Coś niecoś o alergii

Koniecznym warunkiem życia każdego organizmu- człowieka jest zdolność do obrony przed mikroorganizmami chorobotwórczymi oraz wszelkimi ciałami obcymi dostającymi się do niego. Zdolność do rozpoznania i przeciwdziałania niekorzystnemu wpływowi ciał obcych nazywana jest odpornością.

Ważnymi zadaniami mechanizmów obronnych są:
a) uniemożliwienie wniknięcia ciał obcych,
b) odróżnienie ciał obcych od charakterystycznych dla organizmu,
c) unieczynnienie lub usunięcie ciał obcych,
d) rozpoznawanie i niszczenie komórek nowotworowych, uszkodzonych, starych itd.,

Ciała obce - antygeny gdy dostaną się do organizmu wywołują w nim reakcje obronne. Antygenami są: substancje wielkocząsteczkowe (białka, polisacharydy, kwasy nukleinowe), fragmenty komórek, pyłki kwiatowe, wirusy, komórki bakterii, grzybów, pierwotniaków, pierze, kurz a także komórki poszczególnych organów.

Szczególną grupą antygenów są alergeny, które po pierwszym wniknięciu do organizmu nie wywołują w nim widocznej reakcji obronnej. Jednak ponowny kontakt organizmu z tym ciałem wywołuje silną reakcję obronną - uczulenie, alergię.

Alergia jest chorobą rodzinna tzn. predyspozycje jej wystąpienia są dziedziczone. Gdy jedno z rodziców jest alergikiem prawdopodobieństwo wystąpienia alergii u dziecka wzrasta o 20-30 %. Natomiast gdy oboje rodzice są alergikami prawdopodobieństwo to wzrasta do 70 %. Alergia może pojawić się także w rodzinach, w których dotąd ich nie obserwowano. Jest ona efektem mutacji w obrębie kwasu DNA (prawdopodobieństwo wystąpienia od 5-10 %). Alergia na dany alergen jest specyficzna. Alergik nie reaguje na wszystkie możliwe alergeny ale tylko ściśle określone np. jeśli jest uczulony na roztocza kurzu domowego będzie reagował na białka zawarte w odchodach roztoczy, a jeśli na alergeny kota to będzie reagował tylko na nie. Jednak budowa białek - potencjalnych alergenów może być bardzo zbliżona. Wtedy wywołują one również reakcję alergiczną.

Chorobę można rozpoznać u danej osoby nawet wtedy gdy charakterystyczne objawy nie występują na podstawie następujących cech: bladość, podkrążone, zmęczone oczy, często otwarte usta, plamisty język, szorstka, sucha skóra. Natomiast w okresie objawowym dolegliwościami występującymi są:
a) w przypadku spojówek - świąd, łzawienie, przekrwienie, obrzęk;
b) w przypadku błony śluzowej nosa - wodnisty wyciek, świąd, chrząkanie, odkasływanie
c) w przypadku oskrzeli - zapalenie oskrzeli, świsty, duszność astmatyczna, suchy kaszel bez typowej dla infekcji gorączki, ucisk w klatce piersiowej
d) w przypadku skóry - świąd, zmiany skórne na typowych dla wieku powierzchniach skóry

Alergia w 90 % pacjentów zaczyna się zmianami skórnymi rozwijającymi się w pełnoobjawowe alergiczne zapalenie skóry (AZS). Charakterystyczne zmiany zapalne skóry pojawiają się już w okresie niemowlęcym (zaczerwienienie miejscowe skóry na policzkach) jeśli nie są one zdiagnozowane i nie leczone alergia rozwija się dalej, obejmując już nie tylko skórę ale także układ oddechowy. Nie leczona alergia prowadzi do astmy. Jest ona chorobą często nawracającą, trwającą całe życie, z której nie można się wyleczyć, a czasami także w pełni opanować. Astma charakteryzuje się nadreaktywnością oskrzeli i przewlekłym stanem zapalnym ich błony śluzowej. Polega to na tym że już niewielkie, nieszkodliwe czynniki powodują zwężenie oskrzeli z uczuciem duszności. Błona śluzowa oskrzeli u astmatyków jest w stanie zapalenia i ciągłego obrzęku. Śluz jest bardzo gęsty a ruch rzęsek nabłonka oddechowego bardzo słaby. Wydzielina śluzowa zalega w drogach oddechowych powodując uczucie ucisku klatki piersiowej , świsty w czasie ruchów oddechowych i duszność. Leczenie polega na podawaniu choremu leków zapobiegawczych i rozszerzających oskrzela np. glikokortykosteriodów.

Alergii można zapobiegać już w okresie niemowlęcym. Polega ono na karmieniu piersią przez okres 4 do 6 miesięcy. Matka w tym czasie powinna unikać i eliminować produkty alergizujące tj.: mleko krowie i przetwory mleczne, cielęcinę i wołowinę, jaja kurze, ryby, orzeszki ziemne i laskowe, soję, niektóre owoce jak: cytrusy, truskawki, czekoladę, kakao. Powinna także unikać żywności z dodatkiem chemicznych konserwantów, sztucznych barwników i aromatów. Pokarmy uzupełniające podawane niemowlętom powinny być wprowadzane nie wcześniej niż przed końcem 5 -6 miesiąca, pamiętając że należy je podawać pojedynczo ( najlepiej jednoskładnikowe). Pokarmy podaje się początkowo w małych ilościach i rozszerza się o następne co kilka dni. "Złotym" okresem zapobiegającym rozwojowi alergii jest okres pierwszych pięciu lat życia.

Współcześnie choroba ta stała się powszechnym problemem zdrowotnym. Liczne badania potwierdzają, że około 20-30 % całej populacji szczególnie miejskiej dotkniętej jest alergią. Uczulonym można być niemal na wszystko - od pokarmów, leków, kosmetyków, metali po zapachy, światło i temperaturę. Przyczyn takiego stanu rzeczy poszukuje się w rozwoju cywilizacji, wpływie czynników środowiska, żywieniu i czynnikom genetycznym.

 

Opracowanie: Violetta Król

Wyświetleń: 813