Przedsiębiorczość - przedmiot kształcenia czy postawa?

Kilka uwag na marginesie treści nauczania "Przedsiębiorczości"

W planach nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych znajduje nowy przedmiot - Przedsiębiorczość. Jest to jeden z przedmiotów kształcenia ogólnego. Celem wprowadzenia tego przedmiotu jest przygotowanie ucznia do aktywnego i świadomego uczestnictwa w życiu gospodarczym, społecznym i radzenia sobie z nowymi wyzwaniami, jakie niesie w sobie globalizacja i otwartość informacyjna. W programie nauczania znajdują się takie umiejętności jak pisanie CV i listu motywacyjnego, zakładania konta w banku i rachunku w biurze maklerskim, wypełnianie PIT, obliczanie składek ZUS, sposoby obliczania podatku dochodowego oraz wysokości ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Jak widać są to podstawowe umiejętności umożliwiające samodzielne funkcjonowanie w życiu codziennym.

Drugą grupę celów kształcenia w ramach tego przedmiotu stanowi przygotowanie do pracy, a zwłaszcza pracy na własny rachunek, prowadzenie własnej działalności gospodarczej, zrozumienie problemów współczesnego świata biznesu i zasad funkcjonowania rynku oraz formy aktywności zawodowej na rynku pracy i procesy zachodzące w gospodarce.

Taki zestaw treści kształcenia wyraźnie preferuje jeden sposób widzenia człowieka - jako człowieka pracy, zaangażowanego w procesu wytwarzania majątku. Z pola widzenia w takiej sytuacji znikają sprawy dotyczące życia codziennego, tego, które pozostaje poza pracą. Życie poza pracą jest udziałem dużej grupy ludzi - zarówno tych, którzy jeszcze nie weszli w życie gospodarcze, tych, którzy z racji wieku już nie uczestniczą w nim oraz tych, którzy w wyniku utrudnień na rynku pracy nie znajdują zatrudnienia. Nie mając pracy nie mają szansy wykorzystywać wiedzy zdobywanej na nowym przedmiocie kształcenia.

Na tym tle nasuwa się pytanie o istotę przedsiębiorczości - czy jest to zbiór (system) wiadomości i umiejętności, czy jest to raczej postawa. Oczywiście każda postawa bazuje na wiedzy i doświadczeniu, ale czy istotnie można ją kształtować poprzez obowiązkowe, powszechne uczestniczenie w lekcjach, nawet takich, które prowadzone są atrakcyjnie i dają możliwość doświadczania samodzielności.

Druga refleksja, jaka nasuwa się w związku z tym przedmiotem dotyczy treści kształcenia. Przedsiębiorczość jako postawa może przejawiać się także w czasie wolnym od pracy i innych obowiązków. Właśnie od przedsiębiorczości w czasie wolnym zależy sposób wypoczywania, samorealizacji, atrakcyjności kontaktów z innymi ludźmi. Współczesny człowiek jest dość dobrze przygotowany do pracy, w której zwykle podlega decyzjom innych ludzi. Znacznie rzadziej potrafi być przedsiębiorczy, innowacyjny i twórczy wówczas, gdy trzeba zorganizować sobie i innym wypoczynek, zabawę, rozrywkę. Na tym tle nasuwa się pytanie, czy nie należy wzbogacić treści kształcenia na tym przedmiocie o zagadnienia samodzielności i inicjatywy w czasie wolnym, którego jedni mają za dużo, a inni za mało.

Nauczyciele prowadzący ten przedmiot mają naprawdę bardzo poważne zadanie do wypełnienia. Od ich nastawienia i troski o efekty zależy nie tylko sukces gospodarczy, ekonomiczny, ale w szerokim rozumieniu jakość życia pokolenia uczącego się: "przedsiębiorczości".

Opracowanie: mgr Ewa Berczyńska

Wyświetleń: 935