Katalog

Aleksandra Pietrulewicz
Lekcja wychowawcza, Artykuły

Środki uzależniające - omówienie podstawowych pojęć. Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki?

- n +

Środki uzależniające - omówienie podstawowych pojęć. Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki?

NARKOMANIA - Światowa Organizacja Zdrowia określa narkomanię jako stałe, zależne zażywanie środków odurzających.

Uzależnienie, to stan, w którym człowiek nie potrafi obyć się bez danej substancji. Istnieją trzy rodzaje uzależnienia:
1. Zależność fizyczna - przymus zażywania narkotyku związany z wytworzeniem w organizmie człowieka fizjologicznego braku substancji odurzającej. Brak tej substancji powoduje powstanie zespołu abstynenckiego czyli głodu. Należy dodać, że przyzwyczajenie się organizmu do narkotyków wywołuje zjawisko tzw. tolerancji czyli konieczności zwiększenia przyjmowanych dawek.
2. Zależność psychiczna - niczym nie zaspokojona potrzeba przeżywania stanu odurzenia. Nieobecność narkotyku wywołuje dolegliwe poczucie pustki, wewnętrznego rozbicia, braku sensu istnienia, niepokoju, rozdrażnienia i depresję.
3. Zależność społeczna - uwikłanie w środowisko narkomanów, ograniczenie swoich kontaktów tylko do ludzi odurzających się i handlarzy.

Środki odurzające można podzielić na 3 podstawowe rodzaje:
1. Substancje działające opóźniająco na ośrodkowy układ nerwowy - opium, morfina, heroina, babiturany, leki uspakajające i hipnotyczne.
2. Substancje działające pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy - kokaina, crack, khat, amfetamina, substancje i leki psychotropowe.
3. Substancje wywołujące zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym - konopie indyjskie (marihuana, haszysz), LSD, środki wziewne.

Główne przyczyny sięgania po środki uzależniające:
- psychologiczne: niezaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych takich jak: miłości, bezpieczeństwa, przynależności, a także przekonanie o niskiej wartości własnej,
- wynikające z wieku dziecka: ciekawość, nacisk grupy rówieśniczej, wspólne eksperymentowanie, potrzeba sprawdzenia się, nuda i nieumiejętne spędzanie wolnego czasu,
- zewnętrzne: sztucznie wytworzona moda na narkotyki, zwiększenie oferty i dostępności środków odurzających.

Jeśli czyjeś dziecko przysparza kłopotów wychowawczych, należy
Zwrócić uwagę, jakie przejawy zmiany zachowań/osobowości i porównaj je z profilem opracowanym dla młodego narkomana, którego charakteryzuje sześć podstawowych symptomów: izolacja do rodziny, kontakty z innymi narkomanami lub z młodzieżą sprawiającą kłopoty wychowawcze, częstsze wybuchy gniewu, niemożność kierowania nastolatkami przez rodziców, brak modyfikacji jego zachowań oraz depresja.

Uzależniony od środków odurzających nastolatek będzie się izolował od swojej rodziny. Postara się spędzić większość czasu w swoim pokoju i unikać wspólnych posiłków, prac czy okazji takich jak wizyty rodzinne. Zerwie z dawnymi przyjaciółmi - lub to oni zaczną go unikać - i zwiąże się z narkomanami albo z tzw. trudną młodzieżą, często starszą od niego. Będzie się starał ukrywać swoje nowe znajomości przed rodziną. Zacznie często okazywać wrogość: brak szacunku lub nieposłuszeństwo wobec rodziców i nauczycieli oraz niechęć do wszelkich reguł; jego język będzie obfitował w przekleństwa; może się stać posępny, zgryźliwy i agresywny w słowach i czynach. Rodzice stracą nad nim kontrolę, bo odetnie się od swoich własnych uczuć i nie będzie dzielił swego życia - poglądów, zainteresowań, odczuć, zajęć - z rodziną. W szczególności zacznie unikać jakiejkolwiek wymiany zdań na temat własnego postępowania. Jego zachowania nie będą podlegały modyfikacji: będzie obiecywał poprawę i łamał dane słowo, będzie się zmieniał i znów poddawał. Popadnie w depresję, zacznie mówić o samobójstwie i prawdopodobnie w znacznym stopniu utraci szacunek do siebie.

Do podstawowych zmian zachowań / osobowości związanych z uzależnieniem od środków odurzających należą:

W sferze prawa - dziecko może popełnić przestępstwo:
- prowadzenia samochodu po pijanemu
- kradzieży w sklepie
- nielegalnego posiadania narkotyków
- wandalizmu
- handlu narkotykami
- poważnej kradzieży
- napadu i pobicia
- prostytucji

W sferze szkoły:
- rezygnuje z zajęć pozalekcyjnych lub zostaje z nich usunięty
- staje się bardziej leniwy
- opuszcza lekcje
- opuszcza całe dni w szkole
- oddaje nie dokończone zadania domowe, oddaje je późno lub wcale
- dostaje gorsze stopnie
- nie zalicz przedmiotów
- fałszuje usprawiedliwienia
- często wychodzi z lekcji
- nie uważa lub przeszkadza na lekcji
- śpi na lekcji
- jest niegrzeczny, nie słucha nauczycieli i nie przestrzega reguł
- zostaje zawieszony lub wyrzucony ze szkoły

W sferze kontaktów z rówieśnikami:
- posługuje się slangiem narkomanów:
* być w ciągu - codziennie używać środka odurzającego
* być na głodzie, na skręcie - cierpieć z powodu objawów odwykowych
* haj (ang. high) - stan odurzenia narkotykiem
* nabuzowany, naćpany, nagrzany, nawalony (ang. wasted, stoned, baked) - odurzony, znajdujący się pod wpływem narkotyku
* trawa, trawka, gandzia, marycha, maryśka, hauna, gras (ang. dope, pot, ganga, herb, weed, reefer, grass) - marichuana
* hasz (ang. hash) - haszysz, skoncentrowana postać marihuany
* hear (ang. Smack) - heroina
* koka (ang. Snow, line, rail, coke) - kokaina
* prochy, piguły, pestki - środki odurzające w tabletkach lub kapsułkach,
* dmuchać, snifować, wąchać (ang, sniff) - odurzać się inhalantami, np. klejem
* amfa, spid (ang. Speed, upper) - amfetamina
* ćpuna - ktoś, kto regularnie używa narkotyków
* działka (ang. line, hit) - porcja narkotyku
* podróż, odjazd, odlot (ang. trip) - efekt substancji halucynogennej, jak LSD, meskalina czy peyotl
* strzelić - wstrzyknąć narkotyk
- podrzuca dawnych przyjaciół lub oni odsuwają się od niego
- przyłącza się do "trudnej młodzieży" lub do narkomanów,
- trzyma nowych przyjaciół z daleka od rodziców
- ma przyjaciół, którzy nie chcą rozmawiać z rodzicami lub podawać swoich nazwisk

W sferze rodziny:
- wywołuje rodzinne kłótnie i niesnaski
- wraca do domu po wyznaczonej godzinie bez pozwolenia/zawiadomienia rodziców
- przestaje spełniać domowe obowiązki
- wymyka się z domu
- zostaje na noc poza domem lub znika na kilka bez pozwolenia/powiadomienia rodziców
- odmawia podporządkowania się ustaleniom domowym
- przestaje podejmować zadania i prace wspólnie z rodzicami lub ukrywa swoje działania
- nie chce uczestniczyć w odwiedzinach dalszej rodziny
- nie chce jeść posiłków z całą rodziną
- izoluje się; przebywa w swoim pokoju z dala od innych
- nie chce rozmawiać o swoich znajomych i sposobach spędzania czasu
- nie informuje o wydarzeniach szkolnych (wywiadówkach, zmianach nauczycieli, uwagach czy zawieszaniu w prawach ucznia)
- ma pieniądze z niewiadomego źródła
- manipuluje rodzicami; wygrywa jedno z rodziców przeciw drugiemu
- łatwo wybucha gniewem; rodzice chodzą na palcach i uważają na każde słowo,
- coraz więcej przeklina
- stosuje słowną agresję
- stosuje fizyczną agresję
- okazuje coraz większą wrogość
- jest zgryźliwe, ponure i milczące
- składa i łamie obietnice
- nie słucha rodziców, nie przestrzega reguł
- poprawia swoje zachowanie, ale nie na długo

W sferze umysłowej:
- ma zmniejszony zakres uwagi i problemy z koncentracją
- ma objawy paranoi: uważa, że jest śledzone, prześladowane lub zagrożone
- cierpi na nieokreślone lęki
- jest niespokojne, nie możne usiedzieć na miejscu

W sferze fizycznej:
- Wykazuje zmiany uwagi: drastyczny wzrost wagi lub jej obniżenie - ma nieregularne okresy snu: zbyt długie lub zbyt krótkie
- nie śpi do późna w nocy; sypia w dzień
- jest częściej posiniaczone lub poranione
- zaniedbuje higienę osobistą i otoczenia (pokoje)
- ciągle nosi to samo ubranie
- trapi je głęboki, męczący kaszel lub nieustanne, suche pokaszliwanie
- ma coraz więcej dolegliwości dróg oddechowych
- ma krańcowe lub nieregularne nawyki żywieniowe
- dysponuje zmniejszoną ilością energii

W sferze emocjonalnej:
- mówi o śmierci lub samobójstwie
- często jest w złym humorze; łatwo się obraża
- bywa smutne lub wesołe bez widocznej przyczyny
- miewa nagłe zmiany nastroju
- nie dzieli się swymi uczuciami; odcina się od innych lub przyjmuje postawę obronną
- nie dopuszcza do siebie rozsądnych argumentów rodziców; odmawia podjęcia dialogu na swój temat
- wydaje się smutne, przygnębione, zniechęcone
- coraz bardziej pogrąża się w depresji
- uważa, że jest "przegrane", "do niczego"
- staje się coraz bardziej agresywne
- traci zainteresowanie dla cenionych dawniej czynności
- traci motywację i dążenie do sukcesu
- ma mniejszy szacunek dla siebie; czuje, że nie umie sprostać wymaganiom i że nie jest tak dobre jak dawniej
- ma mniej optymizmu, jest bardziej cyniczne

W sferze etyki:
- obecne zachowanie jest sprzeczne z poprzednio uznawanymi wartościami
- kłamie i oszukuje
- zastawia własne i/lub cudze przedmioty
- okrada rodziców/rodzeństwo
- zachowuje się wyzywająco w sferze seksualnej
- niespodziewanie zachodzi w ciążę; może nie wiedzieć, kto jest ojcem
- traci zainteresowanie kościołem; nie chce rozmawiać o swojej wierze; traci wiarę w Boga

Rodzice muszą być świadomi, iż między używaniem środków
odurzających a zmianami zachowań /osobowości zachodzi związek przyczynowo - skutkowy oraz, że nastolatek u którego obserwuje się takie symptomy potrzebuje pomocy specjalistycznej.

na podstawie:
Ruth Maxwell - "Dzieci, alkohol, narkotyki"
Gaś Z. - "Rodzina wobec uzależnień"
M. Malewska - "Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenie"
 

Opracowanie: mgr Aleksandra Pietrulewicz

Wyświetleń: 7115


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.