Katalog Agnieszka Janas Chemia, Konspekty Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji? (konspekt lekcji chemii, kl. I LO)Przedmiot-Chemia, kl. I LO Dział programu-Mieszaniny Temat-Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji? Ogólne cele dydaktyczno - wychowawcze:
Zapoznanie uczniów z nowym materiałem Metody nauczania
Scenariusz lekcji N: O czym rozmawialiśmy na ostatnich kilku lekcjach? U: O mieszaninach. N: Przypomnijmy sobie parę pojęć związanych z mieszaninami. Co to jest układ? U: Układ jest to część przestrzeni, będąca obiektem badań, obserwacji. N: Co to jest faza? U: Faza jest to część układu oddzielona od reszty wyraźnymi granicami, na których występuje skokowa zmiana właściwości fizykochemicznych. N: Co to jest składnik układu? U: Jest to substancja budująca badany układ. N: Co to jest mieszanina? U: Mieszanina jest to układ składający się minimum z 2 składników. N: Jakie rodzaje mieszanin można wyróżnić, biorąc pod uwagę ilość składników czy faz? U: Możemy wyróżnić mieszaniny jednofazowe dwuskładnikowe, dwufazowe dwuskładnikowe, dwufazowe jednoskładnikowe, trójfazowe jednoskładnikowe itd. N: Pokażę Wam teraz kilka mieszanin. Waszym zadaniem jest prawidłowe określenie ilości faz i składników: 1) mieszanina siarki z wodą 2) mieszanina wody z lodem 3) mieszanina CuCl2 z wodą U: Mieszanina siarki z wodą to mieszanina dwufazowa dwuskładnikowa, U: Mieszanina wody z lodem to mieszanina dwufazowa jednoskładnikowa U: Mieszanina chlorku miedzi (II) z wodą to mieszanina jednofazowa dwuskładnikowa N: Dlaczego mieszanina siarki z wodą jest dwufazowa, zaś chlorku miedzi(II) z wodą - jednofazowa? Przecież obie powstały przez zmieszanie 2 różnych substancji? U: Chlorek się rozpuścił w wodzie, a siarka nie. N: Wobec tego zastanówmy się dzisiaj i odpowiedzmy na pytanie: NA CZYM POLEGA ROZPUSZCZANIE? Niech jako przykład posłuży nam chlorek sodu czyli sól kuchenna. A propos - jak zbudowane są sole? Jakie posiadają wiązania? U: Sole są związkami jonowymi. U: Sole to kryształy zbudowane z sieci kationów i anionów. N: A jaką budowę wykazuje woda? U: Woda ma budowę polarną. Jest dipolem czyli posiada cząstkowy ładunek dodatni i cząstkowy ładunek ujemny co jest wynikiem różnicy elektroujemności. N: Wróćmy zatem do pytania na czym polega rozpuszczanie? U: Rozpuszczanie to mieszanie się składników. N: Czy tylko mieszanie? Spróbujmy sobie zademonstrować ten proces. Poproszę teraz 2 chłopców - będziecie grać rolę kationów sodu oraz 2 dziewczyny jako aniony chlorkowe; proszę sobie przypiąć odpowiednią etykietkę. Proszę też 4 kolejne osoby, które będą grać rolę cząsteczek wody; na rękawach proszę sobie przypiąć etykietki z cząstkowymi ładunkami: na jednym rękawie dodatni, a na drugim ujemny. Kationy i aniony budują tymczasem kryształ soli. Spójrzmy uważnie jak ustawiają się nasze cząsteczki wody wokół kryształka soli? U: Wokół kationów cząsteczki wody ustawiają się ujemnym końcem, a wokół anionów odwrotnie. N: Dlaczego właśnie tak? U: Bo ładunki jednoimienne się odpychają, a różnoimienne przyciągają. N: Mówicie o przyciąganiu się ładunków. Zademonstrujcie to. Wyobraźcie też sobie, że takich cząsteczek wody jest bardzo dużo. Co się wtedy stanie? U: Kryształ ulegnie jakby rozerwaniu, a jony otoczone cząsteczkami wody rozproszą się. N: Świetnie! Spójrzmy na foliogram ilustrujący ten proces. Rzeczywiście tak jest. Zastanówmy się jeszcze nad tym, OD CZEGO ZALEŻY ROZPUSZCZANIE? Mamy z tym procesem do czynienia każdego dnia więc z wysunięciem hipotez nie powinno być problemu. Zapiszcie je na tablicy: U: Rozpuszczanie zależy od rozdrobnienia substancji rozpuszczanej. U: Rozpuszczanie zależy też od temperatury wody. U: Jeśli będziemy mieszać wodę z rozpuszczaną substancją, to proces ten nastąpi szybciej. (uwaga! Uczniowie mogą podać jeszcze inne hipotezy, które należy zapisać i zweryfikować doświadczalnie; uczniowie sami zauważą, że nie są one słuszne). N: Jak sprawdzić Wasze przypuszczenia? U: Trzeba przeprowadzić doświadczenia. N: Proszę autora pierwszej hipotezy o zaproponowanie doświadczenia. Powiedz co będziesz robił, jakiego sprzętu i odczynników użyjesz? (zestaw niezbędnego szkła, odczynników itp. znajduje się w kuwecie.) (uczniowie kolejno wykonują doświadczenia w towarzystwie obserwatora, pod opieką nauczyciela. Obserwacje głośno przekazują klasie, komentują i z udziałem klasy wyciągają wnioski.) N: Wasze przypuszczenia były trafne, a przeprowadzone przez Was doświadczenia potwierdziły je. Tymczasem nasze rozważania na temat rozpuszczania dobiegły już końca. Należy teraz pozostawić po nich jakiś ślad w zeszycie. Kto zaproponuje temat lekcji i zapisze go na tablicy? U: Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji? N: Rozdam Wam teraz karty pracy, będące jednocześnie notatką z lekcji. Jest jednak mały problem. W tekście są luki, które musicie samodzielnie wypełnić. Zastanówcie się chwilę. Sprawdźmy teraz, czy wszyscy dobrze zrozumieli i zapamiętali "wydarzenia" z dzisiejszej lekcji? (w tym miejscu wskazani przez nauczyciela uczniowie głośno uzupełniają luki, by tym samym sprawdzić stopień opanowania wiedzy; pkt2 uczniowie rysują w oparciu o foliogram). Na małych karteczkach znajduje się treść zadania domowego: a) dla wszystkich uczniów: podaj po 1 przykładzie z życia codziennego, w którym stosujesz wymienione czynniki ułatwiające rozpuszczanie. b) dla uczniów zainteresowanych: zastanów się, czy każdą substancję, w dowolnej ilości, można rozpuścić w wodzie? Odpowiedź uzasadnij i poprzyj przykładem z Twoich obserwacji otoczenia. Wszystkim bardzo dziękuję za pracę na dzisiejszej lekcji, zaś tym osobom, które miały spory wkład w nasze "odkrycia" , były twórcze - otrzymują "buziaczki" (krążki tektury z uśmiechniętą buźką, których umówiona ilość zamieniana jest na oceną). 1.Rozpuszczanie - to proces polegający na ................................... składników, prowadzący do otrzymania ............................... . 2.Schemat procesu rozpuszczania na przykładzie NaCl 3.Badanie wpływu wybranych czynników na proces rozpuszczania - doświadczenia: O: W probówce z rozdrobnionym KMnO4 roztwór ........................ przyjmował barwę fioletową. W: Rozdrobnienie stworzyło cząsteczkom wody ............................ dostęp do kryształków, a to ................................ rozpuszczanie. O: W probówce z gorącą wodą kryształki znikały ..................... niż w probówce z zimną wodą. W: Ze wzrostem temp. cząsteczki CuSO4 i H2 ...................... ........ poruszały, a to powoduje przyspieszenie procesu rozpuszczania. O: W probówce, której zawartość mieszano, kryształki K2Cr2O7 ...................... znikały. W: Mieszanie ułatwia proces rozpuszczania ze względu na duży ............................... substancji rozpuszczanej i rozpuszczalnika. Autor -Agnieszka Janas, mgr chemii Wyświetleń: 7452
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |