Katalog

Ewa Cybulska
Geografia, Artykuły

Położenie geograficzne i walory turystyczno-krajobrazowe rejonu Góry Św. Anny

- n +

Położenie geograficzne i walory turystyczno-krajobrazowe rejonu Góra Św. Anny

Między Kędzierzynem - Koźlem, a Strzelcami Opolskimi wznosi się łańcuch niewysokich wzgórz. W nizinnym krajobrazie pradoliny Odry dostojnie dominują one nad całą okolicą. Doskonale są też widoczne nawet z oddalonych szlaków komunikacyjnych łączących Opole z Gliwicami. Stąd właśnie rysuje się w całej okazałości główny grzbiet tonący w bujnej zieleni mieszanego lasu. Najwyższy szczyt liczy 400,4 m n.p.m., a sponad koron drzew wyłania się charakterystyczne zwieńczenie wieży - sygnaturki miejscowej świątyni. Wszystkie te wzniesienia otrzymały nazwę Chełm i są najdalej na zachód wysuniętym fragmentem Wyżyny Śląskiej.

Dominantą krajobrazu jest tu wulkaniczne wyniesienie Góry Św. Anny będące najwyższym, liczącym 400,4 m n.p.m. w całym Garbie Chełmskim (triasowej struktury geologicznej zbudowanej z wapieni muszlowych, poprzebijanych miejscami przez bazaltowe skały pochodzenia wulkanicznego). Jego rdzeń stanowi nek wulkaniczny - odporny na wietrzenie bazaltowy słup skalny, będący kiedyś ujściem magmy do krateru wulkanu znajdującego się prawdopodobnie w pobliżu klasztoru oo. Franciszkanów. Garb Chełmu to próg strukturalny ukształtowany w triasie i zbudowany w większej części z wapieni i margli. W podatnych na erozję wodną skałach osadowych rozwinęły się interesujące zjawiska krasowe. Do najciekawszych form powierzchniowych krasu występujących na terenie parku należą leje zapadliskowe dochodzące do 15 m średnicy i 8 m głębokości, groty skalne, ponory i wywierzyska w postaci źródeł o średniej wydajności wody. Dowodem na istnienie rozległych systemów jest prawie całkowity brak cieków powierzchniowych. Woda opadowa odprowadzana jest najczęściej w postaci odpływu podziemnego. We wschodniej części PK, w Dolinie Poręby, można znaleźć grupę źródeł z obfitym wypływem krystalicznie czystej wody pochodzenia krasowego. Nazwa "Siedem Źródeł" pochodzi od siedmiu ujęć tego źródła. Utwory mezozoiczne pokrywają na omawianym terenie nanosy eoliczne pochodzące z okresu zlodowacenia północnopolskiego. W pokrywie lessowej wytworzyły się wąwozy i parowy, urozmaicające i uatrakcyjniające rzeźbę powierzchniową.

Obszary wokół Góry Św. Anny są silnie zalesione. Występują tam powszechnie świerki, buki, sosny, modrzewie, jawory, graby. Elementami florystycznymi mającymi podstawowe znaczenie dla środowiska są buk zwyczajny i dąb szypułkowaty. Na tym terenie zarejestrowano 400 gatunków roślin naczyniowych należących do 58 rodzin. Jest to prawie 18 % flory Polski i nieco poniżej flory Opolszczyzny, która liczy 1682 gatunki.

Fauna w rejonie Góra Św. Anny, w odniesieniu do gatunków zwierząt większych nie wyróżnia się od pozostałych prawobrzeżnej Opolszczyzny. Spośród ssaków należy wyróżnić jelenie, dziki, sarny, kuny, lisy, zające, wiewiórki i jeże. Wśród ponad 50 gatunków ptaków, gnieżdżących się w występujących tu lasach i zagajnikach, na uwagę zasługują siedliska ptaków drapieżnych. Gnieżdżą się na tym terenie myszołowy zwyczajne, jastrzębie, pustułki, pojedyncze pary pokrewnego krogulca i kobuza. Występuje także w buczynie dzięcioł czarny i zielono-siwy.

Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w województwie opolskim, w następstwie rozwoju przemysłu i wprowadzenia do rolnictwa przemysłowych technologii produkcji, postępował proces degradacji środowiska przyrodniczego.
Obok zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb zaczęła kurczyć się powierzchnia terenów o dużych wartościach przyrodniczo-krajobrazowych przydatnych dla potrzeb rekreacyjno-wypoczynkowych. Dlatego też, po wielu latach starań i zabiegów organizacyjnych czynionych przez ekologów, pracowników instytucji naukowych oraz działaczy ochrony przyrody, w dniu 26 maja 1988 r. Wojewódzka Rada Narodowa w Opolu przyjęła ustawę w sprawie ochrony walorów krajobrazowych. Utworzono dwa parki krajobrazowe (w tym Góra Św. Anny) i siedem obszarów chronionego krajobrazu, co stanowi 31,3 % ogólnej powierzchni Opolszczyzny.

Park Krajobrazowy "Góra Św. Anny" rozciąga się wokół wzgórza na obszarze 5780 ha. Objęto tu prawną opieką najciekawsze przyrodnicze i krajobrazowo fragmenty przyrody ożywionej i nieożywionej. W skład parku wchodzą trzy rezerwaty - "Góra Św. Anny" (geologiczno-krajobrazowy), Lesisko (leśny), Ligota Dolna (leśny).

Obok walorów przyrodniczo - krajobrazowych region "Góry Św. Anny"
Prezentuje także wielkie wartości kulturalne. Zlokalizowana na szczycie bazylika Św. Anny wraz z klasztorem franciszkanów stanowi centralne miejsce pielgrzymkowe Śląska Opolskiego. Na terenie parku znajduje się ponad 200 zabytków architektury i budownictwa. Zespół ponad 40 barokowych kaplic tworzy słynną kalwarię. Walorem Parku jest także znajdujący się na Górze Św. Anny największy w Polsce (7000 miejsc siedzących, 23000 miejsc stojących) amfiteatr skalny z monumentalnym Pomnikiem Czynu Powstańczego.

BIBLIOGRAFIA:

1. "Wokół Góry Św. Anny" - krótka monografia gminy Leśnica, UMiG, 1996

2. B. Stokowy "Góra Św. Anny. Zarys ośrodka kultu religijnego na Górnym Śląsku", Opole, 1947.

3. Marek F. "Góra Św. Anny - perła bezcenna Górnośląskiej Ziemi".

4. Monografia Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny - WSP Opole 1991.

5. Kuczyńska J. "Stosunki geobotaniczne Opolszczyzny".
 

Opracowanie: mgr Ewa Cybulska

Wyświetleń: 1617


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.