Jak pomóc dziecku nadpobudliwemu psychoruchowo?

Termin "nadpobudliwość psychoruchowa" zrobił ostatnio wielką karierę. Taką oceną chętnie szafują nauczyciele - wobec bardzo żywych i ruchliwych dzieci. Diagnoza brzmi groźnie, a potoczna opinia mówi, że jest to poważne zaburzenie, które może mieć dalekosiężne konsekwencje. Jak każdy stereotyp, tak i ten zawiera trochę prawdy i trochę fałszu. Nie każde aktywne, ruchliwe i nieco roztrzepane dziecko jest nadpobudliwe.

Każde dziecko potrzebuje wiele zrozumienia. Ale dziecku nadpobudliwemu jest zdecydowanie trudniej. Warto pamiętać, że jego zachowanie, męczące dla otoczenia, jemu samemu sprawia również poważne problemy - trudniej mu znaleźć przyjaciół, trudniej osiągnąć sukces w szkole, trudniej usłyszeć pochwałę od rodziców czy nauczycieli. Dziecko żyje w świecie wewnętrznego niepokoju i dlatego świat wokół niego powinien być bardzo uporządkowany.

Od niedawna w literaturze i praktyce funkcjonuje pojęcie "zespół ADHD" odnoszący się do dzieci z nadpobudliwością psychoruchową i zaburzeniem koncentracji uwagi. Mimo, że jest to dla nas nowe określenie - zespół ten został zdiagnozowany przed 150 laty, jednakże wtedy nie był jeszcze problem. Obecnie szacuje się, że 3 - 6% populacji dziecięcej dotknięta jest tym zespołem.

Dziecka ze zdiagnozowanym zespołem ADHD nie da się wyleczyć, ale można złagodzić objawy z nim związane.

Przyczyny ADHD:
1. deformacje genetyczne
2. styl wychowania
3. ilość dzieci w rodzinie
Zespół ADHD charakteryzuje się pewną grupą objawów obejmującą trzy strefy:
- poznawczą
- emocjonalną
- ruchową

Jak poznać, że nasze dziecko jest nadpobudliwe psychoruchowo?
Oto kryteria diagnostyczne zaburzeń koncentracji uwagi, nadruchliwości i impulsywności:
* nieuwaga:
- dziecko często nie potrafi koncentrować uwagi na szczegółach lub wskutek nieuwagi popełnia błędy w szkole lub przy wykonaniu innych czynności,
- ma trudności z utrzymaniem uwagi podczas zleconych mu zadań lub w czasie zabawy,
- często wydaje się, że ono nie słucha, gdy się do niego mówi,
- ma trudności w organizowaniu pracy, która wymaga większego wysiłku umysłowego, dlatego często jej unika,
- gubi rzeczy konieczne do pracy lub do zabawy,
- łatwo go rozpraszają bodźce zewnętrzne,
- często zapomina co zleciła mu pani w szkole lub rodzice w domu;
* nadruchliwość:
- dziecko wykonuje ruch rąk lub nóg, kręci się na krześle, wstaje z niego lub wychodzi z ławki w czasie zajęć lekcyjnych,
- robi wrażenie że ciągle jest "w drodze", jest nadmiernie gadatliwe;
* impulsywność:
- w szkole często wyrywa się do odpowiedzi, zanim pani sformułuje pytanie,
- odczuwa trudności w oczekiwaniu na swoją kolejkę,
- wtrącając się do zbaw bądź rozmów często przerywa lub przeszkadza innym.

Inne zachowania świadczące o nadpobudliwości:
- dziecko jest nadmiernie płaczliwe,
- dziecko ma małe łaknienie (brak apetytu),
- dziecko reaguje nieadekwatnie do sytuacji,
- ma niską potrzebę snu,
- ma zaniżoną samoocenę,
- dziecko jest wyjątkowo ruchliwe,
- jest zachwiane emocjonalnie.

Główne zasady postępowania z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo, o których należy pamiętać przystępując do pracy:

1. Konsekwencja w postępowaniu, stawianie jasnych granic, co dziecku wolno, a czego nie może wykonywać.
2. Należy wyznaczać niezbyt odległe cele działania i określić sposób ich realizacji. Chwiejna koncentracja i duże rozproszenie uwagi powoduje kierowanie ich zainteresowań na coraz to inne bodźce. Stawianie odległych celów powoduje zapominanie, porzucanie rozpoczętego zadania i podejmowanie coraz to nowych zabaw.
3. Systematyczne przyzwyczajanie i wdrażanie dziecka do finalizowania każdego rozpoczętego zadania.
4. Stała kontrola i przypominanie o obowiązkach oraz pomoc w ich realizacji.

W pracy z dzieckiem nadpobudliwym należy zachować spokój i rozsądek. Nie można pozwolić, by niepokój i nadruchliwość dziecka udzielały się dorosłym. Oddziaływać na dziecko należy powoli, bez pośpiechu. Po zajęciach ruchowych wymagających dużej aktywności należy zastosować ćwiczenia wyciszające wymagające spokoju (wycinanie, lepienie, wydzieranie)

Opracowanie: Ilona Pierz

Wyświetleń: 2004