Katalog

Mirosława Sczesna
Język polski, Scenariusze

"Przedwiośnie" jako powieść o dojrzewaniu - scenariusz lekcji języka polskiego w klasie III liceum

- n +

"Przedwiośnie" jako powieść o dojrzewaniu

Scenariusz lekcji języka polskiego
w klasie III liceum

TEMAT:.

CELE EDUKACYJNE:

- Określenie wpływu otoczenia na dojrzewanie Cezarego Baryki
- Poszukiwanie motywacji postępowania głównego bohatera
- Interpretowanie ostatniej sceny powieści - odgadywanie wymowy ideowej utworu

FORMA I METODA PRACY: uczenie we współpracy, praca z tekstem

POMOCE: tekst "Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego, arkusze papieru, flamastry

PRZEBIEG LEKCJI:
Ogniwo wstępne
- Swobodne wypowiedzi uczniów na temat postaci w powieści. Wyrażenie oceny głównego bohatera.
- Wyszczególnienie etapów życiowych Cezarego Baryki: I - dzieciństwo, II - I wojna światowa i rewolucja, III - przyjazd do Polski i wojna z bolszewikami, IV - Nawłoć, V - Warszawa.
- Podzielenie uczniów na 5 grup, przydzielenie zadań zapisanych na kartach zadań grupy:

ZADANIE DLA GRUPY I: JAKI WPŁYW NA DOJRZEWANIE BOHATERA MIAŁO JEGO DZIECIŃSTWO?
1. Określ pochodzenie społeczne Cezarego (czym zajmowali się jego rodzice?)
2. Opisz jego stosunki z rodzicami
3. Opisz model wychowania panujący w domu Baryków
4. Znaczenie takiego rodowodu.

ZADANIE DLA GRUPY II: JAKI WPŁYW NA DOJRZEWANIE BOHATERA MIAŁA I WOJNA ŚWIATOWA I REWOLUCJA?
1. Opisz sytuację rodzinną Cezarego
2. Podaj wiek bohatera
3. Jaki jest jego stosunek do idei rewolucyjnej?
4. Wpływ tego okresu na dalsze życie

ZADANIE DLA GRUPY III: JAKI WPŁYW NA DOJRZEWANIE BOHATERA MIAŁ PRZYJAZD DO POLSKI I WOJNA Z BOLSZEWIKAMI?
1. Podaj powód przyjazdu
2. Jak wypadła konfrontacja wizji szklanych domów z rzeczywistością?
3. Podaj motywy wstąpienia do wojska
4. Wskaż najważniejsze przeżycia wojenne
5. Znaczenie tego okresu w życiu bohatera

ZADANIE DLA GRUPY IV: JAKI WPŁYW NA DOJRZEWANIE BOHATERA MIAŁ PRZYJAZD DO NAWŁOCI?
1. Opisz tryb życia w nawłociańskim dworze
2. Pierwsze namiętności miłosne
3. Wpływ tego okresu na życie Cezarego

ZADANIE DLA GRUPY V: JAKI WPŁYW NA DOJRZEWANIE BOHATERA MIAŁ PRZYJAZD DO WARSZAWY?
1. Poznanie poglądów Szymona Gajowca. Jak się do nich ustosunkował?
2. Przedstaw racje komunistów. Jak się do nich ustosunkował?
3. Sens obecności Cezarego w robotniczym pochodzie na Belweder

Ogniwo zasadnicze
- Praca uczniów w grupach, dobieranie przygotowanych w czasie pierwszej lektury tekstu fragmentów, zapis odpowiedzi na arkuszach papieru (ok. 25 min.)
- Prezentacja przez liderów grup efektów pracy, odczytywanie najtrafniejszych fragmentów powieści
- Przewidywane odpowiedzi uczniów:

GR. I:
1. Syn urzędnika carskiego i szlachcianki, żyje w dostatku
2. Jest rozpieszczany przez rodziców, ojciec - autorytetem
3. Cezary dostrzega podział ról w rodzinie - ojciec jako głowa rodziny; otrzymuje staranne wykształcenie
4. Polska jest dla niego krajem obcym, nie czuje z nią więzi, mimo że rodzice podtrzymują polskie tradycje

GR. II:
1. Ojciec zaciąga się do wojska, Cezary przejmuje rolę głowy rodziny, chociaż obojętnie patrzy na wysiłki matki, organizującej z wielkim trudem coś do zjedzenia. Gdy znajdzie się ona na skraju wyczerpania, zaczyna się powolna przemiana Cezarego; śmierć matki jest dla niego wielkim wstrząsem
2. Ma 14 lat, jest w okresie naturalnego dojrzewania, rozluźniają się jego więzi z rodziną
3. Przygląda się okrucieństwu wojny, oswojony ze śmiercią; zachwycony ideą rewolucji, wierzy w jej uzdrawiającą chore społeczeństwo i uszczęśliwiającą moc.
4. Praca grabarza, obraz pięknej Ormianki - bezsensownej ofiary rewolucji, sprawia zmianę poglądów. Przekonany jest teraz, że rewolucja nie daje szczęścia prostym ludziom

GR. III:
1. Wyjazd do Polski jest uwarunkowany naleganiami ojca, a po jego śmierci Cezary nie widzi sensu powrotu do Baku
2. W kraju czuje się obcy, odczuwa rozczarowanie, gdy nie widzi szklanych domów, czuje żal do ojca; szokuje go bieda, nędza, Polska nie ma żadnego uroku (zwłaszcza w czas przedwiośnia)
3. Cezary wstępuje do wojska z ciekawości, chce zobaczyć, jak to jest być Polakiem, "poznać ich patriotyczny entuzjazm"; poszukiwał siebie na wojnie jako Polaka; idzie za kolegami z fakultetów, obawia się ogłoszenia go zdrajcą
4. po wojnie dojrzał do polskości, odnalazł w sobie miłość ojczyzny

GR. IV:
1. Życie arystokracji to próżnowanie, sielanka, biesiadowanie, wycieczki, drzemki, bale charytatywne, praca poniża
2. Cezary przeżywa swoje pierwsze miłosne wzruszenia, jest nieświadomy konsekwencji flirtów, bawi się kobietami, nie szanuje ich uczuć; czuje się zdradzony, gdy zostaje odrzucony przez Laurę
3. Cezary powraca do arystokratycznego życia z czasów Baku - podoba mu się to, tęsknił za nim

GR. V:
1. Program Gajowca to kontynuacja XIX -wiecznej koncepcji pozytywistów, społeczników, socjalistów; najcenniejszą wartością jest niepodległość, należy wzmocnić armię, zapewnić porządek i spokój społeczny (policja), upowszechnić oświatę, przeprowadzić reformę oświaty i walutową. Cezary nie może przyjąć bezkrytycznie tej koncepcji, choć rozumie jej słuszność. Polska wymaga zmian natychmiastowych i radykalnych.
2. Program komunistów zakłada: walkę klas jako podstawowe prawo historii; proletariat jako wiodąca klasa społeczna, która powinna przejąć władzę, rewolucję komunistyczną jako społeczną, historyczną i moralną konieczność. Argumenty "przeciw" Cezarego: nie wszystkie narody zdołały sobie zapuścić burżuazję (a więc nie dotyczy ich prawo walki klas), w wojnie z bolszewikami polscy robotnicy masowo wstępowali do wojska (a więc niepodległość państwa jest dla nich ważniejsza niż interes międzynarodowego proletariatu), klasa przeżarta nędzą i chorobami, doświadczająca braku kultury nie może przewodzić państwu, rewolucja jest przede wszystkim powszechną rzezią i zniszczeniem, a nie budowaniem sprawiedliwego świata (obraz rewolucji w Baku).
3. Jego obecność w pochodzie na belweder nie ma dla nas sensu, nie wiemy, czy jest ona konsekwencją przemyślanego wyboru politycznego czy przejawem buntu wobec świata, wywołanego rozgoryczeniem z powodu rozstania z Laurą i poczuciem bezsilności w obliczu zła...

Ogniwo końcowe
Dyskusja:
- w jaki sposób ukształtowała się świadomość i postawa społeczna bohatera,
- czy jest on człowiekiem kształtowanym przez wydarzenia czy odwrotnie,
- do czego dojrzał: do znalezienia swojej wielkiej idei czy do uznania swego życia za bankructwo?

Ewentualne wnioski: - Cezary Baryka jest człowiekiem poszukującym swojej wielkiej idei; outsiderem; głównym rysem jego charakteru jest przekora; młody gniewny; wieczny oponent

Opracowanie: MIROSŁAWA SCZESNA

Wyświetleń: 31937


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.