Katalog

Bożena Zajkowska
Różne, Referaty

Jak mogę pomóc swojemu dziecku pokonać trudności w nauce?

- n +

Jak mogę pomóc swojemu dziecku pokonać trudności w nauce?

Większość uczniów miewa od czasu do czasu kłopoty z nauką, najczęściej jednak nie są one wynikiem jakiegoś zaburzenia, lecz po prostu dowodem na to, że każde dziecko wykazuje w pewnych dziedzinach większe, w innych zaś mniejsze zdolności. Jedne mają dobrą pamięć słuchową - łatwo przyswajają informacje docierające przez słuch. Drugie cechuje lepsza pamięć wzrokowa - najłatwiej się uczą, gdy czytają. Niemniej w szkole uczniowie są zgrupowani w klasy i od wszystkich wymaga się postępów, bez względu na zastosowaną metodę nauczania. Dlatego część dzieci niewątpliwie będzie mieć trudności w przyswajaniu wiedzy. Zachodzi jednak różnica pomiędzy zwykłymi kłopotami z nauką a zaburzeniami zdolności uczenia się. Z trudności w nauce można jakoś wybrnąć dzięki cierpliwości i staraniom. Tymczasem zaburzenia uczenia się mają głębsze przyczyny. Trzy najczęstsze postacie upośledzenia zdolności uczenia się, z jakimi spotkać się można w pracy pedagogicznej to:

"dysleksja -to zaburzenie objawiające się trudnościami w nauce czytania, mimo stosowania obowiązujących metod nauczania, normalnej inteligencji i sprzyjających warunków społeczno- kulturowych."
"dysortografia- to, analogicznie, zaburzenia manifestujące się trudnościami w nauce pisania
dysgrafia - to trudności w zakresie techniki pisania i w osiąganiu dobrego poziomu graficznego pisma"
dyskalkulia - niezdolność- do zrozumienia podstawowych pojęć- matematycznych.

Zaburzeń uczenia się jest oczywiście znacznie więcej, a według ocen specjalistów cierpi na nie co najmniej 10 procent dzieci. Niemal pewne jest, że umysł dziecka z upośledzeniem zdolności uczenia się nieprawidłowo przyjmuje, przetwarza i zapamiętuje informacje z określonych dziedzin. Wyniki badań sugerują, że zaburzenia te mogą mieć podłoże genetyczne lub że pewną rolę odgrywają czynniki środowiskowe, takie jak np.: zatrucie ołowiem czy zażywanie narkotyków podczas ciąży. Musimy jednak pamiętać, że niekoniecznie dziecko z zaburzeniami zdolności uczenia się jest tym samym upośledzone umysłowo. Chcąc to unaocznić, porównajmy takie dzieci do ludzi nie odróżniających wysokości dźwięków muzycznych. Przecież ludzie pozbawieni słuchu muzycznego nie są upośledzeni umysłowo ani głusi. Nikt również nie twierdzi, że taki brak słuchu wynika z lenistwa, złych metod nauczania lub braku motywacji. Trudności dotyczą często określonej dziedziny. W książce "Dlaczego moje dziecko ma kłopoty w szkole?" B. Novick i M. Arnold wyjaśniają: "Dziecko z zaburzeniem uczenia się jest opóźnione o dwa lata lub więcej w stosunku do stopnia rozwoju oczekiwanego w jego wieku i przypisanego mu ilorazu inteligencji". Innymi słowy, rzecz nie polega na tym, iż dziecko nie nadąża za swoimi rówieśnikami. Chodzi raczej o to, że jego postępy są niewspółmierne do jego własnych możliwości.

Jak rozpoznać w/w zaburzenia?

Przede wszystkim bacznie obserwować swoje dzieci. Dzieci dyslektyczne nie radzą sobie z nauką, bo nie są w stanie opanować umiejętności czytania i pisania w czasie przewidzianym programem szkolnym. Dzieci te, znając litery, nie potrafią płynnie czytać, często nieudolnie składając głoski, przekręcają wyrazy, gubią sens czytanego zdania.

W pisowni natomiast gubią litery, zmieniają ich kolejność, zniekształcają obraz graficzny wielu liter, opuszczają końcówki słów, sylaby, popełniają błędy przy zmiękczaniu (słonice - słońce, ciema - ćma). Umiejętności graficzne dzieci uzależnione są, ogólnie mówiąc, od poziomu spostrzegania i pamięci wzrokowej, od sprawności ruchowej rąk oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Jeżeli któreś z wymienionych sprawności są zaburzone, wówczas u dzieci pojawiają się trudności w pisaniu i rysowaniu. Upraszczają rysowane kształty, mają tendencję do zbyt silnego nacisku ołówka lub kredki, co spowodowane jest nadmiernym napięciem mięśni dłoni i palców, brak płynności linii. Często ścierają to, co już narysowały, zamazują i poprawiają. Treść rysunków bywa uboga dlatego, że dziecko unika rysowania trudnych elementów, stara się uprościć rysunek do schematu. Innym powodem jest to, że ma trudności w rejestrowaniu, zapamiętywaniu wielu elementów spostrzeganych wzrokowo.

Pisanie - jako czynność graficzna angażująca te same funkcje co rysunek, ujawnia analogiczne niedobory w zakresie spostrzegania wzrokowego, sprawności ruchowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Kreślenie liter wymaga znacznie większej precyzji palców niż rysunek. Dzieci niezręczne manualnie często początkowo piszą nieczytelnie, z biegiem czasu poprawiają pismo, które nadal jest brzydkie. Nie potrafią regulować tempa pisania dla uzyskania lepszego efektu. Ich ruchy przy pisaniu są gwałtowne, pozbawione płynności, litery są wyciągane poza linię, nie są łączone. Dzieci te z trudem nabierają wprawy w pisaniu. Nie nadążają za tempem pisania swych rówieśników przy przepisywaniu z tablicy, podczas dyktand w ich zeszytach znajdują się urywki zdań, niedokończone słowa.

Bardzo często można zaobserwować takie sprzeczności:
- dobra znajomość faktów historycznych a trudności z ich chronologicznym uporządkowaniem
- prawidłowe rozwiązywanie zadań matematycznych, a niemożność zapamiętywania tabliczki mnożenia i pomyłki w działaniach arytmetycznych.

W jaki sposób mogę pomóc?

Sytuację często komplikuje to, że zaburzenia zdolności poznawczych wywierają wpływ na sferę emocjonalną. Kiedy dotknięte nimi dziecko ma kłopoty w szkole, nauczyciele i rówieśnicy, a nawet członkowie rodziny uważają je nieraz za niedorajdę. Niestety, w świadomości wielu takich uczniów powstaje negatywny obraz ich samych, który może utrwalić się na długie lata. Nie jest to bez znaczenia, ponieważ upośledzenie zdolności uczenia się na ogół nie mija z wiekiem. Doktor Larry B. Silver pisze: "Zaburzenia umiejętności uczenia się pozostają do końca życia. Te same zaburzenia, które utrudniają naukę czytania, pisania i arytmetyki, przeszkadzają również w uprawianiu sportu, wykonywaniu różnych prac, prowadzeniu życia rodzinnego bądź utrzymywaniu dobrych stosunków z przyjaciółmi". Dla dzieci z upośledzeniem zdolności poznawczych ogromne znaczenie ma zatem wsparcie rodziców. "Jeśli dziecko ma w rodzicach niezawodną podporę, może na tym fundamencie zbudować szacunek dla siebie i poczucie, że coś potrafi" - piszą C. G. Tuttle i P. Paquette w książce "Wychowanie dziecka z zaburzeniem zdolności uczenia się". Ale chcąc być taką podporą, rodzice powinni przeanalizować swoje uczucia. Niektórzy oskarżają siebie, uważają bowiem, że ponoszą jakąś winę za stan dzieci. Innych ogarnia panika i bezsilność na myśl o przeszkodach, które przyjdzie im pokonywać. Taka postawa przynosi więcej szkody niż pożytku. Paraliżuje działania rodziców, a dziecko pozbawia niezbędnej pomocy. Jeśli zatem doświadczony specjalista stwierdzi u dziecka zaburzenie zdolności uczenia się, nie należy rozpaczać. Ważne raczej staje się zapoznanie z wszelkimi dostępnymi programami pomocy w takiej sytuacji. Obecnie wiele szkół jest lepiej przygotowanych do pracy z takimi uczniami niż kilka lat temu. Specjaliści podkreślają znaczenie chwalenia dzieci, wyrażanie uznania za najmniejsze nawet osiągnięcia, ale potrzebne jest również wytyczenie dziecku określonych granic. Powinno wiedzieć, czego od niego oczekuje się i przestrzegać podanych zasad. Tylko systematyczna praca pomoże dziecku osiągnąć sukces.

O czym powinien pamiętać rodzic dziecka dyslektycznego?
1. Nie traktować dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego
2. Nie karać, nie wyśmiewać w nadziei, że zmobilizuje go to do pracy
3. Nie oczekiwać, że dziecko samo wyrośnie z trudności, weźmie się w garść, przysiądzie fałdów lub, że ktoś je z tego wyleczy.
4. Nie spodziewać się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.
5. Starać się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, w celu zapobieżenia pogłębieniu się trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń nerwicowych.
6. Jak najszybciej skonsultować problemy dziecka ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą, a w razie potrzeby z lekarzem).
7. Aby być w stałym kontakcie z nauczycielem terapeutą i korzystać z jego wskazań
8. Być życzliwym i cierpliwym w stosunku do dziecka, starać się wyrabiać w swoich dzieciach przekonanie, że stać ich, że potrafią. Zauważyć każdy sukces dziecka i odpowiednio go wzmocnić poprzez pochwały i nagrody, cieszyć się z małych efektów.
9. Systematycznie prowadzić ćwiczenia korekcyjne i pamiętać o tym, że im młodsze są dzieci, tym czas ćwiczeń winien być krótszy, a formy zajęć bardziej zabawowe i atrakcyjne.

To Wy -Rodzice -jesteście pierwszymi i najważniejszymi nauczycielami. To Wy macie pomóc dziecku zaplanować karierę szkolną. Pamiętajcie jednak, że uczeń dobry to nie tylko ten, który przynosi ze szkoły bardzo dobre oceny, ale również i ten, który dziś jest lepszy od tego, jaki był wczoraj.

Bibliografia
1M. Bogdanowicz: O dysleksji...., Lublin1994,s32
2 A. Bolejko: Jak pokonać trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu, Białystok 2001,s 33.
3 K Orzechowska-Gryguc: Materiały, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nr 2 w Łomży.
 

Opracowanie: Bożena Zajkowska
Zespół Szkolno-Przedszkolny
w Stawiskach

Wyświetleń: 3488


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.