Pomysł na painta czyli rysunek techniczny w nauczaniu edytora grafiki

Panu Dariuszowi Łukasikowi
za życzliwość i wsparcie.

Przykładem zastosowania komputera, jako narzędzia wspomagającego proces nauczania i uczenia się, jest wykorzystanie edytora grafiki w nauczaniu rysunku technicznego. Pomysł nie jest nowy, wszak istnieją wysoko wyspecjalizowane programy, np. programy grupy CAD tyle tylko, że szkoły nie dysponują takim oprogramowaniem. Zatem proponowany projekt dotyczy wykorzystania, dostępnego każdemu użytkownikowi systemu Windows, edytora grafika Paint.

Znawcy tematu - użytkownicy programu - być może zaoponują wskazując na małe możliwości tego edytora, zwłaszcza w odniesieniu do tworzenia rysunków technicznych. Rzeczywiście narzędzia jakie daje rysownikowi Paint są dalekie od spełnienia wymogów normy rysunku technicznego. Dokładne ustalenie lub zmiana wartości parametru tj. rodzaj linii, grubość linii, czy wymiar krawędzi jest wręcz niemożliwy. Zatem, jakie umiejętności rysownicze można ćwiczyć stosując ten program?

Idea wykorzystania edytora grafiki Paint w nauce rysunku technicznego, a dokładniej w opanowaniu i stosowaniu zasadach rzutowania prostokątnego, opiera się na ćwiczeniu umiejętności przetransponowania widoku obiektu trójwymiarowego na płaszczyznę. Uczeń w działaniu na komputerze ma wykazać znajomość położenia widoków poszczególnych ścian obiektu w płaszczyźnie rzutni (rzut główny - widok z przodu, rzut poziomy - widok z góry, rzut boczny - widok z prawego boku) i wzajemnych zależności miedzy położeniem a wymiarami krawędzi (powtórzenia wymiarów wysokości, szerokości i głębokości na rzutniach). Korelacja między umiejętnościami informatycznym i technicznymi sprawia, że takie lekcje można realizować zarówno na lekcjach Informatyki jak i Techniki. Zależy to jedynie od zaplanowanego układu treści nauczania w obu przedmiotach.

W przedstawionym poniżej projekcie tematyka realizowana na lekcjach techniki stała się punktem wyjścia do ćwiczenia umiejętności typowo informatycznych związanych z obsługą edytora grafiki. Przedstawianie brył w rzutach prostokątnych jest dobrym materiałem do ćwiczeń obsługi narzędzi programu Paint i wykonywania operacji jak: kopiowanie, przenoszenie, modyfikacja. Założeniem projektu jest doskonalenie obsługi edytora graficznego Paint z jednoczesnym utrwalaniem umiejętności wykonywania rysunków w rzutach prostokątnych.

TEMAT PROJEKTU:
Obsługa edytora grafiki Paint na przykładzie rysunku technicznego.

Etap kształcenia: Gimnazjum
Poziom nauczania: klasa 1
Przedmiot: Informatyka w korelacji z Techniką
Ilość jednostek lekcyjnych: 3

Cele główne:
- Wdrażanie do stosowania wiedzy z wielu dziedzin i łączenia umiejętności dla osiągnięcia pożądanego efektu pracy.
- Doskonalenie umiejętności stosowania podstawowych i dodatkowych narzędzi i wykonywania operacji w edytorze grafiki Paint.
- Utrwalenie znajomości zasad tworzenia rysunków brył w rzutach prostokątnych.
- Wdrażanie ucznia do wykorzystywania technologii informacyjnej do samodzielnego zdobywania, sprawdzania wiedzy i kształcenia umiejętności poza informatycznych.


Tematy jednostek lekcyjnych:
I. Stosowanie podstawowych narzędzi edytora grafiki - tworzenie rysunków
II. Wykorzystanie operacji kopiowania i przenoszenia w tworzeniu rysunku.
III. Stosowanie narzędzi dodatkowych -modyfikacja elementów rysunku.

Wymagania wstępne wobec ucznia:
Uczeń zna zasady rzutowania prostokątnego: zna nazwy i rozróżnia widoki dla poszczególnych rzutów oraz wzajemne położenie tych rzutów w płaszczyźnie rzutni

LEKCJA 1

Umiejętności kluczowe:
- uczeń rysuje linie proste równoległe i prostopadłe,
- uczeń zmienia grubość linii i dostosowuję ją do żądanego efektu pracy,
- uczeń wykonuje rysunki brył z wykorzystaniem narzędzi prosta, prostokąt, elipsa, wielokąt.

Czynności ucznia w trakcie ćwiczeń: zadaniem ucznia jest uzupełnienie - dorysowanie brakujących rzutów brył z zachowaniem właściwego położenia ich na rzutni względem istniejącego rzutu. Uczeń stosuje rodzaje linii tworząc linie pomocnicze i główne, rysuje linie równoległe, wykorzystuje narzędzia elementów gotowych.

LEKCJA 2

Umiejętności kluczowe:
- uczeń rysuje linie proste równoległe i prostopadłe,
- uczeń zmienia grubość linii i dostosowuję ją do żądanego efektu pracy,
- uczeń kopiuje elementy rysunku między plikami,
- uczeń przenosi elementy rysunku w obszarze rysunku.

Czynności ucznia w trakcie ćwiczeń: zadaniem ucznia jest kopiowanie gotowy elementów - brakujących rzutów - między plikami oraz ustawianie ich zgodnie z zasadami rzutowania. Położenie rzutów wyznacza rysując linie pomocnicze.

LEKCJA 3

Umiejętności kluczowe:
- uczeń rysuje linie proste równoległe i prostopadłe,
- uczeń zmienia grubość linii i dostosowuję ją do żądanego efektu pracy,
- uczeń kopiuje elementy rysunku między plikami,
- uczeń przenosi elementy rysunku w obszarze jednego rysunku,
- uczeń modyfikuje elementy rysunku wykorzystując narzędzia przerzuć - obróć.

Czynności ucznia w trakcie ćwiczeń: zadaniem ucznia jest kopiowanie brakujących rzutów z pliku pomocniczego na plik główny, modyfikacja skopiowanych elementów poprzez obrót oraz zmiana ich położenia względem istniejącego rzutu głównego. Uczeń wyznacza położenie kolejnych rzutów rysując linie pomocnicze.

Przedstawiony układ lekcji ma strukturę hierarchiczną, tzn. kolejna lekcja wymaga wykorzystania umiejętności nabytych na lekcji poprzedzającej. Warunkiem poprawności we wszystkich ćwiczeniach jest zachowanie właściwego kształtu poszczególnych widoków rzutów oraz wzajemnego ich położenia zgodnie z zasadami rzutowania prostokątnego.

Zaproponowana tematyka zadań pozwala na jednoznaczne określenie warunków poprawności (wymuszonych przez zasady rzutowania) i wymagań - co w odniesieniu do umiejętności pracy w programie Paint daje możliwość obiektywnej oceny. Ocena taka spełnia rolę typowo informacyjną. Nie zależy od zdolności rysunkowych czy zgodności walorów plastycznych rysunku z poczuciem estetyki nauczyciela, wynika ze sprawdzenia umiejętności doboru właściwego narzędzia i jego wykorzystania. Ćwiczenia w przedstawionym projekcie nie ograniczają ucznia do automatycznego powtarzania czynności, np.: sadzenia (kopiowania) drzewek wzdłuż alei - zmuszają do samodzielnego myślenia z wykorzystaniem posiadanej wiedzy z innej dziedziny. Pozwalają na sprawdzenie trwałości i przydatności tej wiedzy, może to stanowić czynnik motywujący ucznia - jakość ćwiczenia nie zależy już tylko od umiejętności posługiwania się narzędziem programu. Dodatkową zachętą do zwiększonego wysiłku jest możliwość oceny pracy ucznia zarówno przez nauczyciela informatyki jak i techniki. W przypadku ucznia gimnazjum (na co wskazują moje doświadczenia) takie ćwiczenia wzbudzają większe zainteresowanie i zaangażowanie w pracę.

Przykładowy scenariusz lekcji

Lekcja nr 3
Temat: Stosowanie narzędzi dodatkowych - modyfikacja elementów rysunku

Cele operacyjne:
- uczeń potrafi wybrać narzędzie programu do określonej czynności i właściwie je zastosować;
- uczeń wykonuje operacje kopiowania elementów w danym pliku i między plikami oraz przenoszenia elementów w obszarze rysunku;
- uczeń modyfikuje położenie lub kształt elementu: dobiera sposób lub kąt obrotu elementu w celu dokładnego odwzorowani;
- uczeń rozróżnia działanie poleceń zapisywania: zapisz i zapisz jako,
- uczeń odczytuje rysunki techniczne; stosuje zasady rzutowania prostokątnego w wykonaniu poprawnego rysunku
- uczeń wskazuje obszary wykorzystania technik komputerowych w działalności człowieka w tym zna możliwości ich stosowania w pracy ucznia;

Cele wychowawcze:
- uczeń wykorzystuje wiedzę z wielu dziedzin dla osiągnięcia określonego celu,
- uczeń zna znaczenie dokładności i czytelności wykonania rysunku technicznego w procesie technologicznym; wie w jakich dziedzinach działalności człowieka ma zastosowanie rysunek techniczny;
- uczeń rozumie potrzebę stosowania zasad BHP przy pracy na komputerze.

Metody pracy: pogadanka, pokaz z objaśnieniem, praca z komputerem, ćwiczenie.

Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.

Środki dydaktyczne: modele brył, kserokopie rysunków brył w dimetrii prostokątnej, zestawy komputerowe, program Paint, pliki ćwiczeniowe - szablony.

Przebieg lekcji

Faza 1 - Czynności organizacyjne.

Faza 2 - Nawiązanie do tematu: Pogadanka nt. stosowania technik i programów komputerowych w różnych obszarach działalności człowieka ze wskazaniem na wykorzystanie komputera przez ucznia w swojej pracy - odwołanie się do poprzednich zajęć i wykonywanych przez uczniów ćwiczeń.

Faza 3 - Wyłonienie tematu: Zapoznanie uczniów z tematyką zadań przygotowanych na lekcje. Opis kolejnych czynności ucznia w oparciu o ilustracje i przykładowe ćwiczenie. Omówienie stawianych wymagań tj. uzupełnianie rzutów w płaszczyźnie rzutni poprzez wstawienie - kopiowanie z innego pliku - gotowych widoków brakujących rzutów. Rozmowa kierowana - uczniowie, na podstawie obserwacji ilustracji, powinni wskazać na konieczność zmiany położenia brakujących rzutów dla dostosowania ich wyglądu do rzutu głównego.
Przedstawienie tematu lekcji.
Dokonanie pokazu z instruktażem stosowania narzędzia przerzuć - obróć.

Faza 4 - Realizacja tematu: Uczniowie, na podstawie modeli brył lub rysunków w dimetrii, wykonują zadania w przygotowanych plikach ćwiczeniowych.
Zapisują wyniki ćwiczeń we wskazanym miejscu na dysku. Przestrzegają zasady zachowania plików ćwiczeniowych - szablonów bez wprowadzonych zmian.

Faza 5 - Podsumowanie lekcji: Rozmowa - przypomnienie czynności jakie uczniowie musieli wykonać w trakcie ćwiczeń, ze szczególnym uwzględnieniem nowej operacji wprowadzonej na lekcji (obracanie rysunku). Wskazanie na najczęściej pojawiające się trudności w ich pracy. Udzielenie pochwały uczniom najlepiej wykonującym zadania. Ocena prac tych uczniów

Faza 6 - Zakończenie

Opracowanie: mgr Anna Czarnecka
nauczyciel informatyki
Publiczne Gimnazjum Nr 1
w Radomiu

Wyświetleń: 11069