Scenariusz spotkania poświęconego zwyczajom i obyczajom świątecznym w Polsce i w krajach europejskich

I Cele spotkania:
- prezentacja zwyczajów związanych ze Świętami Bożego Narodzenia w krajach niemieckiego obszaru językowego, innych krajach europejskich oraz w Polsce,
- koncert kolęd i piosenek okolicznościowych śpiewanych w językach: polskim, angielskim i niemieckim,
- budzenie szacunku do różnych tradycji.

II Osoby odpowiedzialne za przygotowanie spotkania:
- nauczyciel odpowiadający za sprzęt nagłaśniający /oprawa muzyczna/
- nauczyciel /dekoracja pomieszczenia, rekwizyty/
- nauczyciel języków obcych /teksty kolęd i piosenek w językach niemieckim i angielskim/
- nauczyciel języka polskiego /redakcja tekstów w języku polskim, zaproszenia/
- grupa uczniów /około 25 osób/

III Przygotowanie spotkania - niezbędne rekwizyty:
- choinki, ozdoby, świece, świeczniki, kalendarze adwentowe, kartki świąteczne, sznurek, białe obrusy, stoły i krzesła, jemioła, świerk, orzechy, owoce, pierniki, wełna, druty, sprzęt nagłaśniający, mikrofony.
- W trakcie spotkania uczniowie przedstawiający zwyczaje świąteczne siedzą przy dwóch stołach i wykonują różne czynności, np. dekorują pierniki, stroją choinkę, przygotowują ozdoby świąteczne, wypisują kartki świąteczne itd.
Pozostali uczniowie tworzą chór.

IV Przebieg spotkania:

1. Piosenka "Jest taki dzień..."

2. Wprowadzenie:
Jest taki dzień. Magiczny dzień pojednania, radości i dobrych życzeń. Obchodzony niemalże pod każdą szerokością geograficzną w atmosferze ciepła i miłości. Niecierpliwie oczekiwany zarówno przez dzieci jak i dorosłych. Nic więc dziwnego, że łączy się z nim wiele pięknych tradycji. Jedną z nich jest wspólne śpiewanie kolęd. Nawiązując do tego starego zwyczaju, przygotowaliśmy wybór najpiękniejszych kolęd i piosenek, do wysłuchania których serdecznie zapraszamy.

3. Kolęda "Cicha noc" wersja polska, angielska i niemiecka.

4. Święta w Austrii:

Święta w Austrii są porą bardzo muzykalną. Wiele najpiękniejszych kolęd pochodzi właśnie stąd. Na całym świecie nie ma chyba osoby, która nie znałaby "Cichej nocy". Wysoko w Alpach austriackich leży wioska Oberndorf. To właśnie tam w wigilijny wieczór w 1818 roku ksiądz wikary Józef Mohr i tamtejszy organista Franz Xaver Gruber, chcąc uratować tradycję świątecznego kolędowania, postanowili stworzyć wigilijną pieśń. Ponieważ organy kościelne zostały doszczętnie zniszczone przez powódź, musiał być to utwór nie wymagający akompaniamentu tego instrumentu. Tak powstała najpiękniejsza kolęda świata "Cicha noc, Święta noc..." Boże Narodzenie w Austrii to wielkie święto rodzinne. Prezenty przynosi Dzieciątko Jezus w Wigilię. Podczas kolacji tego dnia spożywa się pieczoną kaczkę ze wszystkimi dodatkami lub karpia, proste ciasto, pieczone kasztany, migdały, pierniki, popijając to wszystko korzennym winem. Niezwykle popularny jest w Austrii zwyczaj wystawiania żłobków. Szczególnie słynął z tego okolice Tyrolu.

5. Kolęda "Dzisiaj w Betlejem".

6. Święta w Holandii:

Holendrów w świąteczny nastrój wprowadza przybycie świętego Mikołaja, który znany jest tu jako Sinterklass. Uroczyste powitanie św. Mikołaja odbywa się 6-go grudnia w porcie w pobliżu Hagi. Od tego dnia zaczyna się świętowanie i obdarowywanie upominkami. Wigilia, podobnie jak u nas, jest postna, ale ze smakowitym deserem - specjalnym wigilijnym tortem. W kościołach odprawiana jest pasterka jedyna msza w roku, podczas której kościoły są pełne. W pierwszy dzień świąt na stole króluje indyk. Bardzo ważne w tym czasie jest pisanie, wysyłanie i wystawianie otrzymanych kartek z życzeniami. W holenderskich domach dekoruje się choinki i śpiewa kolędy. 26 grudnia Holendrzy odpoczywają i odwiedzają się nawzajem.

7. Piosenka "Leise rieselt der Schnee."

8. Święta w Szwecji:

Święta w Szwecji rozpoczynają się 13 grudnia ucztą na cześć św. Łucji - patronki tego kraju, a kończą się 13 stycznia. Ponieważ w Szwecji zimowe dni są krótkie, szybko też wschodzi pierwsza gwiazdka. Dlatego do wigilijnej wieczerzy siada się już około godziny piętnastej. Tradycyjny obiad zaczyna się od kromki chleba z lampką alkoholu. Chleb na świąteczny stół piecze się w domu. Przypomina trochę piernik - jest słodki i pachnie imbirem. Po obiedzie odbywa się uroczyste otwieranie prezentów przyniesionych przez karłowatego skrzata "Jultomte". Święty Mikołaj bowiem zniknął ze Szwecji już w XVI wieku, w czasach reformacji, kiedy to walczono z kultem świętych. Świąteczny nastrój trwa do Trzech Króli, ale choinkę rozbiera się dopiero 13 stycznia w dzień św. Knuta, przy wtórze karnawałowej zabawy.

9. Piosenka "Schlittenfahrt" - wersja angielska, niemiecka i polska.

10. Tradycja strojenia choinki:

W okresie świątecznym można ją spotkać niemalże wszędzie: w szkołach, w różnych instytucjach, w sklepach, na ulicach. Zachwyca blaskiem kolorowych bombek, pięknych lampek, połyskliwych łańcuchów. Strojenie jej to chyba najprzyjemniejszy moment przygotowań do świąt. Pochodząca z Niemiec tradycja ubierania zielonego drzewka, symbolizującego drzewo życia, obecna jest w wielu kulturach. Dawniej wieszano na nim jabłka, orzechy - oraz świeczki. W Polsce dołączyły do nich misternie wykonane woskowe figurki przedstawiające postacie i wydarzenia historyczne oraz religijne. Z czasem ręcznie wykonane ozdoby zastąpiły szklane, kolorowe bombki. Dziś wielu z nas wraca do staropolskich tradycji, wieszając na choince cukierki w kolorowych papierkach, jabłka, pierniki i ozdoby ze słomy. Powraca też zwyczaj darowania bombek jako przedświątecznych upominków.

11. Piosenka o "Tannenbaum"

12. Święta w Niemczech:

Dla Niemców Święta Bożego Narodzenia są bardzo ważną porą roku. Już w czasie adwentu każda rodzina dekoruje swój dom, a najważniejszym elementem tej dekoracji są wieńce adwentowe z czterema świeczkami. W domach zawiesza się kalendarze adwentowe, szczególnie lubiane przez dzieci. Każdego dnia zbliżającego się do Wigilii, wolno otworzyć tylko jedno okienko za którym kryje się czekoladka. Udekorowana choinka jest obowiązkowym elementem wystroju każdego domu. To właśnie z Niemiec pochodzi zwyczaj strojenia w bombki, świecidełka i łańcuchy jodłowego lub świerkowego drzewka. Zarówno katolicy, jak i protestanci siadają do uroczystej kolacji w Wigilię, lecz w wielu domach nie jest ona szczególnie wystawna. Nie przestrzega się także postu, a posiłek zjada się zwykle pospiesznie, bo dopiero po nim wolno rozpakować prezenty, które przynosi Dzieciątko Jezus w towarzystwie elfów i skrzatów. W pierwszy dzień świąt Niemcy spożywają uroczysty obiad z gęsią jako daniem głównym. Nasi zachodni sąsiedzi podobnie jak my, śpiewają kolędy i odwiedzają się wzajemnie drugiego dnia świąt.

13. Święta w Wielkiej Brytanii:

Już w przedświątecznym okresie mieszkańcy Wielkiej Brytanii dekorują swoje mieszkania kolorowymi girlandami. Przepiękne kartki świąteczne ustawiane są rzędem na kominku albo wywieszane na lince wzdłuż całego mieszkania. W centralnym punkcie domu musi stać pięknie przyozdobiona choinka. Wigilii praktycznie nie ma. Wszyscy czekają cierpliwie na prezenty do poranka 25 grudnia. Święty Mikołaj to staruszek z siwą brodą w długim czerwonym płaszczu. Dzieci piszą do niego listy, aby przypomnieć, jakie są ich życzenia. Listy wrzuca się do kominków, by z dymem poleciały do nieba. "Santa Claus", inaczej zwany "Father Christmas", przybywa na saniach ciągniętych przez renifery. Po wylądowaniu na dachu domostwa gramoli się przez komin z workiem pełnym prezentów. Na kominkach i przy łóżkach wiszą, czekające na podarunki specjalnie na tą okazję przygotowane kolorowe skarpetki. Tradycyjnym posiłkiem jest upieczony w całości, nadziewany kasztanami, obłożony owocami i warzywami indyk. Jest on ozdobą stołu i najważniejszym daniem. Bez niego żaden Anglik nie wyobrażałby sobie świątecznego obiadu, podawanego około pierwszej po południu 25 grudnia. Następnie na stole pojawia się pudding - słodka potrawa o konsystencji budyniu, przyrządzona z kaszy i jaj, z dodatkiem rodzynek, suszonych śliwek i migdałów. O godzinie piętnastej każdy Brytyjczyk wstaje od stołu i zasiada przed telewizorem. Wtedy bowiem królowa wygłasza do swoich poddanych świąteczne orędzie. Po rodzinnym obiedzie londyńczycy wylegają zwykle na Trafalgar Square, gdzie chóry z różnych stron świata śpiewają kolędy.

14. Piosenki "I'm dreaming..." i "We wisch you..."

15. Święta w Grecji:

Postać świętego Mikołaja w Grecji jest bardzo ważna, ponieważ jest on patronem marynarzy, a jednym z jego głównych zadań jest ratowanie statków przed sztormami. W wigilijny wieczór dzieci chodzą od domu do domu i zbierają słodycze w zamian za śpiewanie kolęd. Tego dnia na stół podaje się Chleb Chrystusa duże słodkie bochenki - w różnych kształtach i z różnymi zdobieniami. Choinka w Grecji nie jest popularna, a prezenty rozdaje się dopiero w sylwestrowy wieczór.

16. Piosenka "Kling Glöckchen."

17. Święta w Hiszpanii:

Święta w Hiszpanii, której patronką jest Maryja, są głęboko religijne. To właśnie jej świętem ósmego grudnia rozpoczyna się w tym kraju świąteczna pora radości. Nie tyle choinka, co żłobek z figurką maleńkiego Jezusa wykonaną z gliny, drewna lub alabastru jest najważniejszym elementem świątecznej dekoracji. Jest on często naturalnej wielkości. W niektórych regionach urządza się lokalne konkursy na najpiękniej wykonany żłobek. Wieczór wigilijny, zwany "Nochebuana", to tańce i śpiewy na ulicach przy akompaniamencie gitar. Pierwszy dzień świąt rodziny spędzają razem, bawiąc się i ucztując w rytmie flamenco. Choć domy dekoruje się już w Wigilię, a w Boże Narodzenie zjada uroczysty posiłek, 25 grudnia nie jest najważniejszym świętem. Hiszpanie obchodzą przede wszystkim święto Trzech Króli, przypadające 6 stycznia. Raczą się wtedy "turrone" - słodką potrawą zrobioną z migdałów i miodu oraz obdarowują się prezentami. Dzieciom przynoszą je w noc poprzedzającą święto Trzech Króli: podarunki wkładają do skarpet lub do butów. Każde dziecko zostawia dla mędrców ze Wschodu trochę słodyczy i kostki cukru dla ich wielbłądów. Niegrzeczne dzieci znajdują w swoich skarpetach kawałki węgla - na szczęście w postaci cukierków.

18. Kolędy "Lulajże Jezuniu" i "W żłobie leży"

19. Święta w Polsce:

W polskiej tradycji świątecznej szczególne miejsce zajmuje wieczór poprzedzający Boże Narodzenie. W żadnym innym kraju Wigilia nie ma tak wyjątkowego i uroczystego charakteru. Wspólna wieczerza gromadząca wszystkich domowników, dzielenie się opłatkiem, siano pod obrusem, dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa, karmienie zwierząt opłatkiem to przecież wyłącznie polskie zwyczaje. Zwyczaje, które czynią ten czas tak niezwykłym. Dlatego ważne jest, by ciągle były obecne w naszych domach, byśmy umieli je pielęgnować, dając tym świadectwo naszej polskości.

20. Kolęda "Gdy śliczna panna".

21. Życzenie Merry Christmes, Frohe Weihnachten, Wesołych Świąt! (cały chór)

22. Kolęda "Przybieżeli do Betlejem".

V Podsumowanie:
Uczniowie prezentujący zwyczaje bożonarodzeniowe mogą wystąpić w strojach ludowych charakterystycznych dla danego państwa. Siedząc przy stołach wykonują różne czynności (malowanie pierników, wypisywanie kartek świątecznych, robienie ozdób choinkowych, ozdabianie wieńca adwentowego itd.) tak, aby całość tworzyła tzw. żywy obrazek. Na spotkanie można zaprosić grono nauczycielskie, nauczycieli emerytów, pracowników obsługi szkoły, rodziców oraz innych przedstawicieli środowiska lokalnego. Scenariusz spotkania może być wykorzystany do przygotowania tzw. apelu świątecznego dla uczniów. Bardzo ważne jest stworzenie odpowiedniego nastroju do prezentacji. Piękna, estetyczna dekoracja pomieszczenia, nastrojowe oświetlenie i oprawa muzyczna wprawią wszystkich w prawdziwie świąteczny nastrój. Do przygotowania scenariusza wykorzystałam materiały z Internetu oraz teksty utworów zawarte w książce pt. "Die schönsten deutchen Weihnachtslieder" wydanej przez Freizeit Revue - 7 Aufgabe 1995, Offenburg.
 

Opracowanie: Barbara Poluchowicz

Wyświetleń: 3064