Drama na lekcjach matematyki

"Nie zadawajcie dzieciom gwałtu nauczania, niech tylko się tym bawią"
Platon IV w. p.n.e.

Dzisiejsza szkoła jest niestety zaprzeczeniem idei greckiego filozofa. Szkoła polska ukształtowana została zgodnie z założeniami strategii wymuszania. Nasz system szkolny, który w ramach reformy jest poddawany nieustannym eksperymentom i modyfikacjom, nie potrafi przygotować swoich uczniów do wejścia w dorosłe życie bez zadawania "gwałtu". Musimy jednak pamiętać, że szkoła to nie są programy, standardy czy procedury osiągnięć, lecz ludzie - uczniowie i nauczyciele. Od nas - nauczycieli, zależy wybór drogi, jaką będą podążać nasi uczniowie do celu. Na szczęście coraz więcej jest wśród nas tych, którzy nie wymuszają a wspomagają dzieci w procesie nauczania. Poprzez stosowanie metod aktywizujących stwarzają uczniom możliwość samodzielnego dochodzenia i odkrywania prawdy. Jedną z takich metod jest drama. Jest to metoda nauczania i wychowania, która wyzwala u ucznia wewnętrzną potrzebę oraz motywację do pracy nad rozwojem własnej osobowości.

Termin "drama" pochodzi od greckiego "drao" - działam, usiłuję. Podstawą dramy jest fikcyjna, wyobrażeniowa sytuacja, która powstaje, gdy kilka osób we wspólnej przestrzeni przedstawia coś, co nie jest w danych czasach obecne, używając jako środków wyrazu swoich ciał i głosów. "- pisze Krystyna Pankowska w swojej pracy" Drama - zabawa - myślenie ". Drama wykorzystuje spontaniczną, właściwą naturze człowieka ekspresję aktorską oraz skłonność do naśladownictwa i zabawy. Nie należy jej mylić z psychodramą, która jest" bolesnym oczyszczaniem ran ", i zasadniczo się od niej różni.

Istotą dramy jest wykorzystanie wszystkich możliwości człowieka, odwołanie się do jego zjawisk osobowościowych. Brian Way w swojej pracy" Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży "mówi o wykorzystaniu:
- pięciu podstawowych zmysłów: słuchu, wzroku, dotyku, węchu i smaku,
- wyobraźni,
- panowania nad własnym ciałem,
- mowy,
- emocji,
- intelektu.

Drama może być zarówno metodą samodzielną, wychowawczą, służącą rozwijaniu osobowości dzieci i młodzieży, jak i pomocniczą w dydaktyce, wykorzystywana w szkole na zajęciach artystycznych, przedmiotach humanistycznych, jak również na przedmiotach przyrodniczo-matematycznych oraz przygotowania do pełnienia ról społecznych. Uczy samodzielnego myślenia i działania, aktywności i otwartości, rozwija emocje, wyobraźnię i fantazję, również elokwencję i mowę ciała. Uczestnicy zajęć dramowych nie muszą mieć zdolności aktorskich, ale powinni się głęboko zaangażować i uwierzyć w fikcyjną sytuację. Konflikt i problem w dramie jest wymyślony, wyobrażony lub zaczerpnięty z literatury czy filmu. W dramie są to najczęściej dość typowe sytuacje konfliktowe. Poznawanie tych sytuacji i skutków ludzkich zachowań oraz poszukiwanie własnych wyborów i rozwiązań przyspiesza emocjonalne, intelektualne i społeczne dojrzewanie uczestników dramy. Metoda dramy wyrabia umiejętność współżycia i pracy w grupie. Przełamuje barierę między nauczycielem a uczniami. Wszyscy czują się partnerami. Możliwość zwerbalizowania własnych przemyśleń i skojarzeń, skonfrontowanie ich z ocenami innych uczy prawidłowej argumentacji, tolerancji, rozszerza słownictwo, podnosi kulturę słowa Metoda ta to improwizacja, działanie celowo zderzające ucznia z sytuacją, w której trudności musi pokonać bez uprzedniego przygotowania się i bez pomocy. Zaletą jest to, iż dokonywanie niewłaściwych wyborów i sposobów rozwiązywania konfliktów podczas dramy jest natychmiast zauważalne i możliwe do naprawienia. Życie najczęściej stawia nas przed problemami, przeciw którym nie jesteśmy uzbrojeni w gotowe argumenty, czy podpowiedzi. Wysiłek twórczy, operacje myślowe, poszukiwania i odkrycia, które mogą znaleźć zastosowanie w sytuacjach niescenicznych, wymagają samodzielnego działania a tego uczą gry dramatyczne. Lidia Rybotycka potwierdza, iż ujmują one istotę sprawy niesłychanie ważnej: dotknięcia w drugim człowieku tych możliwości, których odkrycie i wykorzystanie czyni go otwartym, aktywnym a więc i twórczym, zarówno w działaniu własnym, jak i w odbiorze twórczości innych.

W dramie obowiązują pewne zasady, których należy przestrzegać. A oto najważniejsze z nich:
1) Drama ma formę otwartą - nie możemy przewidzieć w szczegółach jej przebiegu, zatem scenariusz jest jedynie projektem.
2) Zasada pracy równoczesnej - niedopuszczalna jest sytuacja, w której cześć grupy jest aktorami a część widzami. Każdy ma przydzieloną rolę bowiem widownia szkodzi dramie.
3) Zasada wymienialności ról- pozwala spojrzeć na problem z różnych punktów widzenia.
4) Rola w dramie jest przyjęciem punktu widzenia postaci - nie wymaga od uczestników" grania ".
5) Zasada umowy - ustalamy zasady, które ułatwiają nam organizację i przestrzegamy ich.
6) Prowadzący dramę staje się" mistrzem gry "- osobą, która ustala zasady, rozdziela role, może przerywać i wznawiać działanie, wchodzić w rolę.
7) Dyscyplinowanie - rezygnujemy z tradycyjnego oceniania. Nie wyróżniamy, nie krytykujemy ani nie porównujemy, a jedynie odwołujemy się do wcześniej ustalonych reguł.
8) Zasada akceptacji - akceptujemy wszelkie przejawy aktywności, jako chęć wzięcia udziału we wspólnym dziele. Potrzebnych zmian dokonujemy bez zbędnych uzasadnień.
9) Zasada współdziałania - w dramie nie ma rywalizacji, cel osiągamy wspólnie.

Do podstawowych technik stosowanych w dramie należą:
- rola- uczestnicy wchodzą w rolę, stają się kimś, czymś
- rozmowa- wymiana argumentów, konflikt,
- wywiad- angażuje emocjonalnie, rozwija myślenie i wyobraźnię.
- pantomima- rozwija" mowę ciała ", uczy komunikatywności, wpływa na wyobraźnię,
- improwizacja- tekst powstający na żywo
- inne techniki używane w dramie to:, list, zabawy, obraz, pamiętnik, plan, mapa, makieta, rysunek, stop-klatka rzeźba, kostium

Jest to metoda atrakcyjna i ciekawa zarówno dla dzieci, jak i dla prowadzącego. Od nauczyciela wymaga dokładnego przeanalizowania zajęcia, przewidzenia różnych rozwiązań i reakcji uczestników. Dzięki temu prowadzący ma możliwość wszechstronnego obserwowania swych podopiecznych.. Bardzo istotną cechą tej metody jest to, że buduje więzi między uczniami oraz między uczniami i nauczycielem, kształci ich wrażliwość, wzmacnia poczucie wartości dziecka. Jedynie uczeń o postawie aktywnej, wrażliwy, zdolny do realizacji konstruktywnych zmian może przeciwstawiać się różnym przejawom wypaczeń agrażających współczesnemu człowiekowi.

KONSPEK LEKCJI

Przedmiot: Matematyka

Klasa: VI SP

Czas: 45 min

Temat: Oś liczbowa. Liczby przeciwne.

Cel ogólny: Umiejscowić liczby na osi liczbowej. Znać i rozumieć pojęcie liczby przeciwnej do danej.

Cele operacyjne:
1. Utrwalić wiadomość o liczbach ujemnych:
- wskazać przykłady z życia, gdzie występują liczby ujemne
- zapisać liczby ujemne
- rozróżniać liczby ujemne wśród innych liczb
2. Wykonywać w pamięci proste działania na liczbach naturalnych z uwzględnieniem porównań różnicowych.
3. Umiejscowić liczby na osi liczbowej, znać pojęcie jednostki na osi liczbowej.
4. Wyjaśnić, co oznacza pojęcie liczby przeciwnej.
5. Wskazać liczbę przeciwną do danej, powtórzyć własne przykłady.
6. Posługiwać się językiem matematycznym.
7. Współpracować w grupie.
8. Formułować wnioski, dokonać syntezy wiadomości.
9. Poprawnie komunikować się.


Metody: poszukująco-problemowe
- elementy dramy
- praca w grupach

Środki dydaktyczne:
1. Oś liczbowa wykonana na pasku papieru o długości 410 cm i szerokości 210 cm. Z jednej strony paska papieru zaznaczone są liczby od 0 do 20 oraz zaznaczona jest jednostka długości, która wynosi 20 cm. Po drugiej stronie paska jest zaznaczona jednostka o długości 10 cm, oraz oś liczbowa z liczbami od -20 do 20. Liczy dodatnie są oznaczone kolorem niebieskim, liczba 0 - kolorem zielonym, a liczby ujemne kolorem czerwonym.
2. Kartki papieru z zapisanymi liczbami (liczba kartek uzależniona od liczby dzieci w klasie). Kartki przedstawiają liczby całkowite, ułamki zwykłe, ułamki dziesiętne, liczby mieszane, liczby ujemne i dodatnie. Staramy się by ułamki były czytelne dla dzieci i miały niewielkie mianowniki. Wśród podanych liczb muszą znaleźć się liczby przeciwne.
3. Czyste kartki do notowania spostrzeżeń uczniów.

Kluczowe pojęcia:
- zbiór liczb naturalnych
- zbiór liczb całkowitych
- zbiór liczb ujemnych
- oś liczbowa
- liczby przeciwne

TOK ZAJĘĆ

Czynności ucznia

Czynności nauczyciela

1. Porównywanie wyniku pracy domowej z najbliższym kolegą.(Jeżeli poziom wody wynosił 7 i ubyło 12, to jaki jest teraz poziom wody? Jeżeli poziom wody wynosił -2 i przybyło 5, to jaki jest teraz poziom wody? 2. Zapisanie tematu lekcji do zeszytu. 3. Przypomnienie wiadomości o liczbach ujemnych, odpowiada na pytania nauczyciela: - Poznaliśmy liczby ujemne - Zapisujemy przy pomocy znaku" - " - Znalazły zastosowanie w mierzeniu ujemnych temperatur, określania wysokości poniżej poziomu morza, itd. 4. Obliczanie w pamięci zadań poleconych przez nauczyciela, wymyślanie i podawanie własnych przykładów. 5. Dobieranie się w zespoły, losowanie kartek i przyczepienie ich do ubrania, wybieranie starosty. 6. Przedstawienie się w własnej grupie jako wylosowana przez siebie liczba. 7. Od szukanie własnego miejsca na osi. 8. Rozwiązywanie problemu. 9. Szukanie swojego miejsca na osi liczbowej, stanięcie za paskiem z osią liczbową na miejscu swojej liczby. 10. Podanie różnicy w uporządkowaniu liczb ujemnych i liczb dodatnich. 11. Przedstawienie swojej liczby, która jest o tyle samo jednostek oddalona od liczby 0, wskazanie tej liczby. 12. Dobieranie się w pary z liczbą przeciwną, próbowanie określić różnic i podobieństw między dwoma stojącymi obok siebie liczbami. 13. Praca w grupach, definiowanie pojęcia liczby przeciwnej przy pomocy wymienia jej cech. 14. Przedstawienie wyniku pracy, zanotowanie najlepszych określeń w zeszytach. 15. Przerysowanie z tablicy grafu. 16. Uczniowie przypominają, czego dowiedzieli się na dzisiejszej lekcji. 17. Zapisanie prac domowych.

Część organizacyjna (5min) 1. Zaprowadzenie ładu i porządku, sprawdzenie obecności, sprawdzenie pracy domowego. Część wstępna (5-10 min) 2. Nawiązanie do poprzednich lekcji, podanie tematu lekcji na tablicy. 3. Zadawanie pytań dotyczących liczb ujemnych omawianych na ostatniej lekcji: - jakie liczby poznaliśmy ostatnio? - jak je zapisujemy? - gdzie te liczby znalazły zastosowanie? 4. Ćwiczenie pamięci rachunkowej uczniów - pytanie ze znajomości prostych działań na liczbach naturalnych z uwzgl. Porównań różnicowych i ilorazowych np. - liczba większa o 8 od danej - Liczba o 13 większa od danej - Liczba 6 razy większa od danej - Liczba 5 razy mniejsza od danej Część główna (25-30nim) 5. Podział klasy na zespoły 6-cio osobowe, rozlosowanie kartek z zapisanymi liczbami, poproszenie o wybranie starosty grupy, który będzie przedstawiał wyniki pracy. 6. Prosi, by każdy uczeń przedstawił się jako liczba np." jestem liczbą dodatnią, dzielę się przez 3... "Weryfikuje wypowiedzi uczniów w razie potrzeby. 7. Rozłożenie paska osi liczbowej z zaznaczonymi liczbami dodatnimi, prośba, by każdy uczeń odnalazł swoje miejsce na osi liczbowej. 8. Stawianie problemu: czy wszyscy uczniowie znaleźli swoje miejsca na osi liczbowej? Co należałoby zrobić, by każdy odnalazł swoje miejsce? 9. Przewraca oś na drugą stronę. Prosi, aby znów wszyscy odszukali swoje miejsca, pomaga uczniom, którzy mają problemy ze znalezieniem swojego miejsca. 10. Zwraca uwagę, w jaki sposób są uporządkowane liczby dodatnie, a jak ujemne. 11. Prośba o ponowne przedstawienie się jako liczba, tym razem na forum klasy, z zaznaczeniem, po której stronie osi się znajduje, między jakimi liczbami jest oraz ile jednostek jest oddalona od liczby 0, odszukanie liczby o tej samej ilości jednostek od liczby 0. 12. Prośba by liczby o tej samej odległości od 0 stanęły parami obok siebie, pytanie, co zauważali uczniowie. 13. Wprowadzenie pojęcia liczby przeciwnej, polecenie pracy w grupach- wypisanie cech liczby przeciwnych. 14. Wspólne wybranie najlepszych określeń, zapisanie na tablicy np. liczby przeciwne - Leżą na osi liczbowej po dwóch stronach liczby 0 - Ich odległość od 0 jest taka sama - Mają przeciwne znaki 15. Rysuje na tablicy oś liczbową i kolorem zaznacza liczby przeciwne. Część podsumowująca i zadanie pracy domowej (5-10 min) 16. Podsumowanie wiadomości zdobytych na lekcji 17. Zadanie pracy domowej: Zapisać liczby kolegów z grupy, znaleźć do nich liczby przeciwne, zaznaczyć dane liczby i liczby przeciwne do nich na osi liczbowej.

BIBLIOGRAFIA
1. Brian Way" Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży ", Warszawa: WSiP 1995
2. H. Machulska, K. Pruszkowska, J. Tatarowicz" Drama w szkole podstawowej ", Warszawa: WSiP 1997
3. Krystyna Pankowska" Edukacja przez dramę ", Warszawa: WsiP1997
4. Krystyna Pankowska" Pedagogika dramy ", Warszawa: ŻAK 2000
5. A. Dziedzic, M. Gudro" Drama w szkole podstawowej "Kielce: WP ZNP 1998
6. A. Dziedzic, J. Pichalska, E. Świderska" Drama na lekcjach języka polskiego " Warszawa: WSiP 1992
7. T. Tomczak" Jak dzięki dramie zapoznałam uczniów z dramą "" Polonistyka "nr 6/ 1996
8. L. Rybotycka" Gry dramatyczne. Teatr młodzieży "Warszawa 1976
9. A. Janus" Twórcze improwizacje, gry dramatyczne ", Polonistyka" nr 10/ 1994
10. A. Matus, O. Wiśniewska "Proszę pani, czy będzie dziś drama"?, Płock: Korepetytor 2000
11. Opracowania i wykłady Wisławy Klaty

 

Opracowanie: Lucyna Jakubowska-Ngo

Wyświetleń: 3174