Nikotyna a zdrowie człowieka

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o szkodliwości palenia tytoniu. Jednocześnie obserwujemy wzrost liczby palaczy wśród młodych ludzi. Niejednokrotnie po pierwszego papierosa sięgają dzieci szkół podstawowych i gimnazjów. Fakt ten wynika z różnego rodzaju ankiet przeprowadzanych w szkołach.

Jak należy postępować, aby sytuacja ta uległa zmianie?

Według mnie działania profilaktyczne należy rozpocząć od rzetelnej edukacji prozdrowotnej na temat zagrożenia, jakie dla naszego zdrowia niesie nałóg palenia papierosów.
Zagadnieniu temu poświęcony jest poniższy referat.

* * *

Dziś nie budzi wątpliwości, że nikotyna daje objawy psychicznego uzależnienia.

Nie stwierdza się wyraźnych objawów fizycznych, a więc przerwanie palenia nie daje żadnych szkodliwych następstw, możliwych np. przy nagłym przerwaniu podawania narkotyków.

W porównaniu ze szkodliwym wpływem na cały organizm objawy psychiczne są raczej nikłe, spotykamy się jednak ze wzmożoną drażliwością, zaburzeniami snu, a w skrajnych przypadkach- również ze stanami depresyjnymi.

Najpoważniejszym skutkiem palenia papierosów jest zwiększenie ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej w układzie oddechowym.

W tym miejscu należy podkreślić, że nowotwory układu oddechowego stają się w ostatnich latach najczęstszą przyczyną śmierci spośród innych nowotworów, szczególnie wśród palaczy tytoniu oraz w dużych, zapylonych miastach. Przyjmuje się również, że około 50% nowotworów układu oddechowego

u niepalących jest wywołanych tzw. paleniem biernym, tzn. wdychaniem dymu tytoniowego z otoczenia palaczy.

Dlatego też palacze nie mogą narażać osób drugich na tak wielkie ryzyko i oczekiwać akceptacji oraz tolerancji palenia tytoniu w pomieszczeniach wspólnego przebywania, czy pracy.

Obecnie wiemy, że palenie papierosów zwiększa ryzyko zachorowań na raka płuca około 11 razy (a u osób, które rozpoczęły palenie przed 15 rokiem życia aż 17 razy), na raka krtani 6 razy, raka przełyku 4 razy w porównaniu z populacją, która nie pali. Występowanie raka u osób, które nie palą nie podważyło tych danych a jedynie dowodzi, że dym papierosowy nie jest jedynym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowań. Powyższa sugestia znalazła potwierdzenie m.in. w odniesieniu do raka płuca. Okazało się bowiem, że obecność określonego enzymu w tkance płucnej warunkuje przekształcenie zawartego w dymie papierosowym benzolu w substancję rakotwórczą.

U chorych cechujących się dużym stężeniem tego enzymu w płucach ryzyko zachorowań na raka płuca jest 36 razy wyższe niż u ludzi z małym stężeniem.

Badania epidemiologiczne również dowiodły, że jednoczesne występowanie dwóch czynników ryzyka, np. palenie papierosów (11 razy) i zawodowe narażenie na azbest (8 razy) zwiększa zachorowalność na raka płuca aż 88 razy.

Podkreślić należy, że wszelkie choroby układu oddechowego- powodując zaburzenia wymiany gazowej i niedotlenienie organizmu- odbijają się niekorzystnie na czynnościach innych narządów m.in. również i na pracy układu krążenia.

Przykładem choroby układu krążenia jest miażdżyca naczyń krwionośnych.

Przyczyny tej choroby nie są jeszcze dostatecznie poznane.

Zmiany miażdżycowe wywołuje wiele czynników, a mianowicie: nerwowy tryb życia (stres), mała aktywność fizyczna, palenie tytoniu, wadliwy sposób odżywiania.

Innym pośrednim skutkiem palenia papierosów jest choroba niedokrwienna serca.

Palenie papierosów, cygar lub fajki ze względu na powodowany przez nikotynę kurcz naczyń jest bezwzględnie przeciwwskazane.

Brak przestrzegania powyższych zaleceń przyczynia się do wystąpienia zawału serca.

Palenie tytoniu może spowodować, przez kurcz naczyń krwionośnych, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi.

Ściany naczyń krwionośnych mogą nie wytrzymać (w miejscu osłabienia np. zmianami miażdżycowymi) tego naporu i ulec pęknięciu. Dochodzi wówczas do krwotoku.

Jeśli to nastąpi, np. w obszarze mózgu, powoduje jego uszkodzenie, niedowład i nierzadko staje się przyczyną śmierci.

Podczas omawiania szkodliwości palenia papierosów nie można zapomnieć o wpływie zachowań matki na śródmaciczny rozwój płodu.

Palenie tytoniu przez matkę w czasie ciąży prowadzi do zmniejszenia wagi ciała i długości noworodka. Może być również przyczyną poronień lub przedwczesnych porodów.

* * *

W powyższym referacie przytoczyłam dowody na związek występowania niektórych chorób z paleniem tytoniu. Każdy młody człowiek zanim sięgnie po papierosa, powinien się z nimi zapoznać. Może wtedy zrezygnuje ze swojego zamiaru?

Opracowanie: Sabina Frankiewicz

Wyświetleń: 3013