaborcą, toteż powstanie upadło, a rok później w 1795r. nastąpił III rozbiór Polski. NASZ KRAJ ZNIKNĄŁ Z MAPY EUROPY ROZPOCZĘŁA SIĘ DŁUGOLETNIA NIEWOLA.
I przyszedł rok 1811/12. Wódz Francji - Napoleon Bonaparte szedł ze swoimi żołnierzami przez Polskę do Rosji, aby tam walczyć i pokonać Rosję.
W Polakach obudziła się nadzieja na odzyskanie niepodległości u boku Napoleona. Jeden Polak tłumaczył drugiemu: Gdy Napoleon pokona Rosję, a my mu pomożemy, to w zamian wódz Francji da nam wolność. I ruszali Polacy na pomoc Napoleonowi.
Jednak nie udało się Francji pokonać Rosję - rosyjska zima tego roku była wyjątkowo sroga, a żołnierze francuscy nie byli przygotowani na takie mrozy, tak, tak, zima rosyjska pokonała Napoleona!
Czar prysnął, rozwiały się nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości.

I przyszedł rok 1830 był listopad, liście opadały z drzew, wiał jesienny już zimny wiatr, było prawie tak jak dzisiaj. W Warszawie wrzało. (melodia piosenki "Gdy naród do boju" w tle słychać okrzyki: do boju, do boju o wolność ojczyzny, pokonamy zaborcę!, scenka:
Rozmowa kadetów ze szkoły podchorążych w Warszawie:
- Dziś w nocy ruszamy na Belweder, aby zabić rosyjskiego księcia Konstantego - który zmusza nas do rosyjskiej mowy, niszczy naród polski!
- Generał Piotr Wysocki rozkazał najpierw uderzyć na Arsenał, aby zdobyć broń.
- Może przyłączą się do nas mieszkańcy Warszawy, a gdy rozniesie się wieść po zaborach, to wszyscy Polacy staną do walki o wolność ojczyzny! (piosenka "Gdy naród do boju")

Dziadek:
Tak. Tak nie wszyscy Polacy przyłączyli się do walki, panowie i magnaci polscy nie stanęli do boju. Powstanie upadło.
(melodia "Roty')
Ale Polacy w dalszym ciągu nie tracili nadziei. I przyszedł rok 1863 - była mroźna zima - styczeń, nasi prapradziadkowie, po raz 3 postanowili walczyć z zaborcą.
Powstaniem dowodził Traugutt, jak to mu było na imię, niech no pomyślę, ach z tą moją pamięcią, a może wy dzieci mi pomożecie? Jak miał na imię wódz powstania styczniowego?
Tak Romuald. W tym powstaniu walczyli zarówno chłopi, jak i szlachta polska, bogaci i biedni Polacy, ale siły zaborcy były znacznie większe, armia dużo lepiej przygotowana, nasi walczyli czym się dało. Polacy wykazali się wielką odwagą i wielkim patriotyzmem, ale zaborca i tak pokonał powstańców. O powstaniu styczniowym pięknie opowiada Eliza Orzeszkowa w swej powieści" Nad Niemnem " Powstanie styczniowe upadło.

Wydawało się, że Polacy zupełnie stracili nadzieję na odzyskanie wolności.

Dziecko:
Dziadku, a babcia opowiadała mi kiedyś, że jej prapraprababcia żyła wtedy, gdy Polska była pod zaborami a wówczas w czasie zaborów polskie dzieci nie mogły czytać polskich książek i mówić po polsku.

Dziadek:
Tak, tak, to prawda, władze rosyjskie nakazały, aby wszyscy Polacy mówili po rosyjsku, a władze niemieckie kazały Polakom rozmawiać po niemiecku. Jeżeli ktoś mówił po polsku spotykała go kara: trafiał do więzienia. W zaborze pruskim germanizowano Polaków;
W rosyjskim - rusyfikowano;
W austriackim łatwiej było żyć Polakom, mogli rozmawiać po polsku, ale panowała tam straszna bieda i głód.

Dziecko:
Babcia mówiła jeszcze, że dzieci polskie bardzo chciały uczyć się języka ojczystego, więc potajemnie spotykały się z nauczycielkami na strychach, w piwnicach i tam pilnie uczyły się polskich literek, czytały polskie książki.

Dziadek:
To wszystko prawda, taka jest nasza historia...

Dziecko:
I co było dalej, dziadku, co stało się z Polakami po powstaniu styczniowym?

Dziadek:
I nadszedł rok 1914 (data na kartce brystolu)
Nad Europą zawisły czarne chmury, pamiętam, byłem wtedy młodym chłopcem, o, może takim jak ty (wskazuje na ucznia), też miałem przystrzyżone włosy, grzywkę uczesaną na bok i rumieńce na twarzy, och ile to lat minęło?... no, kto z was policzy ile to było lat temu (88lat), a wydaje się, że tak zupełnie niedawno...pamiętam, pamiętam te szepty:
- coś dziwnego dzieje się na Bałkanach!
- W Sarajewie zabito księcia Ferdynanda, następcę tronu austriackiego! Najprawdopodobniej zamach przygotowali Serbowie!
- Niemcy mają za dużo kolonii, czyli terenów odległych od swojego państwa a będących w ich posiadaniu, szybko rosną w siłę, co to będzie?

Cała ta sytuacja była zapowiedzią nadchodzącej wielkiej, okrutnej wojny, wojny, która Polakom dała nowe nadzieje na odzyskanie niepodległości. I tym razem udało się! Polacy po 4 latach walk na frontach I wojny światowej, po 123 latach niewoli, 11 listopada 1918 r. ODZYSKALI NIEPODLEGŁOŚĆ.
W tym pamiętnym roku organizacją państwa polskiego zajął się wielki Polak-patriota - Józef Piłsudski.
Czy teraz wiecie dlaczego 11 listopada jest tak ważnym polskim świętem narodowym ?
Rozgadałem się, a tu trzeba kończyć, miło mi było powspominać z wami te burzliwe czasy, wiecie dzieci, chyba macie wielkie szczęście, że możecie żyć w wolnym, pięknym kraju, możecie uczyć się języka ojczystego, czytać dzieła polskich pisarzy, pamiętajcie o tym, że nie zawsze Polacy byli wolni, doceńcie to, że przyszło wam żyć w wolnej POLSCE i uczcie się, abyście kiedyś mogli swoją wiedzę przekazać wnukom i prawnukom.
No, na mnie już czas. Żegnajcie! (w tle melodia" Roty', dziadek wychodzi machając dzieciom ręką na pożegnanie. Wszyscy śpiewają "Rotę")

 

Opracowanie: Dorota Bałaban

Wyświetleń: 10693


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.