Katalog

Dorota Bacławska
Fizyka, Artykuły

Jak rozwiązywać zadania z fizyki

- n +

Jak rozwiązywać zadania z fizyki

Umiejętności rozwiązywania zadań rachunkowych z fizyki przez uczniów, którzy przychodzą do liceum są bardzo zróżnicowane. Trafiają się osoby radzące sobie doskonale, jak również takie, które przez trzy lata nauki w gimnazjum miały okazję rozwiązać ledwie kilka zadań o bardzo małym stopniu trudności. Problemem jest nie tylko ilość rozwiązywanych przez uczniów gimnazjów zadań, czy stopień ich trudności, ale również wyniesiony ze szkoły sposób, w jaki zadania są rozwiązywane. Bardzo często uczniowie nie dostrzegają potrzeby wypisywania danych, stosowania jednego układu jednostek, wykonywania rachunku jednostek, czy pisania odpowiedzi. Nagminne jest podstawianie od razu liczb do wzorów, jeszcze przed uzyskaniem wzoru końcowego. Dlatego na samym początku nauki fizyki w liceum potrzebne jest przedstawienie uczniom schematu rozwiązywania zadań. Jest on na początku nauki konsekwentnie stosowany przy rozwiązywaniu nawet najprostszych zadań (nawet takich, które można rozwiązać w pamięci), tak aby w uczniach wyrobić pewne nawyki i przyzwyczajenia.

Proponowany przeze mnie plan poprawnego rozwiązania zadania rachunkowego z fizyki można ująć w kilku punktach:
1. Zrozumienie rozwiązywanego zadania. W tym celu trzeba je kilka razy przeczytać tak, aby umieć opisać własnymi słowami o co chodzi w zadaniu.
2. Wypisanie danych i wielkości szukanych.
3. Analiza zjawisk fizycznych opisywanych w zadaniu.
Trzeba zorientować się o jakich zjawiskach fizycznych jest mowa w zadaniu. W razie potrzeby należy sporządzić rysunek, który w wielu przypadkach jest podstawą do rozwiązania zadania.
4. Zestawienie praw i wzorów dotyczących opisywanych w zadaniu zjawisk fizycznych. Pamiętać trzeba o sprawdzeniu, czy spełnione są upraszczające założenia stosowalności tych praw.
5. Rozwiązanie zadania "na symbolach" i otrzymanie wzoru końcowego, tzn. wzoru, do którego można podstawić dane i otrzymać wartość liczbową szukanej wielkości.
Dzięki temu:
- możliwe jest przeprowadzenie dyskusji rozwiązania,
- uzyskuje się ogólne rozwiązanie, do którego można podstawić także zmienione dane,
- unika się obliczania wartości liczbowych wielkości pośrednich, co zwykle upraszcza rachunki.
6. Przeprowadzenie rachunku jednostek - sprawdzenie, jaki wymiar szukanej wielkości otrzymujemy na podstawie wzoru końcowego.
7. Obliczenie wartości liczbowej szukanej wielkości.
Korzystamy przy tym z jednego układu jednostek (na ogół układu SI).
8. Sprawdzenie wyniku. Dyskusja.
Sprawdzamy, czy otrzymany wynik ma sens fizyczny.
Analizujemy np.:
- jaki wpływ na wynik końcowy ma zmiana (zmniejszenie lub zwiększenie) wielkości występujących we wzorze końcowym,
- jaki wynik otrzymamy, gdy jedna z wielkości fizycznych w wzorze końcowym będzie dużo mniejsza lub dużo większa od pozostałych,
- co będzie, gdy jedna z wielkości fizycznych w wzorze końcowym będzie dążyć do nieskończoności.

Dobrze się składa, że na początku nauki w liceum omawiane są zagadnienia dotyczące kinematyki. Na przykładach zadań z kinematyki uczniowie mogą w miarę szybko przećwiczyć i przyswoić sobie proponowany sposób rozwiązywania zadań rachunkowych.

Opracowanie: Dorota Bacławska

Wyświetleń: 3204


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.