Jak porozumieć się z innymi?

Scenariusz lekcji wychowania do życia w rodzinie kl.6

CEL OGÓLNY: kształtowanie umiejętności sprawnego porozumiewania się

CELE OPERACYJNE:
UCZEŃ:
- zna podstawowe zasady komunikowania się
- potrafi wskazać zakłócenia w procesie komunikowania się
- stosuje zasady sprzyjające jasności wypowiedzi
- dostrzega różnice w komunikacji jedno- i dwukierunkowej
- potrafi aktywnie słuchać
- bezpośrednio i otwarcie wyraża prośby i oczekiwania
- rozumie konieczność pracy nad doskonaleniem umiejętności porozumiewania się

METODY I FORMY PRACY:
- miniwykład
- metaplan
- praca w grupie
- praca w parach

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- tekst do ćwiczenia "Głuchy telefon":
- rysunek do przeprowadzenia ćwiczenia "Tajemnicze figury"
- kartki, przybory do rysowania i pisania

LITERATURA:
"Jak żyć z ludźmi" - program profilaktyczny dla młodzieży, wyd. MEN Warszawa 1997
"Scenariusze lekcji wychowawczych" Małgorzata Jachimowska, wyd. UNUS
"Polubić szkołę" Chomczyńska- Miliszkiewicz M., Pankowska D.,
wyd. WSiP Warszawa 1995

Przebieg lekcji

1.Miniwykład - wprowadzenie do tematu:
Porozumiewanie się polega na słownym bądź bezsłownym przesyłaniu informacji i kształtuje relacje między ludźmi
Sprawne porozumiewanie się jest podstawowa umiejętnością społeczną. Prawidłowo komunikując się ze sobą osiągamy wzajemne zrozumienie, uczymy się wyrażać siebie, wywierać wzajemny wpływ, rozwiązywać problemy.
Sprawne komunikowanie się przydatne jest w zaspokajaniu potrzeb, bo jasno wyrażone pragnienia mają większą szansę spotkać się z odpowiedzią.
Dlatego na dzisiejszej lekcji poznacie zasady dobrej komunikacji oraz poćwiczycie umiejętności porozumiewania się z innymi.

2. Przyczyny zakłóceń w procesie komunikacji - ćwiczenie grupowe "Głuchy telefon"
Przebieg:
Uczniowie siadają w dwóch rzędach, pierwsza osoba z rzędu dostaje na kartce tekst:
"Co najmniej 15% rolników z gminy Chodel kosi w tym roku zboże kosami. Za godzinę pracy kombajnu w tej gminie trzeba zapłacić 200 zł."
Odczytuje po cichu i przekazuje je szeptem do ucha osobie siedzącej obok, ta z kolei przekazuje osobie kolejnej i tak dalej do końca rzędu. Ostatnie osoby powtarzają głośno to, co usłyszały.
Wersje końcowe porównuje się z oryginałem.
Rozmowa w kręgu - zastanowienie się nad czynnikami, które zakłóciły przekaz.

3. Zapoznanie się uczniów z różnicami między komunikacją jednokierunkową i dwukierunkową
Sposób realizacji:
Jedna osoba z grupy otrzymuje prosty rysunek, np. przedstawiający figury geometryczne ułożone w określony sposób. Osoba ta ma opisać rysunek za pomocą słów pozostali uczestnicy starają się sporządzić taki sam rysunek na otrzymanej kartce. Opisujący nie może się posługiwać żadnymi środkami niewerbalnymi. Uczestnicy nie mogą zadawać dodatkowych pytań i prosić o wyjaśnienie.
Na drugiej kartce uczestnicy rysują ten sam rysunek, ale mogą zadawać pytania osobie opisującej rysunek i prosić o dodatkowe wyjaśnienia.
Porównujemy obie wersje rysunków z oryginałem.
Omówienie eksperymentu według pytań:
- która wersja bardziej przypomina oryginał?
- dlaczego pierwszą część ćwiczenia nazywamy "komunikacją jednokierunkową", a drugą
"komunikacją dwukierunkową"?
- który typ komunikacji przynosi lepsze rezultaty i dlaczego?

4. Aktywne słuchanie - ćwiczenia w parach
Uczniowie dobierają się w pary i dzielą na osoby A i B. W parach będą rozmawiali o tym jak spędzają swój wolny czas, ale zanim to nastąpi, osoby A na chwilę opuszczą salę. W tym czasie osoby B prosimy, aby podczas rozmowy słuchały bardzo uważnie tego, co mówi osoba A, dawały jej do zrozumienia, że informacje są ciekawe, aby potakiwali, uśmiechali się itp.
następnie przez kilka minut toczy się rozmowa, a dokładniej monolog osoby A.
Po upływie wyznaczonego czasu salę opuszczają osoby B. Pozostałych prosimy, aby starali się przeszkadzać, gdy osoba B będzie mówiła, żeby się wiercili, nie słuchali, zadawali pytania nie na temat, rozglądali się po sali, wiązali buta itp.
Metaplan - ułożenie listy cech dobrego słuchacza:
- patrzy na mówiącego
- udziela zachęty i poparcia mówiącemu (potakiwanie głową, zwrócenie całej sylwetki w stronę mówiącego, uśmiech)
- potwierdza, że rozumie mówiącego
- nie przerywa, ale czeka aż osoba mówiąca skończy, zanim zacznie swoją wypowiedź.

5.Komunikacja niewerbalna - ćwiczenie w parach
Uczestnicy przeprowadzają rozmowy w parach przy następujących utrudnieniach:
- maja zamknięte oczy
- nie wolno im wykonywać najmniejszych ruchów
- zachowują kamienny wyraz twarzy
- siedzą odwróceni do siebie plecami

Temat rozmowy: moja rodzina, moje zainteresowania, miejsce, w którym mieszkam lub inny wymyślony przez nauczyciela i dostosowany do klasy.

Omówienie według pytań:
- czy trudno było porozumiewać się w takich warunkach?
- czy zachowania niewerbalne utrudniają czy utrudniają komunikację i dlaczego?

6. Rozwijanie umiejętności bezpośredniego i otwartego wyrażania próśb i oczekiwań.
- ćwiczenie grupowe
Informacja wstępna dla uczniów:
Bezpośrednie wyrażanie swoich próśb i życzeń sprzyja ich realizowaniu przez inne osoby. Używanie manipulacji lub oczekiwanie, że partner sam odgadnie nasze potrzeby jest zawodne i często prowadzi do rozczarowań. Wskazuje na niebezpieczeństwo ukrywania prawdziwych emocji i postaw.
Przebieg ćwiczenia:
Każdy uczeń wybiera 3 osoby z klasy, którym po kolei, w sposób bezpośredni i uczciwy, komunikuje swoje oczekiwania zaczynając od słów: "Chciałabym żebyś................."
Omówienie według pytań:
- jak czuliście się w sytuacji bezpośredniego wyrażania życzeń?
- jak czuliście się w roli adresatów oczekiwać?
- czy kierowane do was prośby zaskoczyły was, czy też potwierdziły to, czego sami domyślaliście się?
Burza mózgów- tworzenie metaplanu - cechy jasnej wypowiedzi:
- jest zrozumiała przez odbiorcę (- ów)
- bezpośrednio są wyrażane oczekiwania i prośby
- wypowiedź wzmocniona jest komunikacją niewerbalną:
* intonacja głosu
* gesty potwierdzające treść wypowiedzi
* kontakt wzrokowy
- możliwość zadawania pytań przez osobę słuchającą
- nieodbieganie od tematu
Opracowanie reguł dla mówiącego - metaplan:
1. Podczas mówienia patrz na inne osoby
2. Trzymaj się tematu
3. Opisuj zdarzenia w sposób wierny
4. Używaj języka zrozumiałego dla wszystkich.
5. Potwierdzaj swoja wypowiedź odpowiednimi gestami, wyrazem twarzy, intonacją głosu.

Opracowanie: Małgorzata Pytel
Szkoła Podstawowa w Rakowie

Wyświetleń: 21010