50 lat Szkolnego Związku Sportowego w Powiecie Biłgoraj

W dniu 25 lutego 1953 Prezydium Głównego Komitetu Kultury Fizycznej w porozumieniu z Centralnym Urzędem Szkolnictwa Zawodowego podjęło decyzję o powołaniu organizacji sportowej młodzieży szkół zawodowych i nadaniu jej nazwy "ZRYW". Tymczasem w szkolnictwie ogólnokształcącym działa wiele szkolnych i międzyszkolnych klubów sportowych, kontynuujących przedwojenne tradycje sportu szkolnego. W latach 50-tych powstały warunki do zjednoczenia obu nurtów sportu szkolnego. Staje się to 27 października 1957 r w czasie obrad II Zjazdu Zrywu, dochodzi do stworzenia organizacji pod nazwą Szkolny Związek Sportowy /SZS/. Pierwszym przewodniczącym Zarządu Głównego Związku był generał Janusz Zarzycki.

Lubelszczyzna ma bogate tradycje w zakresie organizowania i rozwijania sportu w środowisku Szkolnym. Już w 1933 r z inicjatywy Józefa Wlazia powstaje w Lublinie pierwszy Międzyszkolny Klub Sportowy. W Zamościu MKS zakłada p. Henryk Gosłowski, w Chełmie prof. Wirski, w Białej Podlaskiej prof. Ciajpa. 2 grudnia 1957 odbył się w Lublinie pierwszy okręgowy Zjazd Szkolnego Związku Sportowego. Przewodniczącym Zarządu Wojewódzkiego został kurator Edward Zachojkiewicz. W 1958 powołano Zarządy Powiatowe w powiatach województwa lubelskiego.

W Biłgoraju pierwszym przewodniczącym Zarządu Powiatowego był inspektor szkolny p. Marian Ledwójcik. Organizatorem imprez i sekretarzem Zarządu został nauczyciel wych. fizycznego w Liceum Pedagogicznym Eugeniusz Sołtysiak. Biuro Zarządu mieściło się w budynku Liceum. Warunki do uprawiania sportu były w Biłgoraju bardzo skromne. Jedyna szkoła średnia i mieszcząca się w tym samym budynku SP Nr2 nie posiadały sali gimnastycznej. Całe życie sportowe koncentrowało się na stadionie KS Łada.

Pierwszy Szkolny Klub Sportowy istniał przy Liceum Ogólnokształcącym i miał nazwę "Sztubak". W klubie działała sekcja piłki nożnej i nawet sekcja bokserska założona przez znanego działacza i nauczyciela p. Edwarda Margielę. W 1957 roku Liceum Pedagogiczne przenosi się do własnego budynku z salą gimnastyczną usytuowaną na drugim piętrze i wymiarach 18x9 wysoka na 4 metry. W sali tej koncentruje się całe życie sportowe miasta. Rozpoczął działalność drugi Szkolny Klub Sportowy przy Liceum Pedagogicznym z sekcjami: piłki siatkowej dziewcząt i chłopców, lekkoatletyka i gimnastyka dziewcząt. Opiekunką Szkolnego Klubu była p. Alfreda Kowalska, a pierwszym przewodniczącym Stanisław Arasymowicz i Stanisław Michalski.

Drużyna piłki siatkowej chłopców trenując w tak małej sali zajmuje w zawodach wojewódzkich III miejsce. Kapitanem drużyny był Stanisław Arasymowicz. Bardzo silna była drużyna lekkoatletyczna. Cała reprezentacja Biłgoraja składała się z uczennic i uczniów Liceum Pedagogicznego. Wspomnę tylko niektórych: Zbysław Tracz - biegi krótkie, Tadeusz Tujaka - skok w dal i trójskok, Józef Król i Jerzy Wyrostek - biegi średnie i płotki, Kazimierz Mierzwa - biegi krótkie 100 i 200 m, Danuta Wójcik - pchnięcie kulą, Halina Dzikoń - skok wzwyż. Lekkoatletów do zawodów przygotowywała p. Danuta Cieślak i Eugeniusz Sołtysiak.

Od 1961 powołano w Biłgoraju nowe szkoły średnie. Były to Zasadnicze Szkoła Zawodowa, Liceum Medyczne i Technikum Leśne. Powstały nowe Szkolne Kluby Sportowe i tak: w ZSZ Nr1 - SKS "Mechanik" opiekun p. Bogumił Derylak, później p. Janusz Nowaki Katarzyna Łojek. W Liceum Medycznym - SKS pod opieką p. Alfredy Kowalskiej. W Technikum Leśnym SKS "Leśnik" opiekun p. Jan Lalik. W Liceum Medycznym na wysokim poziomie stała lekkoatletyka i piłka siatkowa. Startując w lidze lekkoatletycznej dziewczęta tej szkoły przez wiele lat były nie do pokonania. W technikum Leśnym drużyna piłki ręcznej pod wodzą p. Jana Lalika startuje w zawodach A klasy, awansując do ligi okręgowej.

W roku 1966/67 powstaje ZSZ i Technikum Elektryczne, od 1969 roku przejmuje cały majątek po Liceum Pedagogicznym i powstaje Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych. Powstaje Szkolny Klub Sportowy "Energetyk" z sekcją piłki siatkowej - opiekun p. Eugeniusz Sołtysiak i piłki ręcznej - opiekun p. Andrzej Danilewicz.

W latach 1977-78 SKS "Energetyk" sekcja piłki siatkowej grając w lidze Okręgowej uzyskuje awans do III ligi.

W latach 50-tych i 60-tych bardzo popularne jest w powiecie narciarstwo biegowe i saneczkarstwo. Nauczycie Szkoły Podstawowej w Dąbrowicy p. Czesław Hadam buduje sztuczny tor saneczkowy przy szkole na wzór skoczni narciarskiej /ze sztucznym rozbiegiem/.

Szkolny Związek Sportowy organizuje co roku igrzyska zimowe: w Tereszpolu, we Frampolu i dwudniowe w Józefowie przy olbrzymim zaangażowaniu nauczyciela p. Józefa Jóźwiaka.

W 1968 roku organizowane są Igrzyska Wojewódzkie w Biłgoraju i Dąbrowicy. Zawody były dwudniowe. Cały sztab Igrzysk mieścił się w Zasadniczej Szkole Zawodowej Nr1, biegi narciarskie w Krasnem a zjazdy saneczkowe w Dąbrowicy. Reprezentacja Szkoły Podstawowej w Dabrowicy zajęła w Igrzyskach I miejsce i wywalczyła prawo udziału w zawodach centralnych. W Dusznikach zajmuje 6-te miejsce.

W latach 60 tych powstaje wiele Miedzyszkolnych Klubów Sportowych. Z inicjatywy p. Alfredy Kowalskiej Zostaje powołany MKS - sekcja gimnastyki sportowej, oparty na uczennicach szkoły ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym. Działalnością MKS i prowadzeniem zajęć zajęła się p. Alfreda Kowalska. Do sukcesów tej sekcji można zaliczyć I m-ce w finale wojewódzkim w klasie młodzieżowej, potem dzięki zaangażowaniu trenerki i zawodniczek odnoszono sukcesy w wyższych klasach sportowych. Największy sukces to zdobycie v-ce mistrzostwa Polski przez Marię Nowińską w 1968 roku w Białymstoku. W 1979 roku na wniosek ZW SZS w Zamościu powstaje MKS z sekcjami piłki recznej i koszykówki dziewcząt. Sekretarzem MKS zostaje p. Alfreda Kowalska. Koszykówka dziewcząt oparta była na zawodniczkach Szkoły Podstawowej Nr1 w Biłgoraju - zajęcia prowadziła p. Teresa Oleszek. W późniejszym okresie jak zawodniczki przeszły do Liceum treningi prowadził p. Kazimierz Szubiak. Sekcją piłki ręcznej chłopców trenuje p. Leszek Ludwik, mieściła się ona w Zespole Szkół Budowlanych /obecnie budynek internatu RCEZ/. Trzeba zaznaczyć, że spotkania rozgrywane były na boiskach asfaltowych. W późniejszym okresie sekcja piłki ręcznej przeszła do SKS "Energetyk" pod opieką p. Andrzeja Danilewicza. W latach osiemdziesiatych bardzo prężnie zaczął działać MKS przy Szkole Podstawowej Nr3. Przewodniczącym klubu był przez wiele lat p. Tadeusz Tujaka dyrektor Szkoły, sekretarzem p. Zenon Kowalik - trenerami Andrzej Danilewicz i Janusz Ćwikła. Największe sukcesy odnosił p. Janusz Ćwikła zdobywając Mistrzostwo Polski młodzików. W 1975 roku po zmianie administracyjnej przestaje istnieć Powiat Biłgoraj. Powstaje Województwo Zamojskie, a powiatowe Zarządy Szkolnego Związku Sportowego zamieniono na Rejony. W województwie Zamojskim istniało 5 rejonów: Biłgoraj, Hrubieszów, Tomaszów, Zamość i Zwierzyniec. Przewodniczącym ZWSZS był pan Zygmunt Kostrubała, a w latach 90-tych pan Jerzy Prokop. Kierownikiem rejonu Biłgoraj był p. Eugeniusz Sołtysiak. Zaczęto organizować więcej imprez sportowych, główny wysiłek ZW był skoncentrowany na zwiększenie imprez w poszczególnych Gminach. Od samego początku istniało współzawodnictwo szkół biorących udział w imprezach SZS. Punkty były liczone od najniższego szczebla t.j od gminy, w zależności od ilości przeprowadzonych imprez. W każdej gminie działali tzw. Kierownicy gminni, którzy byli odpowiedzialni za imprezy na swoim terenie. Do najlepszych Gmin w rejonie należały:
Gmina Biłgoraj- kierownik p. Czesław Hadam,
Gmina Frampol- kierownik p. Zenon Tchórzewski,
Gmina Tarnogród - kierownik p. Tadeusz Mulawa
Gmina Biszcza - kierownik p. Krzysztof Blicharz
Miasto Biłgoraj - kierownik p. Czesław Pisklak

W roku szkolnym 95/96 najwyższy udział w zawodach gminnych miały n/w szkoły:
1. Gmina Biłgoraj - SP Dąbrowica /start w 11 imprezach/
2. Gmina Biszcza - SP Biszcza /start w 10 imprezach/
3. Gmina Frampol - SP Frampol /start w 9 imprezach/
4. Gmina Wysokie - SP Wysokie /start w 8 imprezach/
5. miasto Biłgoraj - SP Nr2 Biłgoraj /start w 12 imprezach/
- SP Nr3 Biłgoraj /start we 12 imprezach/
- SP Nr1 Biłgoraj /start w 11 imprezach

Podobnie było w latach następnych. Ogółem w imprezach gminnych wystartowało 49 szkół, w zawodach rejonowych 40 szkół, a w zawodach wojewódzkich 24 szkoły. Najlepszymi szkołami w Województwie są SP Nr2 Biłgoraj, SP Nr3 Biłgoraj, SP Nr1 Biłgoraj, SP Nr5 Biłgoraj, SP Dąbrowica, SP Biszcza, SP Łukowa SP Wysokie.

W styczniu 1999 roku został powołany ponownie Powiatowy Szkolny Związek Sportowy. Przewodniczącym został p. Eugeniusz Sołtysiak, v-ce przewodniczącym p. Tadeusz Tujaka, v-ce przewodniczącym p. Krzysztof Blicharz, skarbnikiem p. Mark Kłosek, sekretarz p. Tomasz Tyburski.
Działanie Powiatowego Szkolnego Związku Sportowego opiera się dotacjach otrzymanych od Starostwa w Biłgoraju. Zawody przeprowadzane są w trzech kategoriach: Igrzyska, Gimnazjada, Licealiada. W prowadzonym przez ZW SZS w Lublinie współzawodnictwie zajmujemy miejsca w pierwszej dziesiątce.

Składam szczególne podziękowanie pani Alfredzie Kowalskiej, nauczycielowi Medycznego Studium Zawodowego w Biłgoraju oraz Eugeniuszowi Sołtysiakowi, wieloletniemu Przewodniczącemu Powiatowego Szkolnego Związku Sportowego w Biłgoraju. Ich życzliwość i pomoc w udostępnianiu materiałów archiwalnych umożliwiła mi opracowanie rysu historycznego Szkolnego Związku Sportowego w Powiecie Biłgoraj.
 

Opracowanie: Tomasz Tyburski
Miejski Zespół Szkół
W Biłgoraju

Wyświetleń: 1481