Katalog

Ewa Podlasin
Filozofia i etyka, Ankiety

Awerroes - przedstawienie poglądów

- n +

Awerroes - przedstawienie poglądów

Wstęp.
Podczas wczesnego średniowiecza w Europie zachodniej równolegle z łacińską, chrześcijańską filozofią rozwijała się inna jeszcze filozofia: Filozofia Arabów. Rozwijała się w innych warunkach niż chrześcijańska: Arabowie znali, bowiem dzieła greckich filozofów i na ich podstawie budowali dalej.

Ruch naukowy wśród Arabów rozpoczął się mniej więcej w czasie działalności Jana Szkota Eriugeny. Na początku XII wieku żył i tworzył Awerroes - filozof zwany "Komentatorem". 1

Rozdział I.

Życiorys Awerroesa.


Awerroes; (Ibn Ruszd) - urodził się w 1126 roku w Kordowie. Był hiszpańskim Arabem. Studiował teologię, prawo, medycynę, matematykę i filozofię. Zajmował wysokie godności pod rządami paru kalifów. Przez parę lat sprawował funkcję sędziego, wtedy też napisał znaczną część własnych prac z zakresu medycyny, astronomii i filozofii. Pod koniec życia, za Almanzora, został potępiony i wygnany za swoje poglądy filozoficzne.

Posiadał przydomek "Komentatora", pochodzący od komentarzy do Arystotelesa, które dotarły do nas w trzech różnych postaciach.

Arabskie oryginały tych prac są dziś częściowo zagubione, znamy je dzięki przekładom łacińskim. Noszą nazwę wielkiego i średniego komentarza, krótki zaś komentarz to parafrazy, czyli, "skróty". Pisma jego, potępione przez muzułmanów, przechowane zostały dzięki Żydom hiszpańskim.

Wielokierunkowy wpływ Awerroesa rozciągał się poprzez całe średniowiecze, następnie okres renesansu aż po próg czasów nowożytnych. Był ostatnim wielkim filozofem Arabów.
Zmarł w 1198 roku w wieku siedemdziesięciu dwóch lat.

Rozdział II.

Poglądy dotyczące filozofii i religii.


Jednym z poglądów, Awerroesa, który był jednocześnie próbą określenia wzajemnych stosunków filozofii i religii, było umożliwienie dostępu do tekstów Koranu nawet niezdolnym do jego zrozumienia umysłom.

Wychodząc z założenia, iż Koran jest prawdą, ponieważ jest wynikiem cudu Boga i skoro przeznaczony jest dla rodzaju ludzkiego jako całości, musi zawierać w sobie, to, co zadowoli i przekona wszystkie umysły.

Awerroes określił trzy kategorie umysłów i odpowiadające im trzy kategorie ludzi: "po pierwsze ludzie dowodu, którzy domagają się dowodów prawdziwie czegoś dowodzących oraz kładą nacisk na zdobywanie wiedzy na podstawie przejścia od koniecznego do koniecznego za pomocą koniecznego; po drugie, ludzie dialektyki, których zadowalają argumenty prawdopodobne; po trzecie ludzie zachęty, którym wystarczają odwołujące się do wyobraźni i uczuć argumenty oratorskie." 2

Zasadnicza teza Awerroesa mówi, że każdy ma prawo i obowiązek rozumieć i interpretować Koran w sposób najdoskonalszy, na jaki się może zdobyć.

Kto może zrozumieć filozoficzny sens świętego tekstu, powinien go interpretować w sposób filozoficzny; najbardziej wzniosły, bowiem jego sens jest prawdziwym sensem objawienia; zawsze ilekroć pojawi się jakiś konflikt pomiędzy tekstem religijnym a wnioskami dowodów, możemy ponownie ustalić harmonię między nimi, interpretując tekst religijny w sposób filozoficzny. Zasada ta doprowadziła do ponownego jak najściślejszego podziału na trzy porządki interpretacji i nauczania: filozofia - dająca absolutne poznanie i prawdę, teologia - dziedzina dialektycznej interpretacji i czystego prawdopodobieństwa, religia i wiara - dla tych, którym są one konieczne. W ten sposób zostały zebrane i poklasyfikowane trzy stopnie pojmowania jednej i tej samej prawdy.

Na bazie tak złożonego poglądu powstały konflikty wokół zakresu władzy poszczególnych porządków. Samoistnie nasuwają się pytania:, co należy czynić, kiedy w określonej kwestii filozofia uczy, co innego niż wiara?

Co naprawdę myślał sam "Komentator"?

Awerroes nigdy nie pozwolił sobie na najmniejszy atak przeciwko religii, a sama jego doktryna zabraniała mu robić cokolwiek, co mogłoby osłabić konieczną dla porządku społecznego wiarę religijną, Proroka, bowiem umieścił na szczycie ludzkiego poznania, ponieważ w umyśle Jego łączyły się religia i filozofia.

Rozdział III.

Poglądy dotyczące epistemologii i metafizyki.


Awerroes, posłużył się materią, nadając jej prawo bytu na równi z istotą "Każda substancja jest bytem, każdy byt jest albo substancją, albo przypadłościa, która partycypuje w bycie substancji", 3 wykorzystał zależności, jakie zachodzą pomiędzy ciałami niebieskimi, ich zorganizowanym i ciągłym ruchu oraz wykorzystał prawa fizyki "W fizyce dowodzi się tego, że wszystko, co się porusza, poruszane jest przez poruszyciela,...", 4 podzielił pewną liczbę "bytów", będących w ruchu na trzy klasy: te, które są poruszane i nie poruszają się, te, które poruszają się i są poruszane oraz najwyższa, poruszające się, same nie będąc poruszane.

Opierając się na powyższym modelu doszedł do wniosku, że źródłem energii, które nazwał "nieruchomym Pierwszym Poruszycielem" lub "oddzieloną Pierwszą Inteligencją" 5, której jedność jest gwarancją jedności wszechświata, czyli jego bytu, jest Bóg.

Następnie do swego modelu, w miejsce ciał niebieskich podstawił człowieka, uwieńczając rozważania stwierdzeniem "Tak ma się rzecz z człowiekiem, którego dusza jest jedną ze wspomnianych wyżej form; świadomość własnej niewystarczalności skierowuje człowieka do jego przyczyny, z którą stara się połączyć poprzez poznanie i pożądanie". 6

Podsumowanie.

Analizując poglądy Awerroesa, na pierwszy plan wysuwa się wniosek, iż filozof ten podjął się bardzo trudnego zadania, polegającego na pogodzeniu wiary w istnienie Boga z poglądami filozoficznymi a nawet prawami fizyki. Jego celem było również znalezienie "złotego" środka na interpretację świętego tekstu Koranu. Chciał tym samym każdemu człowiekowi umożliwić dostęp do zawartych w nim prawd, bez względu na poziom intelektualny, predyspozycje czy poglądy.

Bibliografia:
1. Etienne Gilson "Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich" - Warszawa 1987 r.
2. Władysław Tatarkiewicz "Historia Filozofii". Tom I. Filozofia starożytna i średniowieczna - Warszawa 1978 r.

Przypisy:
1 Władysław Tatarkiewicz "Historia Filozofii". Tom I. Filozofia starożytna i średniowieczna - Warszawa 1978 r. Str. 244.
2 Etienne Gilson "Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich" - Warszawa 1987 r. Str.199.
3 Etienne Gilson "Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich" - Warszawa 1987 r. Str.201.
4 Etienne Gilson "Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich" - Warszawa 1987 r. Str.202.
5 Etienne Gilson "Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich" - Warszawa 1987 r. Str.203.
6 Etienne Gilson "Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich" - Warszawa 1987 r. Str.204.

Opracowanie: Ewa Podlasin

Wyświetleń: 1188


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.