Dalczego polska uważana jest za kraj nizinny, a nie monotonny?

Cele ogólne: wiodące cechy rzeźby Polski
Cele operacyjne lekcji:
Uczeń potrafi po zrealizowaniu lekcji:
- posługując się mapą hipsometryczną wykazać wiodące cechy ukształtowania pionowego Polski,
- zlokalizować na mapie hipsometrycznej i indukcyjnej obiekty geograficzne związane z rzeźbą Polski,
- wyjaśnić znaczenie pojęć związanych z rzeźbą terenu,
- analizować materiał statystyczny.

Pojęcia: formy ukształtowania pionowego, poziomnice, łańcuch i pasmo górskie, wysokość bezwzględna i względna.

Struktura i forma lekcji: problemowa, zbiorowa.

Metody pracy: ćwiczenia w interpretacji mapy hipsometrycznej, analiza materiału statystycznego, dyskusja.

Środki dydaktyczne: mapa hipsometryczna i indukcyjna Polski, "Świat w liczbach", ilustracje w podręczniku.

Przebieg lekcji:

I. Stworzenie sytuacji problemowej:
przypomnienie składników środowiska przyrodniczego (rzeźba terenu, budowa geologiczna, klimat, wody, gleby, szata roślinna, surowce mineralne)

II. Sformułowanie problemu:
- dlaczego Polska uznawana jest za kraj nizinny, a nie monotonny?

III. Pytania i polecenia pomocnicze:
a) na podstawie danych statystycznych ("Świat w liczbach") dokonaj analizy procentowego układu pionowego powierzchni Polski:
- poniżej 0m - 0,2%
- 0-300m npm - 91,1%
- 300-500m npm - 5,6%
- powyżej 500m npm - 3,1%
Dominują niziny (91,1%), niewielki procent stanowią tereny powyżej 500m npm.
b) na podstawie mapy hipsometrycznej wymień charakterystyczne cechy rzeźby Polski:
- przewaga nizin w północnej i środkowej Polsce,
- Polska nachylona z SE na NW,
- na południu Polski wyżyny i góry,
- trzy łańcuchy górskie, G. Świętokrzyskie (Łysogóry - Łysica), Sudety (Karkonosze - Śnieżka), Karpaty (Tatry - Rysy),
- najwyższy szczyt Polski to Rysy - 2499 m npm,
- formy terenu ułożone równoleżnikowymi pasami.
b) z pomocą mapy hipsometrycznej zaznacz na mapie indukcyjnej i mapach konturowych w zeszycie 3 podstawowe formy ukształtowania powierzchni polski (uczniowie zaznaczają odpowiednimi kolorami zgodnie z poziomnicową skalą barw),
c) zanalizuj dokładny przebieg poziomnic barwnych na obszarze nizin i oceń wysokości względne:
- niziny nie są płaskie, ale urozmaicone, np.
obszary pagórkowate (Pojezierza - Wierzyca 329 m npm,
równinne (Nizina Wielkopolska),
rozległe doliny (dolina warty),
depresja (- 1,8 m)
d) analiza ilustracji w podręczniku - różne obszary rzeźby terenu Polski i porównywanie ich z mapa hipsometryczną.

IV. Odpowiedź na główny problem
Polska to kraj o przewadze nizin (91,1%), ale nie monotonny. Świadczą o tym pagórkowate i faliste tereny pojezierzy, obszary wyżyn i gór na południu Polski oraz rozległe obniżenia w środku kraju. Rzeźba terenu ułożona jest pasami.

Opracowanie: Alicja Janczak

Wyświetleń: 5748