Katalog

Ewa Mielczarek
Edukacja regionalna, Artykuły

Krótka historia "Małej Ojczyzny" - osady Węglewice w powiecie wieruszowskim. Edukacja regionalna w szkole podstawowej

- n +

Krótka historia "Małej Ojczyzny"- osady Węglewice w powiecie wieruszowskim.
Edukacja regionalna w szkole podstawowej.

motto:
"ojczyzna to kraj dzieciństwa
miejsce urodzenia
to jest ta mała najbliższa
ojczyzna..."


Tadeusz Różewicz "oblicze ojczyzny"

Węglewice to niewielka wieś położona malowniczo na historycznej Ziemi Wieluńskiej, na prawym brzegu Strugi Węglewskiej w pobliżu ujścia do rzeki Prosny. Znaleziska archeologiczne potwierdzają, że okolice miejscowości były zamieszkałe od prawieków. Tędy prowadził słynny "szlak bursztynowy", sprzyjając dynamicznemu osadnictwu w tej części Ziemi Wieluńskiej. W pobliżu wsi znajdują się nie przebadane groby kurhanowe z okresu kultury łużyckiej. Choć okolice Węglewic były zamieszkałe od prawieków to pierwsze wzmianki pisane pochodzą dopiero z połowy XV w., potwierdzając istnienie osady o nazwie Wola Węglewska, Rudnica lub Kuźnica. Do połowy XVIw. Węglewice były znacznym ośrodkiem wytopu żelaza i produkcji węgla drzewnego niezbędnego w procesie hutniczym (w oparciu o miejscowe surowce). Tereny te od wieków obfitowały w ogromne areały leśne zamykające osadę z trzech stron. Okoliczni mieszkańcy karczowali lasy i uprawiali pola(od słowa pole wzięła się nazwa sąsiedniej wioski- Spóle).

Spis podatkowy z 1552 r wymienia, że w Węglewicach jest 7 kmieci gospodarujących na własnej ziemi, karczma i młyn. Pierwsze informacje o kościele pochodzą z początków XVIIw., kiedy właściciel wsi Stanisław Walknowski zbudował kaplicę na terenie starego cmentarza. W latach 1808-1810 wybudowano obecnie stojący kościół drewniany pod wezwaniem Świętej Trójcy, który jest chlubą miejscowości i jej najcenniejszym zabytkiem. Jego fundatorem był stolnik ostrzeszowski Jan Gwalbert Karśnicki, znany działacz obozu patriotycznego w czasie Sejmu Wielkiego i Insurekcji Kościuszkowskiej.

Zabytkowa świątynia jest budowlą z drewna sosnowego, jednonawową z węższym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Kościół posiada dwukondygnacyjną wieżę zwieńczoną hełmem i wieżyczkę z sygnaturką. Wewnętrzne ściany pokrywa barwna, ludowa polichromia z 1933r. niewiadomego autorstwa. W ołtarzu głównym znajduje się interesujący krucyfiks drewniany i rzeźby sakralne prawdopodobnie z końca XVIw. Całość architektury utrzymana jest w stylu neoromańskim. Od prawie półtora wieku przybywa do świątyni w dniu 6 sierpnia pielgrzymka wiernych z Wieruszowa do słynącego łaskami obrazu "Przemienienie Pańskie" z początku XIX w.

W całej miejscowości stoi jeszcze wiele drewnianych budynków o ciekawej architekturze z XIX w. i początków XXw. m.in. secesyjny dwór dawnych właścicieli Orłowskich czy organistówka lub stara szkoła. Pierwsza szkoła została założona w roku 1880 przez J. Szymańskiego, pierwszego kierownika. Filie tej szkoły znajdowały się w pobliskich miejscowościach. W otaczającym dwór parku rosną pomnikowe okazy dębów i klonów. Do rozwoju wsi najbardziej przyczynił się Antoni Sulimierski (1806-1861), gdy w skład dóbr weglewskich wchodziło kilka folwarków: Głaz, Żelazo, Brzeziny, Plęsy. Ośrodkiem majątku były Węglewice, gdzie funkcjonował browar, gorzelnia, młyn i tartak. Marzeniem Sulimierskiego było przekształcenie wsi w osadę targową, lecz na realizację tych planów nie pozwoliła śmierć właściciela i tragiczne wydarzenia powstania styczniowego. W 1863r. Antoni Korotyński utworzył oddział powstańczy z okolicznej szlachty, mieszczan i chłopów. Stacjonowali oni w lasach węglewskich. Oddział otoczyli Rosjanie i powstańcy ponieśli klęskę. Większość z nich moskale wymordowali.

W czasie II wojny światowej okupant nadał miejscowości nazwę Karsleck od nazwiska zabitego żołnierza Wermachtu. Plebania została wykorzystana jako posterunek żandarmerii i areszt. Pobliski las stanowił miejsce egzekucji więźniów. Miejscowego księdza Edwarda Pawłowskiego aresztowano i wywieziono do obozu w Dachau w 1941r. Tam został spalony w krematorium. W Węglewicach są dwa cmentarze: stary i nowy. Starszy cmentarz położony jest na wyniosłym pagórku po prawej stronie Strugi Węglewskiej. Na prawo od bramy mieści się okazały grobowiec Antoniego Sulimierskiego, własciela wsi w pierwszej połowie XIX wieku. Po lewej stronie głównej alei znajduje się szereg krypt grobowych Karśnickich, Sulimierskich i Orłowskich, ale zachowała się tylko jedna tablica nagrobna. O ponad stuletniej obecności zaborców rosyjskich świadczy nagrobek rosyjskiego szlachcica i oficera Michała Siemionowicza Pozdiewa. W pobliżu umiejscowione są groby uczestników powstania styczniowego: Franciszka Rojewskiego i Alfonsa Kozłowskiego oraz wspólna mogiła żołnierzy z czasów II wojny światowej: J. Sawonia i Wiśniewskiego. Po wojnie wieś należała do województwa łódzkiego i powiatu wieruszowskiego. Od 1973 r. osada należała do województwa kaliskiego, a od 1999 ponownie do łódzkiego.

Na atrakcyjność miejscowości Weglewice składa się kilka czynników. Najważniejsze z nich to malownicze położenie na brzegu rzeki, długa i ciekawa historia oraz szereg obiektów historyczno-krajoznawczych w samej wsi i najbliższej okolicy. Okoliczne lasy przyciągają miłośników przyrody, zbieraczy jagód, grzybiarzy i myśliwych. Gniazduje tu największy drapieżnik- orzeł bielik (okolice Spóla) i rośnie chroniona paproć- Długosz królewski.

Materiały do pracy o "Małej Ojczyźnie" były trudno dostępne, ubogie i bardzo rozproszone, pochodzą z różnych źródeł (Muzeum Ziemi Wieluńskiej, źródła historyczne, wspomnienia seniorów i kombatantów, wywiady, artykuły prasowe). Zebrałam je na potrzeby uczniów Szkoły Podstawowej w Węglewicach w związku z realizacją edukacyjnej ścieżki regionalnej.
b

Opracowanie: mgr Ewa Mielczarek

Wyświetleń: 2396


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.