Aspekty terapeutyczno - rewalidacyjne zajęć dydaktycznych w szkole szpitalnej

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 6 KATOWICE KATOWICE UL. MEDYKÓW 16

Dziecko przebywające w szpitalu ma takie samo prawo do nauki jak dziecko zdrowe. Niezależnie od wieloaspektowych walorów procesu kształcenia szkoła w szpitalu zapewnia dzieciom możliwość nieprzerwanej realizacji obowiązku szkolnego. Aby skutecznie organizować i realizować proces nauczania i wychowania, nauczyciel ma obowiązek możliwie szybko i dobrze poznać ucznia, stan jego zdrowia psychicznego i fizycznego oraz poziom jego wiadomości i umiejętności. Szkoła, realizując cele i zadania ogólne oraz specyficzne, dostosowuje swoje działania dydaktyczno - wychowawcze, rewalidacyjne i terapeutyczne do szybko zmieniającej się sytuacji zdrowotnej i psychicznej ucznia. Założeniem wyjściowym do podejmowania działalności pedagogicznej w szpitalu jest zawsze program leczenia, w zgodzie z którym pozostawać musi oddziaływanie rewalidacyjne i dydaktyczno - wychowawcze. Ma ono bowiem przyczynić się do pomyślnego przebiegu leczenia każdego ucznia i jego rekonwalescencji, a także do lepszej organizacji pobytu dziecka w szpitalu. W procesie leczenia chorego ucznia nauczyciel podejmuje wspólne działania z lekarzem, pielęgniarką i psychologiem, przez co przyczynia się do aktywnego uczestnictwa dziecka w owym procesie i tym samym do szybszego odzyskiwania przez niego zdrowia. Działanie to przyczynia się do nabywania umiejętności aktywnego uczestnictwa w codziennym życiu, mimo niekorzystnie zmienionej sytuacji życiowej dziecka i ograniczenia jego możliwości wynikających z faktu choroby, kalectwa lub innego rodzaju upośledzenia. Szkoła szpitalna powinna uwzględnić w swojej działalności indywidualne plany leczenia uczniów, ich aktualne wymogi programowe poszczególnych przedmiotów nauczania w skorelowaniu z rzeczywistą wiedzą i umiejętnościami dzieci w tych zakresach. System terapeutyczno - wychowawczy szkoły powinien być dostosowany do stanu zdrowia oraz dynamiki procesów rozwojowych uczniów, powinien sprzyjać możliwości ich pełnej rewalidacji, a w konsekwencji ciągłemu rozwojowi osobowości każdego wychowanka. Działalność dydaktyczno - wychowawcza szkoły, a szczególnie nauka, ma być czynnikiem niwelującym negatywne odczucia dziecka wynikłe z jego przymusowego pobytu w szpitalu, a zarazem wspomagającym jego rozwój psychofizyczny. Dlatego też nauczyciel akcentując w szpitalu odrębność swojej pracy pedagogicznej stosuje zasady, metody i środki właściwe pedagogice leczniczej, uwzględniając stosowane cele wychowania i kształcenia.

Pobyt dziecka w szpitalu wywołuje u niego stan niepewności, a nawet zagrożenia, co spowodowane jest czynnikami takimi jak: pierwszy pobyt w szpitalu, reżim oddziału leczniczego, nieznany bliżej zespół dziecięcy, stopień zagrożenia zdrowia przez chorobę, rozłąka z rodziną i rówieśnikami, ograniczenie swobody. Na tym tle jego sytuacja staje się diametralnie różna, a możliwości bardzo ograniczone i ten kontrastowy obraz może w znacznym stopniu powodować stany psychicznego zagrożenia. Dlatego też swoistym celem pracy pedagogicznej w szpitalu jest stworzenie dzieciom przewlekle chorym, kalekim korzystnych warunków dla możliwie prawidłowej, różnorodnej, zharmonizowanej czynności procesów nerwowych, ponieważ dobry stan układu nerwowego wyrażający się u dziecka dobrym samopoczuciem stanowi korzystne podłoże dla działań ściśle leczniczych. Funkcja społeczna szkoły szpitalnej jest wieloaspektowa, bowiem stwarza ona dziecku nie tylko możliwości kontynuowania nauki i wypełniania obowiązku szkolnego, ale wspomaga proces leczenia i kształtuje jego pozytywny stosunek do świata. Szkoła szpitalna i każdy nauczyciel w niej pracujący, mając w swoim założeniu realizację określonego programu, rozpoznaje wstępnie sytuację pedagogiczną oraz społeczną ucznia. Dzięki temu może zauważyć braki w wiadomościach ucznia i podjąć z nim pracę zmierzającą do ich wyrównania i to nie tylko z danej klasy, lecz także powstałymi wcześniej. Przy takim postępowaniu nauczyciela uczeń może osiągnąć pełną znajomość materiału programowego i następnie realizować swoje bieżące zadania. Obecność nauczyciela w szpitalu stanowi dla dziecka nadzieję powrotu do środowiska dzieci pełnosprawnych i to nawet wtedy, gdy obecność ta - z uwagi na poważne niedomagania w zdrowiu - ma jedynie charakter terapeutyczno - wychowawczy. Przykładem będzie tu praca z dziećmi na oddziale onkologii. Praca nauczyciela odbywa się tutaj w większości na najniższym poziomie wydolności wysiłkowej dziecka. W ciężkim stanie pacjenta - o ile lekarz zezwala na pracę z dzieckiem - praca nauczyciela polega na maksymalnym odciążeniu i odprężeniu, przy zachowaniu minimum czynnościowego. Bowiem nie tylko nadmiar bodźców, lecz i ich niedomiar, wywołujący stany monotonii i nudy, są sytuacjami przeciążającymi. Na tym poziomie staramy się respektować dotychczasowe stereotypy dynamiczne dziecka, unikać przykrych skojarzeń, zapobiegać wszelkim źródłom napięć nerwowych i niepokojów. Odwołujemy się do pozytywnych doświadczeń dziecka i jego zainteresowań. W kontakcie psychicznym zależy nam na wywoływaniu pozytywnych stanów emocjonalno - uczuciowych. W ciężkim stanie zdrowia dziecka nie ma mowy o jakichkolwiek wynikach w sensie osiągnięć szkolnych. Interes społeczny wymaga, aby czas leczenia dziecka w szpitalu był możliwie krótki i skuteczny w sensie medycznym, ale nie tylko medycznym. Istotnym jest również postęp w rozwoju psychicznym dziecka w okresie leczenia. W konsekwencji oznacza to także możliwość ukończenia przez chorego ucznia szkoły we właściwym terminie. W ten sposób staje się oczywistym, że w interesie społecznym leży powoływanie szkół w szpitalach i innych podobnych placówkach. Szkoły te są swoistym czynnikiem leczniczym w rozumieniu medycznym i psychospołecznym.

LITERATURA
Janeczko Roman.: Kształcenie dzieci w zakładach leczniczych. WSiP, Warszawa 1991r
Doroszewska Janina.: Nauczyciel wychowawca w zakładzie leczniczym. PZWS Warszawa1963 r
 

Opracowanie: MAGDALENA ORZECHOWSKA - BULANDA

Wyświetleń: 1835