Katalog

Agnieszka Janas
Chemia, Konspekty

Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji? (konspekt lekcji chemii, kl. I LO)

- n +

Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji? (konspekt lekcji chemii, kl. I LO).
Przedmiot-Chemia, kl. I LO
Dział programu-Mieszaniny
Temat-Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji?

Ogólne cele dydaktyczno - wychowawcze:
  • Zrozumienie istoty procesu rozpuszczania
  • Ustalenie czynników i wyjaśnienie ich wpływu na proces rozpuszczania
  • Wdrażanie do wykonywania prostych doświadczeń i bezpiecznej pracy laboratoryjnej
  • Rozwijanie umiejętności obserwacji i trafnego wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników
  • Doskonalenie umiejętności przewidywania zjawisk
  • Doskonalenie umiejętności korzystania ze zdobytej wiedzy oraz doświadczeń z życia codziennego
  • Doskonalenie umiejętności stosowania poprawnej terminologii i precyzyjnego wyrażania swoich myśli podczas interpretacji i oceny nowych zjawisk i faktów
  • Kształtowanie osobowości poprzez twórcze zaangażowanie
  • Wdrażanie do samooceny
Typ lekcji
Zapoznanie uczniów z nowym materiałem

Metody nauczania
  • Naprowadzająca, forma: pokaz, dyskusja
  • Problemowa, forma: pokaz w wykonaniu uczniów (scenka, doświadczenia)
Środki dydaktyczne:
  • Karta pracy, karteczki z zadaniem domowym
  • Foliogram
  • Grafoskop
  • "Etykietki" i szpileczki
  • Sprzęt laboratoryjny: probówki, zlewki, krystalizator, bagietka, cylinder miarowy, statyw, łapy, moździerz, łyżeczka
  • Odczynniki chemiczne: KMnO4, CuSO4, CuCl2, K2Cr2O7, woda, lód
Plan lekcji:
  • Część nawiązująca
  • Część właściwa
  • Część końcowa i ewaluacja
  • Zadanie domowe

Część lekcji Cele

Docelowe
operacyjne

Zadania dydaktyczne
Środki dydaktyczne
Część nawiązująca
  • Przypomnienie i utrwalenie wcześniej poznanych pojęć
  • Uświadomienie celów lekcji
  • Uczeń potrafi zdefiniować pojęcia: układ, faza, składnik układu, mieszanina, m. jednorodna, roztwór
  • Uczeń potrafi rozróżniać rodzaje mieszanin i podawać własne przykłady
  • Uczeń potrafi wyjaśnić, w jaki sposób powstaje roztwór
2 zlewki, krystalizator, siarka, żelazo, CuCl2, woda, lód
Część właściwa
  • Rozumienie istoty procesu rozpuszczania na przykładzie kryształka soli
  • Poznanie i zrozumienie czynników wpływających na proces rozpuszczania się substancji
  • Uczeń potrafi omówić budowę kryształka soli oraz cząsteczki wody
  • Uczeń proponuje przebieg procesu rozpuszczania
  • Uczeń potrafi przewidzieć zachowanie się obu substancji - składników mieszaniny
  • Uczeń potrafi formułować hipotezy i stosować analogie do doświadczeń z życia codziennego
  • Uczeń potrafi zaprojektować i wykonać proste doświadczenia weryfikujące hipotezy
  • Uczeń potrafi wnikliwie obserwować zachodzące zjawiska
  • Uczeń potrafi poprawnie interpretować fakty
  • Uczeń potrafi wyjaśnić mechanizm działania czynników wpływających na proces rozpuszczania
  • Etykietki - scenka rozpuszczania w wykonaniu uczniów; foliogram, grafoskop
  • Probówki, bagietka, łapa statyw, moździerz, łyżeczka, cylinder miarowy, woda, CuSO4, KMnO4, K2Cr2O7
Część końcowa i ewaluacja
  • Wykorzystania nowych wiadomości przy samodzielnym wypełnieniu karty pracy, stanowiącej jednocześnie notatkę z lekcji
  • Samoocena pracy
  • Uczeń zna definicję procesu rozpuszczania
  • Uczeń potrafi narysować schemat ilustrujący przebieg rozpuszczania
  • Uczeń rozumie wpływ czynników ułatwiających rozpuszczanie
  • Uczeń potrafi krytycznie ocenić swój wkład w odkrywanie wiedzy
Karta pracy
Zadanie domowe
  • Poziom podstawowy: Podaj po 1 przykładzie z życia codziennego, w którym stosujesz wymienione czynniki, aby ułatwić rozpuszczanie.
  • Poziom ponadpodstawowy: Zastanów się, czy każdą substancję, w dowolnej ilości, można rozpuścić w wodzie? Odpowiedź uzasadnij i poprzyj przykładem z Twoich obserwacji otoczenia.
   

Scenariusz lekcji

N: O czym rozmawialiśmy na ostatnich kilku lekcjach?
U: O mieszaninach.
N: Przypomnijmy sobie parę pojęć związanych z mieszaninami.
Co to jest układ?
U: Układ jest to część przestrzeni, będąca obiektem badań, obserwacji.
N: Co to jest faza?
U: Faza jest to część układu oddzielona od reszty wyraźnymi granicami, na których występuje skokowa zmiana właściwości fizykochemicznych.
N: Co to jest składnik układu?
U: Jest to substancja budująca badany układ.
N: Co to jest mieszanina?
U: Mieszanina jest to układ składający się minimum z 2 składników.
N: Jakie rodzaje mieszanin można wyróżnić, biorąc pod uwagę ilość składników czy faz?
U: Możemy wyróżnić mieszaniny jednofazowe dwuskładnikowe, dwufazowe dwuskładnikowe, dwufazowe jednoskładnikowe, trójfazowe jednoskładnikowe itd.
N: Pokażę Wam teraz kilka mieszanin. Waszym zadaniem jest prawidłowe określenie ilości faz i składników:
1) mieszanina siarki z wodą
2) mieszanina wody z lodem
3) mieszanina CuCl2 z wodą
U: Mieszanina siarki z wodą to mieszanina dwufazowa dwuskładnikowa,
U: Mieszanina wody z lodem to mieszanina dwufazowa jednoskładnikowa
U: Mieszanina chlorku miedzi (II) z wodą to mieszanina jednofazowa dwuskładnikowa
N: Dlaczego mieszanina siarki z wodą jest dwufazowa, zaś chlorku miedzi(II) z wodą - jednofazowa? Przecież obie powstały przez zmieszanie 2 różnych substancji?
U: Chlorek się rozpuścił w wodzie, a siarka nie.
N: Wobec tego zastanówmy się dzisiaj i odpowiedzmy na pytanie: NA CZYM POLEGA ROZPUSZCZANIE?
Niech jako przykład posłuży nam chlorek sodu czyli sól kuchenna.
A propos - jak zbudowane są sole? Jakie posiadają wiązania?
U: Sole są związkami jonowymi.
U: Sole to kryształy zbudowane z sieci kationów i anionów.
N: A jaką budowę wykazuje woda?
U: Woda ma budowę polarną. Jest dipolem czyli posiada cząstkowy ładunek dodatni i cząstkowy ładunek ujemny co jest wynikiem różnicy elektroujemności.
N: Wróćmy zatem do pytania na czym polega rozpuszczanie?
U: Rozpuszczanie to mieszanie się składników.
N: Czy tylko mieszanie?
Spróbujmy sobie zademonstrować ten proces.
Poproszę teraz 2 chłopców - będziecie grać rolę kationów sodu oraz 2 dziewczyny jako aniony chlorkowe; proszę sobie przypiąć odpowiednią etykietkę. Proszę też 4 kolejne osoby, które będą grać rolę cząsteczek wody; na rękawach proszę sobie przypiąć etykietki z cząstkowymi ładunkami: na jednym rękawie dodatni, a na drugim ujemny. Kationy i aniony budują tymczasem kryształ soli.
Spójrzmy uważnie jak ustawiają się nasze cząsteczki wody wokół kryształka soli?
U: Wokół kationów cząsteczki wody ustawiają się ujemnym końcem, a wokół anionów odwrotnie.
N: Dlaczego właśnie tak?
U: Bo ładunki jednoimienne się odpychają, a różnoimienne przyciągają.
N: Mówicie o przyciąganiu się ładunków. Zademonstrujcie to. Wyobraźcie też sobie, że takich cząsteczek wody jest bardzo dużo. Co się wtedy stanie?
U: Kryształ ulegnie jakby rozerwaniu, a jony otoczone cząsteczkami wody rozproszą się.
N: Świetnie! Spójrzmy na foliogram ilustrujący ten proces. Rzeczywiście tak jest.
Zastanówmy się jeszcze nad tym, OD CZEGO ZALEŻY ROZPUSZCZANIE? Mamy z tym procesem do czynienia każdego dnia więc z wysunięciem hipotez nie powinno być problemu. Zapiszcie je na tablicy:
U: Rozpuszczanie zależy od rozdrobnienia substancji rozpuszczanej.
U: Rozpuszczanie zależy też od temperatury wody.
U: Jeśli będziemy mieszać wodę z rozpuszczaną substancją, to proces ten nastąpi szybciej.
(uwaga! Uczniowie mogą podać jeszcze inne hipotezy, które należy zapisać i zweryfikować doświadczalnie; uczniowie sami zauważą, że nie są one słuszne).
N: Jak sprawdzić Wasze przypuszczenia?
U: Trzeba przeprowadzić doświadczenia.
N: Proszę autora pierwszej hipotezy o zaproponowanie doświadczenia. Powiedz co będziesz robił, jakiego sprzętu i odczynników użyjesz? (zestaw niezbędnego szkła, odczynników itp. znajduje się w kuwecie.)
(uczniowie kolejno wykonują doświadczenia w towarzystwie obserwatora, pod opieką nauczyciela. Obserwacje głośno przekazują klasie, komentują i z udziałem klasy wyciągają wnioski.)
N: Wasze przypuszczenia były trafne, a przeprowadzone przez Was doświadczenia potwierdziły je.
Tymczasem nasze rozważania na temat rozpuszczania dobiegły już końca. Należy teraz pozostawić po nich jakiś ślad w zeszycie. Kto zaproponuje temat lekcji i zapisze go na tablicy?
U: Na czym polega i od czego zależy rozpuszczanie się substancji?
N: Rozdam Wam teraz karty pracy, będące jednocześnie notatką z lekcji. Jest jednak mały problem. W tekście są luki, które musicie samodzielnie wypełnić. Zastanówcie się chwilę. Sprawdźmy teraz, czy wszyscy dobrze zrozumieli i zapamiętali "wydarzenia" z dzisiejszej lekcji?
(w tym miejscu wskazani przez nauczyciela uczniowie głośno uzupełniają luki, by tym samym sprawdzić stopień opanowania wiedzy; pkt2 uczniowie rysują w oparciu o foliogram).
Na małych karteczkach znajduje się treść zadania domowego:
a) dla wszystkich uczniów:
podaj po 1 przykładzie z życia codziennego, w którym stosujesz wymienione czynniki ułatwiające rozpuszczanie.
b) dla uczniów zainteresowanych:
zastanów się, czy każdą substancję, w dowolnej ilości, można rozpuścić w wodzie? Odpowiedź uzasadnij i poprzyj przykładem z Twoich obserwacji otoczenia.

Wszystkim bardzo dziękuję za pracę na dzisiejszej lekcji, zaś tym osobom, które miały spory wkład w nasze "odkrycia" , były twórcze - otrzymują "buziaczki" (krążki tektury z uśmiechniętą buźką, których umówiona ilość zamieniana jest na oceną).


1.Rozpuszczanie - to proces polegający na ................................... składników, prowadzący do otrzymania ............................... .

2.Schemat procesu rozpuszczania na przykładzie NaCl




3.Badanie wpływu wybranych czynników na proces rozpuszczania - doświadczenia:
Rozmiar: 6378 bajtów
O: W probówce z rozdrobnionym KMnO4 roztwór ........................
przyjmował barwę fioletową.
W: Rozdrobnienie stworzyło cząsteczkom wody ............................
dostęp do kryształków, a to ................................ rozpuszczanie.





O: W probówce z gorącą wodą kryształki znikały ..................... niż
w probówce z zimną wodą.
W: Ze wzrostem temp. cząsteczki CuSO4 i H2 ...................... ........
poruszały, a to powoduje przyspieszenie procesu rozpuszczania.





O: W probówce, której zawartość mieszano, kryształki K2Cr2O7
...................... znikały.
W: Mieszanie ułatwia proces rozpuszczania ze względu na duży
............................... substancji rozpuszczanej i rozpuszczalnika.






Autor -Agnieszka Janas, mgr chemii



Wyświetleń: 7452


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.