Tytuł
Edukacja europejska
w szkole ponadpodstawowej
W dniach 13.10-16.10.2000 w Warmińsko-Mazurskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie, w ramach grantu Kuratora Oświaty, odbył się kurs "Szkoła ponadgimnazjalna ośrodkiem działań europejskich".
Celem ogólnym kursu było zapoznanie uczestników , nauczycieli szkół średnich z województwa Warmińsko - Mazurskiego, z różnymi formami realizacji edukacji europejskiej w szkole, przygotowanie do wykorzystania Internetu i multimediów w działaniach europejskich oraz przygotowanie do aktywnego uczestniczenia w programach edukacyjnych Unii Europejskiej.
Cele szczegółowe zakładały, że po ukończeniu kursu uczestnicy potrafią między innymi:
- założyć przyszkolny klub europejski i zaprojektować różne formy aktywności europejskiej uwzględniając potrzeby uczniów i środowiska,
- zaplanować realizację edukacji europejskiej we współpracy z innymi nauczycielami w ramach ścieżki "Edukacja Europejska",
- wyszukać informacje i materiały edukacyjne w Internecie,
- wykorzystać multimedia w realizacji edukacji europejskiej,
- zachęcić innych nauczycieli do korzystania z programów edukacji UE i Rady Europy,
- zdobywać środki na działania europejskie.
Tematyka zajęć dotyczyła między innymi następujących problemów:
- Edukacja europejska w mojej szkole.
- Jak realizować ścieżkę "Edukacja Europejska".
- Tworzymy interdyscyplinarny projekt europejski.
- Zakładamy szkolny klub europejski.
- Projekt jako metoda nauczania.
- Źródła informacji o instytucjach europejskich.
W pierwszym dniu zajęć zapoznaliśmy się z celami ogólnymi i szczegółowymi, tematyką kursu oraz wymieniliśmy doświadczenia na temat edukacji europejskiej. Dyskutowaliśmy na temat korzyści i zagrożeń wynikających z przystąpienia Polski do UE, zwracając uwagę na następujące aspekty:
- edukacja europejska czyli uczenie o Europie, jej historii, kulturze, instytucjach i przedsięwzięciach gospodarczych,
- kompetencje europejskie czyli znajomość języków obcych i umiejętność korzystania z technologii informacyjnej,
- wspólna kultura, tolerancja i prawa człowieka.
Następnie nauczyciele wymienili doświadczenia na temat realizacji edukacji europejskiej w ich szkołach, opowiadając między innymi o konkursach o Unii Europejskiej, plakatach, albumach czy stronach Internetu realizowanych przez uczniów, gazetkach klasowych na temat UE, wymianach uczniów i nauczycieli z innym krajem.
Nauczyciele wymienili się doświadczeniem na temat zakładania dyskusyjnych kół politycznych, kontaktach z Centrum Integracji Europejskiej i Europejskich Spotkaniach Młodzieży. Uzyskaliśmy również informacje dotyczące zdobywania środków na działania europejskie szkoły oraz gdzie szukać wsparcia i informacji. Organizacje i instytucje zajmujące się propagowaniem idei europejskiej to między innymi: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, Fundusz Przeciwalkoholowy, Fundacja Radia "Zet", i Fundacja im. Stefana Batorego.
W drugim dniu kursu omawialiśmy sposób realizacji ścieżki "Edukacja Europejska" w zreformowanej 3-letniej szkole średniej. Zapoznaliśmy się z podstawą programową i literaturą dotyczącą realizacji ścieżki EE. Uczniowie przyszłej szkoły średniej , biorący udział w realizacji ścieżki EE , poznają historię , główne instytucje Unii Europejskiej i jej podstawy prawne. Po zakończeniu realizacji tej ścieżki ,uczniowie powinny znać zasady współpracy oraz posiadać umiejętność tworzenia odpowiednich projektów, umożliwiających tę współpracę.
Po dyskusji i wymianie doświadczeń uczestnicy kursu podali propozycje szczegółowe realizacji ścieżki "Edukacja Europejska" np. organizacja dni europejskich, wymiana z innymi krajami, wycieczki, dyskusyjny klub filmowy, realizacje różnych projektów, szkolne kluby europejskie, inscenizacje teatralne.
Innym interesującym punktem programu zajęć było tworzenie interdyscyplinarnego przewodnika dydaktycznego. Praca ta została wykonana metodą projektu. Idea projektu w edukacji wywodzi się z doświadczeń amerykańskich szkół eksperymentalnych, a w Polsce stała się powszechnie znana w latach trzydziestych. Istota tej metody polega na tym, że uczniowie realizują określone przedsięwzięcia w oparciu o przyjęte wcześniej założenia , charakteryzująca się między innymi tym, że projekt:
- ma określone cele i metody pracy,
- ma określone terminy realizacji całości jak i poszczególnych etapów,
- wyznaczone są osoby odpowiedzialne za jego realizację,
- znane są kryteria oceny,
- uczniowie mogą pracować indywidualnie, choć znacznie częściej zadania są realizowane w grupach,
- uczniowie pracują w znacznym stopniu samodzielnie,
- rezultaty pracy prezentowane są publicznie ( na forum szkoły, klasy ),
- kryteria oceny są znane od początku pracy nad projektem.
Metoda projektu jest przedsięwzięciem międzyprzedmiotowym, jest to metoda pracy, która ma wyznaczone cele i przynosi określone rezultaty. Ma ona poszerzyć i pokazać pozaszkolne zainteresowania ucznia, jego horyzonty myślowe.(Źródło: Pakiet edukacyjny "Europa na co dzień")
W trzecim dniu szkolenia zapoznaliśmy się z ideą tworzenia Szkolnych Klubów Europejskich. Pierwsze kluby pojawiły się w Portugalii i celem ich było budowanie świadomości europejskiej i kształcenie umiejętności działania wśród nauczycieli i innych członków społeczności szkolnej oraz władz lokalnych.
Pakiet edukacyjny "Europa na co dzień" podaje, że najważniejszymi zadaniami SKE są:
- kształtowanie świadomości europejskiej na wszelkich poziomach edukacji;
- przekazanie wiedzy o problematyce europejskiej;
- kształtowanie programów szkolnych;
- poznanie roli Europy w świecie.
Głównym celem SKE w Polsce jest integracja młodzieży, nauczycieli i środowisk lokalnych wokół tematyki europejskiej. Jedynym SKE działającym w województwie Warmińsko-Mazurskim jest klub w Morągu.
W ostatnim dniu szkolenia zapoznaliśmy się ze szkolnymi programami edukacyjnymi Unii Europejskiej.
Są to programy wspierające współpracę szkół, uczelni i innych ośrodków w celu poprawy jakości kształcenia i nadania edukacji wymiaru europejskiego.
Programy, w których bierze udział Polska, dotyczące bezpośrednio szkół średnich to:
| 1. Comenius 1 i 2 | | - projekty językowe, szkolenie kadry, wymiana międzynarodowa, |
| 2. Leonardo da Vinci | | - promocja nauki języków obcych, wymiana nauczycieli, szkolenia zawodowe, |
| 3. Arion | | - doskonalenie nauczycieli, |
| 4. Młodzież 2000 | | - wymiana młodzieży. |
Jednym z ważniejszych źródeł informacji o Programach Europejskich i różnych instytucjach europejskich jest Internet. Podajemy kilka stron wartych odwiedzenia, na których możemy znaleźć ciekawe informacje, materiały i pomoc przy realizacji różnych projektów:
- eduseek.ids.pl,
- www.szkoly.edu.pl,
- euro.pap.com.pl,
- http://partbase.eupro.se,
- http://www.youth.org.pl,
- http://radaeuropy.org.pl,
- www.batory.org.pl,
- www.elka.pw.edu.pl,
- www.osceprag.cz,
- www.europarl.eu.int,
- Punkt Informacyjny UE, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Al.Ujazdowskie 14, 00-478 Warszawa, e-mail: info@eudrl.pl.
We wspólnej ocenie uczestników kursu szkolenie było bardzo udane i owocne, ponieważ dało nam możliwości wymiany doświadczeń na temat realizacji Edukacji Europejskiej i dostarczyło wiele cennych informacji o współpracy z instytucjami zajmującymi się EE i wspierającymi szkoły (np. Centrum Informacji Europejskiej w W-wie, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Fundacja Rozwoju Edukacji Program Socrates-Comenius).
Praca z internetem pozwoliła nam wykorzystać w praktyce zdobytą wiedzę, a jednocześnie była relaksem po 3-dniowym intensywnym szkoleniu.
Opracowały: Barbara Dębkowska, Maria Meyze, Maria Prawdzik - nauczycielki ZSE w Ełku.
