Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy VI

I Ocena celująca

Wiedza i umiejętności ucznia przekraczają obowiązujący program nauczania
- Czyta różne teksty literackie i pozaliterackie.
- Zna treść co najmniej pięciu lektur ponadobowiązkowych.
- Wypowiada się ustnie i pisemnie w sposób bezbłędny.
- Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach ortograficznych, literackich, językowych, recytatorskich w szkole i poza szkołą.
- Wskazuje genezę dzieła literackiego, jego historyczne tło.
- Bierze udział w szkolnych przedstawieniach, programach artystycznych itp.
- Zna najważniejsze fakty z życia i twórczości autorów lektur.
- Układa ramowy i szczegółowy plan poznanych form podawczych.
- Układa ramowy i szczegółowy plan opowiadania twórczego.
- Stosuje trójdzielną budową każdej wypowiedzi z zachowaniem odpowiedniego zapisu graficznego.
- Zna cechy gatunkowe poznanych gatunków epiki, liryki, dramatu (np. powieści, noweli, opowiadania, mitu, ballady, legendy, baśni, sonetu, dramatu właściwego, hymnu).
- Zna cechy różniące poszczególne rodzaje literackie, tzn. epikę, lirykę, dramat.
- Wskazuje i określa w utworze funkcję środków stylistycznych: epitetów, przenośni, porównań, apostrof, onomatopei, pytań retorycznych, zdrobnień, zgrubień.
- Wskazuje i nazywa rymy ze względu na ich układ i rodzaj.
- Zna cechy wiersza sylabicznego i wolnego
- Wskazuje samodzielnie w utworze elementy świata przedstawionego: czas, miejsce akcji, wątki, narrator, sposób narracji.
- Wskazuje w tekście literackim pośredni i bezpośredni sposób charakteryzowania bohaterów.
- Zna pojęcie "zwrot", "wyrażenie", "związek frazeologiczny", "antonim", "synonim".
- Aktywnie pracuje na lekcji, wypowiadając się na dany temat i wygłaszając własne dojrzałe opinie.
- Wskazuje i ocenia motywy działania bohaterów literackich, porównuje ich postawy. Odczytuje z tekstu literackiego wiadomości podane nie wprost.
- Stosuje odpowiednią kompozycję i słownictwo w poznanych formach wypowiedzi: opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, recenzja, list, opis, charakterystyka, pisma użytkowe.
- Recytuje, inscenizuje i dramatyzuje fragmenty tekstów literackich. Korzysta z różnych źródeł informacji. Dokonuje parafrazy tekstów.
- Rozróżnia poznane części mowy i wskazuje ich funkcje składniowe.
- Stosuje poprawnie stronę czynną i bierną czasowników.
- Określa bezbłędnie formy gramatyczne odmiennych części mowy.
- Odmienia bezbłędnie przez przypadki rzeczowniki i zaimki i przez osoby czasowniki o nietypowej odmianie.
- Zna przydawki, dopełnienia, okoliczniki (i ich rodzaje) oraz rodzaje podmiotów i oznaczeń, wskazuje je bezbłędnie w zdaniach.
- Wykonuje wykresy zdań pojedynczych z podmiotem domyślnym, orzeczeniem imiennym oraz zdań bezpodmiotowych,
- Zna rodzaje wypowiedzeń ze względu na cel i budowę.
- Odróżnia rodzaje wypowiedzeń i przekształca wskazaną część zdania pojedynczego na
- zdanie złożone.
- Zna i wykonuje wykresy zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie.
- Stosuje poprawny szyk wyrazów w zdaniu, koryguje błędy innych.
- Rozpoznaje wyrazy podstawowe, pochodne, formant i ich rodzaje rodzinę wyrazów,
- wyrazy złożone.
- Odróżnia budowę fleksyjną od budowy słowotwórczej wyrazu.
- Wskazuje tematy oboczne.
- Zna kategorie znaczeniowe rzeczowników.
- Zna cechy samogłosek i spółgłosek.
- Poprawnie akcentuje wszystkie wyrazy i zna zasady akcentowania.
- Dzieli wyrazy przy przenoszeniu, stosując poznane zasady.
- Wskazuje funkcję samogłoski "i" w wyrazach.
- Stosuje poprawnie akcent zdaniowy i linię intonacyjną wypowiedzi.
- Prowadzi fragmenty lekcji i przygotowuje dodatkowe informacje.
- Dba o estetyczny wygląd zeszytu przedmiotowego.
- Odrabia zawsze zadania domowe.
- Uzyskuje max ilość punktów z testów sprawdzających wiedzę z różnych wiadomości i umiejętności z języka polskiego.
- Zna doskonale wszystkie zasady ortograficzne i potrafi uzasadnić pisownię wyrazów.
- Zna i stosuje zasady interpunkcji zdania pojedynczego, złożonego, dialogu.

II Ocena bardzo dobra

Uczeń opanował pełny zakres wiadomości określony w programie nauczania dla klasy VI
- Czyta wzrokiem i głosem na etapie średniej dojrzałości czytelniczej.
- Rozumie pojęcia: epika, liryka, dramat i wskazuje przynależność rodzajową danego utworu literackiego.
- Wyróżnia podstawowe struktury tekstu literackiego (świat przedstawiony a świat rzeczywisty, fikcja literacka, ciągi zdarzeń - wątki, narrator, opis, opowiadanie, dialog).
- Recytuje, inscenizuje, dramatyzuje fragmenty tekstów literackich.
- Przeczytał samodzielnie trzy lektury - wykazuje się bardzo dobrą ich znajomością.
- Pisze łatwo, swobodnie, szybko, stylem zindywidualizowanym, pismo poprawne, czytelne i estetyczne.
- Bierze udział w konkursach pięknego i poprawnego pisania i pisma.
- Zna podstawowe zasady i normy ortograficzne i interpunkcyjne.
- Posługuje się słownikiem ortograficznym, słownikiem języka polskiego i słownikiem wyrazów bliskoznacznych.
- Bardzo dobrze opanował formy tekstów pisanych, te same, co w klasie IV i V oraz opis dzieł sztuki (np. obrazu, rzeźby, mebla stylowego), opis i opowiadanie odtwórcze, plan szczegółowy.
- Uwzględnia w tworzeniu tekstów pisanych wszystkie aspekty pisania: kaligrafię, ortografię, interpunkcję, dobór słownictwa, dobór zdań, wszystkie etapy tworzenia tekstu, układ graficzny wypowiedzi.
- Ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie się nim posługuje.
- Opanował poprawną dykcję (w zakresie intonowania, frazowania, pauzowania, modulowania głosu, uwydatniania znaczeń, dodawania tonu uczuciowego).
- Umiejętnie interpretuje głosowo własny i cudzy tekst.
- Biegle opanował formy wypowiedzi: rozmowa, przemówienie, opis i opowiadanie odtwórcze.
- Wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno-językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym.
- Potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie.
- Samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy.
- Bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki; określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie.
- Opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki
- Ten sam tekst potrafi przestawić w formie streszczenia, opisu, opowiadania.
- W sposób świadczący o gruntownej znajomości utworu redaguje list do postaci literackiej.
- Bezbłędnie pisze sprawozdanie ze spaceru, wycieczki, a w pracy poświęconej oglądanemu filmowi lub spektaklowi teatralnemu podejmuje próby recenzji.
- Rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, wierszu, nowych gatunkach literackich (ballada, rodzaje powieści, dramat).
- Dokonuje samodzielnie analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne, odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego.
- Potrafi wyjaśnić, od czego zależą formy odmiany rzeczownika.
- Wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczowych.
- Biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie "nie" z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym.
- Rozpoznaje różne typy liczebników, określa jego formy gramatyczne i funkcję w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego typu liczebnika; odmienia trudniejsze liczebniki złożone.
- Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki).
- Rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę.
- Omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia.
- Wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia.
- Przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy.
- Dzieli wyrazy na sylaby
- Rysuje linię melodyczną zdania.
- Poprawnie intonuje zdania.
- Określa cechy głosek.
- Poprawnie stosuje akcent wyrazowy i zdaniowy.
- Rozpoznaje wyraz podstawowy i pochodny, część wspólną, formant.
- Porządkuje wyrazy w zbiory ze względu na wspólny morfem o podstawowym znaczeniu (wyrazy pokrewne, rodzina wyrazów), wspólny formant i według części mowy.
- Rozróżnia budowę fleksyjną i budowę słowotwórczą wyrazu.
- Wyjaśnia znaczenie wyrazu poprzez analizę słowotwórczą.
- Przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie.
- Tworzy zdania złożone odzwierciedlające różne zależności między dwoma lub trzema faktami.
- Posługuje się szykiem wyrazów w zdaniu dla uzyskania spójności tekstu, w celu uniknięcia dwuznaczności lub śmieszności.

III Ocena dobra

Uczeń opanował wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania dla klasy VI.
- Czyta poprawnie, bez błędów, rozumie czytany tekst.
- Wyróżnia podstawowe struktury tekstu literackiego.
- Opisuje organizację językową tekstu literackiego.
- Recytuje, inscenizuje wskazane fragmenty tekstu.
- Przeczytał samodzielnie lektury.
- Pisze łatwo, swobodnie, szybko. Pismo czytelne, płynne, dynamiczne.
- Poprawnie zapisuje poznane wyrazy i związki frazeologiczne
- Analizuje znaczenie i pisownię wyrazów zaczynających się małą i wielką literą (np. odra//Odra).
- Dobrze opanował formy tekstów pisanych, w tym sprawozdanie z wycieczki, uroczystości szkolnej.
- Dba o właściwe rozplanowanie zapisu stronicy.
- Posługuje się słownikiem ortograficznym, słownikiem języka polskiego i słownikiem wyrazów bliskoznacznych.
- Opanował poprawną dykcję.
- Opanował pamięciowo wskazane fragmenty prozy i poezji.
- Dobrze opanował ustne formy wypowiedzi: rozmowa, opis i opowiadanie ustne.
- Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowe.
- Dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego.
- Poprawnie pisze plan ramowy i szczegółowy.
- Wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu.
- Potrafi samodzielnie poprawiać większość własnych błędów.
- Rozpoznaje rodzaje zdań ze względu na cel wypowiedzi.
- Poprawnie akcentuje wyrazy i intonuje zadania.
- Przeprowadza analizę słowotwórczą prostych wyrazów pochodnych.
- Tworzy rodziny wyrazów.
- Wskazuje temat i końcówkę wyrazu, temat oboczny, wymiany głosek.
- Rozpoznaje barwę uczuciową wyrazu.
- Określa cel wypowiedzi poprzez informację zawartą w formach trybu czasownika.
- Charakteryzuje przebieg linii intonacyjnej poszczególnych rodzajów zdań.
- Poprawnie stosuje przecinek w zdaniu pojedynczym i złożonym.
- Odczytuje temat zdania z akcentu zdaniowego, szyku wyrazów i z form strony
- czasownika.
- Rozpoznaje zaimki.
- Wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy, wskazuje sposób ich utworzenia.
- Poprawnie stopniuje przymiotniki, wie czemu służy stopniowanie.
- Podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony.
- Na konkretnych przykładach omawia sposób wyrażania orzeczenia i podmiotu.
- Wyróżnia w zdaniu związki wyrazów i nazywa je.
- Tworzy poprawny związek zgody, rządu i przynależności.
- Układa przykłady czterech rodzajów zdań złożonych współrzędnie.
- Od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych będących
- różnymi częściami mowy.
- Rozpoznaje wyraz pochodny, który może być podstawowym dla innego wyrazu.
- Tworzy wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika.
- Wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa.

IV Ocena dostateczna

Wiedza i umiejętności ucznia umożliwiaj ą mu postępy w dalszym uczeniu się.
- Czyta cicho ze zrozumieniem. Głośno czyta, recytuje tekst literacki.
- Wskazuje podstawowe struktury tekstu literackiego (postać, zdarzenie, czas, przestrzeń, akcja, opowiadacz).
- Odróżnia narratora i osobę mówiącą od autora.
- Opisuje porządek przestrzenny w wierszu: zwrotka, refren, linijka (wers), rymy dokładne i niedokładne.
- Wyszukuje porównania i epitety, wyrazy dźwiękonaśladowcze.
- Rozróżnia znaczenia dosłowne i przenośnie wyrazów.
- Rozumie pojęcia: epika, liryka, dramat, nadawca, odbiorca, ciągi zdarzeń (akcja i wątki), wydarzenia realistyczne, narracja.
- Rozróżnia gatunki literacki: opowiadanie, baśń, bajka, powieść, legenda, mit.
- Posługuje się terminami związanymi z omawianymi dziedzinami kultury.
- Pisze czytelnie i płynnie.
- Dba o właściwe rozplanowanie zapisu na stronicy.
- Korzysta ze słownika ortograficznego.
- Posługuje się poprawną wymową ogólnopolską.
- Opanował pamięciowo wskazane fragmenty prozy i poezji. Posługuje się ustnymi formami wypowiedzi.
- Dzieli wyraz na głoski, litery, sylaby.
- Poprawnie akcentuje wyrazy. Rozpoznaje czasownik w formie osobowej i nieosobowej i rzeczownik.
- Porządkuje wyrazy w klasy syntaktyczne (części mowy).
- Opanował typowe wzory odmiany rzeczowników, czasowników, przymiotników, liczebników głównych i zbiorowych.
- Wskazuje temat i końcówkę rzeczownika (na prostych przykładach).
- Określa przypadek, liczbę i rodzaj rzeczownika.
- Określa osobę, liczbę i czas czasownika.
- Rozróżnia wyraz podstawowy i pochodny.
- Wydziela zdania z tekstu w mowie i w piśmie.
- Rozpoznaje podstawę uczuciową nadawcy.
- Rozróżnia zdania i równoważniki zdań.
- Ustala, które wyrazy wchodzą ze sobą w związki składniowe (wpisuje wyrazy w wykresach schodkowych).
- Wyróżnia zdania składowe.
- W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, stosowania poznanego słownictwa i ortografii.
- W miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie z dialogiem, streszczenie, opis, sprawozdanie, charakterystyka postaci, list, zaproszenie, telegram.
- Poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat.
- Rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, przymiotniki i liczebniki; potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym.
- Stopniuje przymiotniki.
- Rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe.
- Odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego.
- Na łatwiejszych przykładach omawia sposób wyrażenia podmiotów.
- Rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe.
- Nazywa w zdaniu części zdania (na prostszych przykładach).
- Układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych.
- Wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie.

V Ocena dopuszczająca

Otrzymuje ją uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonywanie zadań o niewielkim stopniu trudności.
- Umiejętność czytania pozwala mu na zrozumienie tekstu.
- Ustala sytuację mówienia w tekście (kto, do kogo, o kim i o czym mówi).
- Przetwarza treści tekstu na własne wypowiedzi.
- Przetwarza utwór na inne systemy znakowe (rysuje, maluje).
- Wskazuje opis, opowiadanie, dialog.
- Posługuje się terminami: literatura, proza i poezja, autor, pisarz, poeta, czytelnik, tytuł, postać (bohater)
- Odtwarza głosowo zapamiętany tekst.
- W rozmowie formułuje wypowiedzi ze świadomością celu (intencji).
- Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia.
- W wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekraczają wartości prac i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie.
- Stopień opanowania przez niego wiadomości pozwala na wykonanie zadań typowych, o niewielkim zakresie trudności, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela
- Odróżnia zdania pojedyncze od złożonych.
- Rozpoznaje zdanie po osobowej formie czasownika.
- Dzieli zdania na wyrazy w mówieniu i pisaniu.
- Określa zdanie ze względu na cel wypowiedzi.
- Wskazuje podmiot i orzeczenie w zdaniu.
- Zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych.
- Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia.
- Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach).
- Łączy wyrazy w zespoły składniowe.
- Określa podstawowe formy gramatyczne odmiennych części mowy.

VI Ocena niedostateczna

Uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności z zakresu klasy VI.
- Technika czytania nie pozwala na zrozumienie treści.
- Nie przeczytał wskazanych lektur.
- Nie wypowiada się w szkolnych formach wypowiedzi.
- Wypowiedzi ustne i pisemne nie są poprawne pod względem rzeczowym ani językowym.
- W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, stylistycznych i logicznych.
- Myli poznane części mowy.
- Nie umie wskazać podmiotu ani orzeczenia.
- Nie rozróżnia zdań pojedynczych od złożonych.
- Nie umie wskazać wyrazu podstawowego w danej rodzinie wyrazów.
- Nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową.
- Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.

Opracowanie: Stefania Tabaczyńska

Wyświetleń: 10923