Profilaktyka w szkole

Nie wolno niczego nie robić tylko dlatego, że nie można zrobić wszystkiego.

Nikołaj I. Turgieniew

ZAGADNIENIA WSTĘPNE

Przemiany w życiu społecznym i gospodarczym, jakie dokonały się w naszym kraju na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia, spowodowały postęp w wielu dziedzinach życia, dały ludziom możliwość korzystania z dobrodziejstw demokracji, otworzyły horyzonty, umożliwiły realizację różnorodnych przedsięwzięć i planów. Życie stało się bogatsze o nowe doświadczenia, stworzyło nowe możliwości dla ludzi przedsiębiorczych, silnych, potrafiących wykorzystać życiową szansę, a także radzić sobie z przeciwnościami w nowych warunkach ekonomiczno-gospodarczych. Zaistniałe zmiany stały się dla jednych źródłem nowych perspektyw i możliwości poprawy życia, dla innych zaś powodem narastającego stresu i lęku związanego z utratą pracy, brakiem środków utrzymania, nieumiejętnością radzenia sobie w nowych warunkach i widmem braku pozytywnych rozwiązań w trudnej sytuacji.

Zarówno jedni - zdawałoby się świetnie funkcjonujący w nowej rzeczywistości, jak i drudzy - zaskoczeni zmianami, nie umiejący podołać odmiennym zadaniom, poddali się procesom progresywnych przemian społeczno-ekonomicznych, budując na nowo obraz świata i przyjmując określone nastawienie do życia, bądź to zmierzające do zdobywania coraz wyższych celów i dóbr, bądź też przyjmując postawę rezygnacji, zniechęcenia, zgorzknienia i bierności. Zmagania z przeciwnościami przyniosły odmienne rezultaty dla różnych osób i środowisk społecznych, ale - paradoksalnie - w każdym niemal przypadku przyczyniły się do zaistnienia takich przemian w kontaktach międzyludzkich, które spowodowały stopniową degradację więzi społecznych, alienację, nasilenie reakcji emocjonalnych oraz przewartościowanie dotychczas obowiązujących wzorców zachowań.

Zmiany dotyczące życia społecznego przyczyniły się automatycznie do stopniowego narastania procesów destrukcyjnych wewnątrz rodziny, przejawiających się osłabieniem więzi między jej członkami, trudnościami w komunikowaniu się rodziców i dzieci, niekiedy niechęcią i bezradnością rodziców wobec dziecięcych problemów. Rodzice często obarczeni kłopotami życia codziennego oraz pogonią za środkami do życia, dokonują wyborów pomiędzy "byciem" z dzieckiem, a nieustanną walką o godziwy byt i egzystencję rodziny.

Na tym tle pojawiają się różnorodne niepożądane zjawiska społeczne, których źródeł należy upatrywać już od okresu wczesnego dzieciństwa, kiedy oddziaływania wychowawcze rodziców, więź emocjonalna rodzice - dzieci, jak również wpływy środowiska społecznego, w którym przebywa dziecko, istotnie rzutują na jego stan emocjonalny, poszanowanie społecznie uznawanych wartości oraz rozwój kariery szkolnej i życiowej. Zjawisko określane ogólnie jako "nieprzystosowanie społeczne" dzieci i młodzieży stało się w ostatnim dziesięcioleciu powszechne i nie ogranicza się wyłącznie do środowiska uznawanego za patologiczne. Coraz częściej kryzysy rodzinne, bezrobocie i ubóstwo, bądź też pogoń za pieniądzem, brak czasu dla dzieci i frustracje rodziców, stają się powodem zaburzeń emocjonalnych, z którymi dziecko nie radzi sobie, nie znajdując wsparcia, zainteresowania i pomocy ze strony osób dorosłych, zwłaszcza najbliższych. Rekompensatą dla niezaspokojonych w środowisku rodzinnym potrzeb, zwłaszcza bezpieczeństwa, afiliacji, kontaktu emocjonalnego, uznania i wielu innych, staje się uczestnictwo w grupie, która - przynajmniej pozornie - stanowi pole dla spełnienia indywidualnych oczekiwań.

Poszukiwanie zrozumienia i jedności w grupie rówieśniczej, zaznaczenie w niej swojej pozycji, zyskanie poczucia własnej wartości wśród kolegów, wymaga niejednokrotnie umiejętności przystosowania się do zasad obowiązujących w danej zbiorowości.

Znalezienie wsparcia, więzi i przynajmniej pozorów wspólnoty z członkami grupy, ma dla wielu młodych ludzi tak istotne znaczenie, że są w stanie podporządkować się normom obowiązującym w określonym kręgu, niekiedy wbrew reprezentowanym wartościom, poglądom i zasadom. Zyskanie zainteresowania swoja osobą, bycie w grupie kimś kto może zaistnieć w gronie rówieśników, zdobyć ich zaufanie i poczuć się kimś ważnym, stanowi wartość tak znacząca dla określonej jednostki, że kariera szkolna, zdobywanie wiedzy i umiejętności innych niż preferowane przez grupę schodzi na dalszy plan. Zjawiska te obserwuje się obecnie już...

...W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH.

Problemy polegające na niesprecyzowanych lub nieakceptowanych przez innych zainteresowaniach, braku motywacji do nauki oraz wzmocnień ze strony domu rodzinnego, niekiedy popartych krytyką i zastraszaniem, zagubienie w sytuacjach szkolnych - wobec wymagań nauczycieli i poczucia osamotnienia w rozwiązywaniu trudności, przynoszą efekty w postaci słabych wyników w nauce, a co za tym idzie, niskiego poczucia własnej kompetencji, niepewności w działaniu, prób unikania kłopotów poprzez powielanie określonych postaw i zachowań, identyfikację z grupą o podobnych doświadczeniach i dylematach.

Dotyczy to także uczniów z młodszych klas, wśród których coraz częściej występują zachowania przejawiające się nadpobudliwością psychoruchową, zaburzeniami koncentracji uwagi, trudnościami z kojarzeniem i skupieniem uwagi, a co za tym idzie zapamiętywaniem treści omawianych podczas lekcji, nadążaniem z zapisem i wykonaniem zleconych zadań. Dzieci siedmioletnie czy dziesięcioletnie reagując spontanicznie i odruchowo często nieświadomie utrwalają pewne typy reakcji, np.: głośne zachowanie podczas lekcji w celu zwrócenia na siebie uwagi nauczyciela i rówieśników, nadmierna aktywność ruchowa i zachowania agresywne w stosunku do innych dzieci, nie respektowanie uwag i poleceń nauczyciela itp. Z biegiem czasu utrwala się obraz dziecka sprawiającego trudności wychowawcze, nie radzącego sobie z materiałem nauczania, wymagającego dodatkowej, nieustannej uwagi i nadzoru. Dzieci takie nadspodziewanie szybko znajdują kontakt, wsparcie i aprobatę dla swojego zachowania wśród kolegów o podobnych cechach.

To powoduje, że ich reakcje ulegają wzmocnieniu, osiągnięcia w nauce są słabe, kumulują się braki, których dziecko nie jest w stanie nadrobić, spada motywacja i chęć do pracy na lekcjach. Dziecko zaczyna poszukiwać innych wartości, które będą dla niego ważne i przyniosą akceptację ze strony kolegów w podobnej sytuacji.

Wraz z postępem procesu dojrzewania dziecka, przy jednoczesnym braku konstruktywnego zaspokojenia jego potrzeb rozwojowych i emocjonalnych, dochodzi do pogłębiania się zaburzeń zachowania, tworzenia negatywnych wzorców interpersonalnych, eksperymentowania z używaniem środków odurzających, wyalienowania ze społeczności klasowej itd. Wszystko to w konsekwencji wywołuje negatywne sankcje społeczne i prowadzi do napiętnowania dziecka, co wtórnie nasila zaburzenia.

Wśród rodzajów zaburzeń w zachowaniu najczęściej spotykane są:

1. działanie dziecka ukierunkowane na osiągnięcie celu, który wydaję się zablokowany lub nieosiągalny w normalnym działaniu (np. kradzież),
2. opozycja wobec autorytetu dorosłych oraz norm i wartości społecznych,
3. zredukowanie lęku i frustracji spowodowanych niepowodzeniami domowymi i szkolnymi lub niemożnością spełnienia oczekiwań rodziców (np. wagary, środki odurzające),
4. działanie w kierunku pozyskiwania poczucia przynależności i identyfikacji z grupą, preferowanie wartości typowych dla grupy,
5. zyskanie pozornego poczucia bycia dorosłym i niezależnym poprzez demonstrowanie tzw. atrybutów dorosłości (np. eksperymentowanie z paleniem tytoniu, piciem alkoholu).

Wymienione zaburzenia są najczęściej wynikiem niezaspokojenia potrzeb rozwojowych dziecka w procesie wychowania. Odpowiedzialni za ten stan rzeczy w pierwszych okresach rozwoju, od wieku niemowlęcego do wieku przedszkolnego, są przede wszystkim rodzice.

W późniejszym etapie - od wieku przedszkolnego do wieku dorastania - zasadniczą rolę, obok rodziców, odgrywają placówki oświatowo wychowawcze, a w nich...

...NAUCZYCIELE I WYCHOWAWCY.

Wychowanie to [1] "...proces rozwijania zalet moralnych, intelektualnych, artystycznych i fizycznych, które dziecko posiada w stanie potencjalnym.(...) Wymaga znajomości potrzeb dziecka, praw jego rozwoju fizycznego i psychicznego, zależy również od wyobrażenia, jakie się ma o człowieku".

Wychowawcy klas pełnią niezmiernie ważną rolę w obszarze funkcji opiekuńczo-wychowawczej szkoły: tworzą warunki wspomagające rozwój przez zapewnienie indywidualnej opieki nad uczniami, organizowanie pomocy dydaktycznej dla dzieci z niepowodzeniami szkolnymi, utrzymywanie kontaktów z rodzicami, ochronę dziecka przed formami przemocy. Są najbliższymi dziecku osobami w społeczności szkolnej, zapewniającymi mu poczucie bezpieczeństwa, wspierającymi rozwój jego kariery w szkole, jego osobowości i relacji ze światem. Rolą wychowawcy jest też reagowanie na różnorodne zjawiska dziejące się wśród uczniów w grupie klasowej - popieranie i podsycanie pozytywnych inicjatyw oraz oddziaływanie wychowawcze wobec postaw uznawanych za nieodpowiednie. W kontakcie wychowawczym z uczniami ważne jest, aby wychowawca prezentował takie cechy osobiste oraz umiejętności profesjonalne, które sprzyjają modelowi wychowania określanemu jako wspomaganie dziecka w rozwoju. Do takich cech należą między innymi: świadomość siebie i swojego systemu wartości, prezentowanie jasnych zasad etycznych, dostarczanie wychowankowi właściwych wzorców zachowań, zainteresowanie sprawami dzieci i społeczności szkolnej, odpowiedzialność za skutki własnych oddziaływań wychowawczych. W połączeniu z umiejętnościami: rozumienia, pozytywnego działania oraz postępowania w sytuacjach kryzysowych, cechy te tworzą idealne warunki wspomagające rozwój wychowanka. Opisany model stanowi idealny wzorzec nauczyciela - wychowawcy, nie zawsze w pełni tożsamy z rzeczywistością szkolną. Dążenie do osiągnięcia stanu bliskiego modelowemu stanowi podstawę dla efektywnej pracy wychowawczej nauczyciela.

Pomocą w pracy wychowawczej służy nauczycielom w szkole pedagog, który organizuje pomoc psychologiczno - pedagogiczną dla uczniów w różnych formach oraz prowadzi działalność zmierzającą do zapobiegania niekorzystnym stanom i zjawiskom, które mogą hamować bądź uniemożliwić uczniom prawidłowy rozwój.

Zadaniem pedagoga w szkole jest neutralizowanie wpływu czynników powodujących potencjalne zagrożenie dla uczniów, reagowanie w sytuacjach kryzysowych, które już zaistniały, a także dawanie pomocy tym dzieciom, które mają problemy
z odnalezieniem się w trudnych dla nich warunkach życiowych.
Kierunek tych działań to szeroko pojęta...

...PROFILAKTYKA.

Współczesna pedagogika definiuje profilaktykę jako [2] "...szczególny tryb działalności związany z neutralizowaniem wpływu czynników powodujących potencjalne zagrożenie..." , a także jako [3] "...całokształt działań praktycznych mających na celu zapobieganie zjawiskom i stanom uniemożliwiającym, czy też hamującym rozwój dzieci i młodzieży..." , co określa szeroki zakres czynności jakie należy uznać za niezbędne w prowadzeniu skutecznej pracy prewencyjno - wychowawczej z dziećmi i młodzieżą.

Działania wychowawcze szkoły wraz z wielopoziomowymi działaniami profilaktycznymi zmierzają do stworzenia warunków, które z jednej strony powodują zabezpieczenie potrzeb rozwojowych dziecka, z drugiej stwarzają możliwość uzyskania wiedzy i pomocy potrzebnej w sytuacjach konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia.

W profilaktyce szkolnej występują dwa zasadnicze nurty:
- celowy i konstruktywny proces ukierunkowany na promowanie rozwoju jednostek w celu realizowania ich potencjalnych możliwości,
- przeciwdziałanie destrukcyjnym czynnikom takim jak: przemoc, izolacja społeczna, stresy, ryzyko utraty zdrowia i bezpieczeństwa, uzależnienia, trudności finansowe itp.

Ważnym zadaniem szkoły w dziedzinie profilaktyki, zwłaszcza w odniesieniu do uczniów na pierwszym etapie kształcenia - w szkole podstawowej, jest zapewnienie takich warunków nauki i pobytu w szkole, aby uczniowie czuli się w niej bezpiecznie. Cel ten można osiągnąć poprzez stworzenie dobrej, przyjaznej dzieciom atmosfery, dbałość o pozytywne relacje uczniów z nauczycielami i wychowawcami oraz budowanie zaufania i wzajemnego szacunku. Wymaga to zaangażowania wszystkich nauczycieli, wspólnego wypracowania kierunku pracy wychowawczej oraz konsekwencji w jego wprowadzaniu w życie, stworzenia warunków dzieciom do rozwijania ich kompetencji społecznych i zapewnienia możliwości korzystania z pomocy w trudnych dla nich momentach.

Szkoła powinna stać się dla ucznia miejscem przyjaznym, z otoczeniem życzliwych mu dorosłych, gdzie poczuje, że jest akceptowany i traktowany podmiotowo.

Jest to szczególnie ważne w szkole podstawowej, gdyż pierwsze doświadczenia dziecka ze szkolna rzeczywistością zwykle rzutują na późniejszy rozwój jego kariery, również na dalszych etapach kształcenia.

Zagwarantowanie dzieciom poczucia bezpieczeństwa, jest właściwym podłożem do prowadzenia takich działań o charakterze profilaktycznym, które służą tworzeniu pozytywnych więzi ucznia ze szkołą, zapewniają mu możliwość rozwoju intelektualnego oraz rozwoju zainteresowań, dają propozycje spędzania wolnego czasu, oferują pomoc w nauce, opiekę indywidualną i wsparcie. Chodzi tu przede wszystkim o urozmaiconą ofertę zajęć pozalekcyjnych dla uczniów, takich jak między innymi: rozwijające zdolności dziecka (np.: zajęcia plastyczne, muzyczne, przedmiotowe), koła zainteresowań, zróżnicowane zajęcia sportowe, szkolne kluby, działalność świetlic profilaktycznych, jak również prowadzenie w szkole zajęć dla dzieci w okresie wakacji oraz ferii - jako forma pomocy uczniom z rodzin, które nie są w stanie zapewnić dzieciom wypoczynku w dniach wolnych od nauki oraz dla wszystkich innych chętnych uczniów.

Stworzenie jak najszerszej gamy różnych możliwości zagospodarowania czasu po zajęciach szkolnych, zapewnienie warunków dzieciom do "bycia" w szkole nie tylko z obowiązku ale też z własnej woli, stanowi podstawę do utrwalania więzi między uczniem a szkołą.

Niebagatelną i często niedocenianą rolę w tworzeniu pozytywnych relacji "uczeń - szkoła" stanowi dobra baza lokalowa i wystarczające wyposażenie w sprzęt, pomoce i materiały służące realizowaniu zadań dydaktycznych oraz opiekuńczo- wychowawczych. Uczniowie chętniej przebywają w szkole kolorowej, estetycznej, zachęcającej atrakcyjnym wystrojem oraz odpowiednio przystosowanym sprzętem, chętniej biorą udział w zajęciach, uczą się poszanowania dla wspólnego mienia, angażują się w prace na rzecz klasy i szkoły. Spełnienie takich wymagań, w dzisiejszych trudnych warunkach finansowych oświaty, jest niełatwe, niemniej dla uzyskania oczekiwanych rezultatów wychowawczych powinniśmy dążyć do ich osiągnięcia.

Na takiej bazie oraz w atmosferze wzajemnego zaufania, wspartej autorytetem nauczyciela, można z powodzeniem realizować materiał dydaktyczny i profilaktykę wychowawczą zawarte w programach szkolnych.

Profilaktyka w szkole odbywa się wielokierunkowo i wielozadaniowo, obejmuje różnorodne działania zaplanowane i ujęte w planie wychowawczym oraz w planie profilaktyki szkoły, w ścieżkach edukacyjnych oraz w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
W ujęciu ogólnym profilaktyka może mieć trojaki charakter, jako:
- samodzielne programy profilaktyczne,
- działania zintegrowane z programem szkolnym,
- działania incydentalne.

Istotną rolę w profilaktyce szkolnej odgrywają różne formy zapobiegania uzależnieniom. Jest to ważne już od najmłodszych lat nauki. Realizacja tych zadań odbywa się na trzech podstawowych poziomach:
1. profilaktyka pierwszorzędowa, której celem jest promocja zdrowia oraz zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcyjnymi,
2. profilaktyka drugorzędowa, której celem jest wyszukiwanie osób o najwyższym ryzyku dyfunkcjonalności i pomoc w redukcji tego ryzyka,
3. profilaktyka trzeciorzędowa, polegająca na interwencji wtedy, gdy proces dysfunkcji już wystąpił, niedopuszczanie do jego pogłębiania się, umożliwienie rehabilitacji i powrotu do pozytywnych kontaktów społecznych.

W odniesieniu do uczniów szkoły podstawowej poziom pierwszy - profilaktyka pierwszorzędowa - stanowi podstawę do kształtowania przekonań, sądów i opinii młodych ludzi, a co za tym idzie nabywania przez nich właściwych postaw, zgodnych z ogólnie przyjętymi normami społecznymi i zasadami życia w warunkach sprzyjających osiąganiu dobrego zdrowia i kondycji fizycznej organizmu. Dla osiągnięcia tych celów niezbędne jest dostarczenie dzieciom rzetelnej wiedzy, popartej możliwością sprawdzenia jej w praktyce poprzez ćwiczenia, a także zapewnienie opieki i wsparcia w sytuacjach problemowych.

W praktyce szkolnej zastosowanie znajdują najczęściej programy informacyjno-edukacyjne, wychowawczo-prewencyjne i edukacja psychologiczna w różnych formach pracy, między innymi: zajęcia warsztatowe, krąg uczuć, psychodrama, "burza mózgów", opowiadanie, rysunek, gry i zabawy, spektakle teatralne i wiele innych, dostosowanych do wieku i możliwości percepcyjnych dziecka.

Ogólnym celem tych programów jest:
- dostarczenie wiedzy uczniom o środkach uzależniających oraz o ich wpływie na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz stosunki rodzinne i międzyludzkie,
- kształtowanie osobowości ucznia poprzez ukazanie systemu wartości,
- wskazywanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych,
- kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów,
- wspieranie rozwoju ucznia przez odpowiedni dobór treści programowych oraz bezpośredni kontakt z nauczycielem,
- wyuczenie asertywnych zachowań z umiejętnością stanowczego odmawiania, mówienia "nie",
- wskazanie możliwości uzyskania fachowej pomocy w sytuacjach trudnych dotyczących życia szkolnego i rodzinnego - osoby, instytucje
- stworzenie klimatu zaufania między nauczycielem i uczniem mającym problemy,
- wskazanie alternatywnych form zagospodarowania wolnego czasu.

Planowaniem i realizacją działań profilaktycznych w szkole zajmuje się przede wszystkim pedagog. Najistotniejsze zadania pedagoga w tym zakresie to:
- diagnozowanie środowiska szkolnego w celu doboru odpowiedniej tematyki
oraz programów o charakterze zapobiegawczym,
- selekcja, konsultowanie i wdrażanie programów profilaktycznych,
- dokonywanie oceny przydatności i wartości programów,
- modelowanie poprzez dostarczanie wzorców zachowań,
- udzielanie porad rodzicom i opiekunom dzieci,
- organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów,
- prowadzenie innych działań zmierzających do zapobiegania bądź eliminowania negatywnych zjawisk w środowisku szkolnym i rodzinnym dziecka.

Wybór odpowiednich działań i programów winien być poprzedzony wstępną diagnozą środowiska szkolnego w trzech grupach potencjalnych odbiorców - uczniowie, rodzice, nauczyciele. Mogą do tego celu posłużyć ankiety, sondaż, obserwacja, wywiad itp. Analiza wyników pozwala na odpowiedni dobór tematyki, form i metod pracy. Ważne jest, aby zaplanować pracę profilaktyczno wychowawczą wielotorowo, zadbać o wszystkich "klientów" związanych ze szkołą. Niebagatelną rolę spełnia też zaangażowanie do współpracy najbliższych szkole grup społecznych zrzeszonych w osiedlowych (rejonowych) organizacjach młodzieżowych, klubach, Radach Osiedlowych, instytucjach kulturalnych itp.

W takich warunkach zastosowane działania mają szansę przynieść zamierzone rezultaty.

Prawidłowo skonstruowany szkolny program profilaktyki powinien spełniać podstawowe kryteria:
- być sporządzony zgodnie z Rozporządzeniem MENIS z 2002r., Dz. U. Nr 10 poz. 96, wraz z Rozporządzeniem uzupełniającym z dnia 31.01.2003r.,
- zawierać treści obejmujące zaplanowany system prowadzenia edukacji prozdrowotnej,
- uwzględniać w planowaniu działań konsultację oraz wsparcie osób - profesjonalistów zajmujących się profilaktyką problemową, zwłaszcza w sytuacjach interwencyjnych, odpowiadać standardom: winien być prowadzony przez profesjonalnie przygotowanych realizatorów, posiadać kompletny (godzinowy) scenariusz działań oraz zaplanowaną ewaluację.

Konstruując projekt szkolnego programu profilaktyki dobrze jest skorzystać z konkretnych ofert specjalistów, gdyż gwarantuje to właściwy, rzeczowy i efektywny przekaz informacji.

Współpraca z organizacjami i instytucjami wspomagającymi wychowanie, promującymi zdrowie, prowadzącymi działania oświatowe, pomocowe, czy też terapeutyczne i lecznicze, jak na przykład: poradnie, fundacje, stowarzyszenia, organizacje i ośrodki, instytucje prawne itp. w dużym stopniu zapewnia fachowość w prowadzeniu zajęć we wszystkich grupach objętych programem.

W szkolnej rzeczywistości funkcjonuje wiele programów adresowanych do różnych grup odbiorców, m.in.: "Tak czy Nie", "Bezpieczna szkoła", "Drugi elementarz czyli program 7 kroków", "Nie biorę", "Noe", "Jak żyć z ludźmi" i wiele innych. W trakcie ich wdrażania uczniowie uczą się rozpoznawać, nazywać, wyrażać uczucia i emocje w sposób świadomy i asertywny, rozwiązywać sytuacje konfliktowe, skutecznie się komunikować, radzić sobie z agresją własną i otoczenia, tolerancji i prawa do obrony własnych przekonań, twórczego działania, zdrowego trybu życia, dowiadują się o podstawowych przyczynach, fazach powstawania i skutkach nałogów, rodzice - otrzymują informację o możliwościach zapobiegania określonym poczynaniom dzieci i uzyskania pomocy w sytuacji, gdy już dojdzie do ich niepożądanych zachowań, nauczyciele - na zasadzie samodoskonalenia i podnoszenia kwalifikacji - uczą się pracy z dzieckiem i rodzicem, realizacji tematów o charakterze profilaktycznym, interwencji w momentach kryzysowych. itd.

Podstawowym warunkiem efektywnego prowadzenia działań profilaktycznych jest gotowość środowiska szkolnego do czynnego włączenia się w realizację programów zapobiegawczych. Istotne jest uświadomienie sobie faktu, że celem profilaktyki szkolnej jest kształtowanie świadomości młodego człowieka, dostarczenie mu wiedzy o tym co wpływa na zdrowie i sukces w życiowych planach, a co na ich niepowodzenie, przekonanie do pozytywnych wartości, do wrażliwości na drugiego człowieka. Profilaktyka to nie tylko konkretny, ujęty ramowo program, ale taka działalność szkoły, której efektem jest integracja całej społeczności szkolnej i środowiskowej, wypracowanie modelu współdziałania ze środowiskiem, stworzenie pozytywnej atmosfery i więzi emocjonalnej uczniów i ich rodziców ze szkołą. Wobec kryzysu wartości moralnych w dzisiejszym świecie, warto podjąć wyzwanie zmierzające do osiągnięcia takiego celu.

Przypisy:
1 Norbert Sillamy, "Słownik psychologii",Katowice,1999
2 Ryszard Wroczyński, "Pedagogika społeczna", Warszawa, 1976
3 Wiesław Ciczkowski "Profilaktyka pedagogiczna w pracy szkół woj. olsztyńskiego"

Opracowanie: mgr Anna Robakowska

Wyświetleń: 1017