Dojrzałość społeczna dzieci 6-letnich a środowisko rodzinne

Problem dojrzałości społecznej jest bardzo istotny w powodzeniu szkolnym dzieci 6- letnich. Wiek przedszkolny to okres kształtowania się osobowości, to okres wdrażania dziecka do ciągłego uczenia się przez budzenie zainteresowań środowiskiem społecznym i przyrodniczym, a przede wszystkim przez kształtowanie postaw społeczno- moralnych. Dziecko 6- letnie powinno w wyniku tych wpływów przeżywać radość z sukcesów, a jednocześnie zdać sobie sprawę, jak szeroki jest zakres wiedzy, którą zdobywa krok po kroku wytrwałą pracą i przezwyciężeniem napotkanych trudności. Pracę z 6- latkiem można określić jako przysposobienie go do podjęcia nauki w klasie pierwszej, a więc doprowadzenie go do osiągnięcia dojrzałości szkolnej. Dzieci przekraczające próg szkoły muszą mieć pozytywny stosunek do obowiązków szkolnych oraz współdziałania w grupie rówieśniczej. Bardzo istotną rolę ma w tym procesie środowisko rodzinne dziecka.

Dojrzałość społeczną warunkuje wiele czynników, są to: rozwój, socjalizacja, dojrzałość szkolna, dojrzałość społeczna.

W skład rozwoju psychicznego wchodzi rozwój mowy, myślenia, zainteresowań oraz rozwój uczuć. Na rozwój mowy dziecka wpływa środowisko szkolne, pozaszkolne, a także środki masowego przekazu. Kolejnym elementem rozwoju psychicznego jest myślenie. Decydującym czynnikiem w procesie myślenia i wpływającym na jego przebieg jest analiza i synteza, które to w okresie przedszkolnym rozwijają się bardzo intensywnie. Jednocześnie dokonują się przeobrażenia w sposobach posługiwania się nimi przez dzieci. Efektywność myślenia zależy od poziomu wymienionych procesów. Rozwój zainteresowań dzieci w okresie poprzedzającym wstąpienie do szkoły charakteryzuje się płynnością i niestałym charakterem zainteresowań. Zainteresowania dzieci w znacznym stopniu odzwierciedlają zainteresowania ich otoczenia, czyli najbliższego środowiska- rodziców, rodzeństwa. Ostatnim elementem rozwoju psychicznego są uczucia. Dziecko w pierwszych latach wyraża jeszcze w sposób burzliwy swoje emocje w sytuacjach zabawy, zwłaszcza ruchowej, w czasie oglądania na żywo widowisk. Takie emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne mają wyraźną przyczynę i są skierowane ku określonemu przedmiotowi.

Jednostka w procesie socjalizacji zapoznaje się ze zjawiskami, obyczajami, normami i innymi treściami życia społecznego. Są one różne w zależności od środowiska, w którym przebywa dana osoba. Na przykład dziecko w rodzinie inteligenckiej częściej kontaktuje się z książką, telewizją prasą niż dziecko wychowujące się w ograniczonym kręgu, np. w środowisku przestępczym ma ograniczone możliwości poznania życia społecznego.

U dzieci kształtować należy takie postawy, aby mogły one uczestniczyć w życiu rodzinnym, przedszkolnym, szkolnym. W młodszym wieku szkolnym można obserwować u dzieci następujące odmiany aktywności społecznej: naśladownictwo, działanie na polecenie innych ludzi oraz z własnej inicjatywy. Zadaniem dorosłych jest doprowadzenie do tego, aby dzieci częściej podejmowały działania samodzielne. Ważne jest także wdrożenie dzieci do właściwej oceny postępowania własnego, kolegów i innych osób. Istotne jest także dostrzeganie wartości estetycznych w zachowaniu i wyglądzie własnym i innych, zachowanie ładu i porządku w otoczeniu. Jest to bardzo trudne zadanie dla dziecka, ale dzięki ćwiczeniom i ciągłemu przypominaniu możliwe do osiągnięcia. Kolejnym zadaniem jest troszczenie się o swoje zdrowie i dbanie o bezpieczeństwo własne i innych. Jest to możliwe, gdy dziecko uświadomi sobie konsekwencje jakie płyną z niewłaściwego postępowania.

Dojrzałość szkolna rozumiana jest jako pewna gotowość szkolna, czyli taki stopień rozwoju umysłowego, społecznego i fizycznego, który umożliwia dziecku opanowanie treści określonych programem szkolnym oraz udział w życiu szkolnym. Dojrzałość szkolna pozostaje w związkach z procesami rozwoju i uczenia się.

Współżycia ze środowiskiem społecznym uczy się dziecko w rodzinie. To w rodzinie jest teren pierwszych doświadczeń, gdzie dziecko uczy się nie tylko myśleć i mówić, lecz również odnosić do innych, opanowywać swoje reakcje i wyrażać swoje uczucia. W rodzinie uczy się dziecko nawyków i norm postępowania. W miarę jak dziecko rośnie, jego kontakty społeczne rozszerzają się na grupę rówieśniczą, z którą styka się w przedszkolu, szkole lub podczas zabawy. Dziecko zdobywa w ten sposób nowe doświadczenia, jednak wymaga to pewnego trudu i umiejętności dostosowania się do nowej sytuacji społecznej. Dziecko 6- letnie jest w stanie uświadomić sobie w pełni zasady i reguły obowiązujące we współpracy z rówieśnikami i nauczycielem.

Proces rozwoju dzieci determinuje wiele czynników. Bardzo ważne są: dziedziczenie, własna aktywność dziecka, środowisko, wychowanie.

Należy pamiętać, że dziedziczenie ani w sensie biologicznym, ani w sensie psychologicznym nie stanowi jednak przeznaczenia w życiu ludzi.

Aktywność dziecka, czyli zabawy, działalność artystyczno- techniczna, twórczość, czynności życia codziennego zależy od środowiska rodzinnego i każdego innego, w którym przebywa dziecko. Nieprawidłowe funkcjonowanie tych środowisk może spowodować zaburzenia funkcji poznawczych, przeżyć emocjonalnych dzieci Sytuacje społeczne przeżywane w tych środowiskach wpływają na kształtowanie się cech osobowościowych.

Nie należy ograniczać aktywności dzieci, bo można w ten sposób opóźnić ich rozwój przede wszystkim społeczny.

Wychowanie jest procesem zorganizowanym celowo, planowym, zmierzającym do ukształtowania psychiki dziecka w określony sposób. W procesie wychowania dziecka rolę najważniejszą odgrywają rodzice, którzy najczęściej nie są przygotowani do jej pełnienia. Miłość do dziecka, poczucie odpowiedzialności za nie- to bardzo wiele, lecz jeszcze nie wszystko. Ważne jest, żeby rodzice mieli choćby minimum wiedzy i umiejętności oraz potrafili kontrolować własną postawę rodzicielską.
 

Opracowanie: Hanna Gościak, Dorota Sułecka

Wyświetleń: 1954