Wykorzystanie tekstów literackich na lekcjach języka niemieckiego w gimnazjum

Podczas lekcji języka obcego w szkole rzadko sięgamy do tekstów literackich. Wydają się nam one zbyt trudne dla naszych uczniów. Zapewniam, że warto czasami przezwyciężyć własne opory i spróbować. Teksty literackie są przydatnym i pożądanym elementem ze względu na swoją autentyczność jak i zawarte w nich elementy kulturowe, realioznawcze. Wzbogacają słownictwo uczniów i ich wiedzę ogólną. Praca z nimi potrafi wzbudzić zainteresowanie uczniów, zmobilizować, a równocześnie być dobrą zabawą.

Niewątpliwie obszerniej można wykorzystywać teksty literackie w szkole średniej. Ja jestem nauczycielką gimnazjum i muszę brać pod uwagę możliwości moich uczniów. Nie wybieram więc tekstów zbyt długich lub zawiłych, muszą być one zbieżne z zainteresowaniami młodzieży. Wykorzystuję przede wszystkim poezję, w tym - teksty piosenek. Jak to robię? Oto kilka przykładów:
- uczniowie otrzymali tekst piosenki porozcinany na fragmenty i w grupach starali się odtworzyć oryginalny układ tekstu,
- do wypisanych na tablicy pierwszych wyrazów kolejnych wersów uczniowie dopisywali własne wersje ich zakończenia, które następnie konfrontowaliśmy z wersją oryginalną,
- podawałam uczniom wybrane przeze mnie ważniejsze słowa decydujące o znaczeniu tekstu, a oni dopisywali swoje skojarzenia, przy konfrontacji z oryginałem uwidaczniają się czasami także różnice kulturowe,
- ciekawą dla uczniów formą pracy jest także nadawanie tytułu poznanemu utworowi,
- trudniejszą, ale za to angażującą emocjonalnie formą pracy z tekstem, jest próba odtworzenia wiersza z wersów podanych w przypadkowej kolejności, np. w porządku alfabetycznym.

W poszukiwaniu tekstów nadających się do tego typu zadań można sięgnąć np. do podręcznika "der, die, das neu" dla klasy 1. gimnazjum (kurs kontynuacyjny). Jest tam kilka niezłych tekstów piosenek (pozostałych części podręcznika jeszcze nie widziałam, ale mam nadzieję na inne dobre teksty).

A z literatury poważniejszej można wziąć np. tekst wiersza Ernsta Jandla "Markierung einer Wende". Cały wiersz składa się z dwóch dat (1944 i 1945) i dwóch słów, z których jedno się powtarza, więc ze zrozumieniem nie powinno być kłopotów. Na tablicy można napisać tylko następujący fragment wiersza:
 

1944	1945
krieg krieg . . . . . . ? ?	krieg krieg . . . . . . . . . mai

Brakuje oczywiście 13 powtórzeń słowa "krieg" (pisownia oryginalna). Część uczniów zdziwi się, że to w ogóle jest poezja. Można ich także zachęcić do pisania własnych tego typu wierszy.

Wiersz Adelheid Johanny Hess "Verfehlt" świetnie nadaje się do rozcinania na wersy lub większe fragmenty i prób odtworzenia oryginału: "Wir / Fanden / Zusammen / Aber / Trafen uns / Nicht / Der Blick / In des andern / Augen / Sah nur / Uns selbst / Unser Reden / Kein Verstehen / Unser Schweigen / Kein Erkennen / Die Mauer / Im verkopften / Herz".

Proponuję sięgnąć także do "empfindungswörter" Rudolfa Otto Wiemera. Na tablicy można wypisać tylko pierwsze słowa z każdego wersu, czyli "aha, ei, hurra, pfui, ach, nanu, oho, hm, nein, ja", a zadaniem uczniów będzie nazwanie emocji związanych z tymi słówkami. Gdy te emocje zostaną już nazwane, uczniowie mogą samodzielnie dopisywać do nich rzeczowniki. Konfrontacja z oryginałem, gdzie w każdym wersie brakuje "die deutschen" (pisownia oryginalna), może być dla niektórych uczniów inspirująca.

Proszę spróbować pracy z tekstem literackim, a przekonacie się, że uczniowie potrafią zaangażować się w taką lekcję bardziej niż w normalną lekcję z podręcznikiem.

Opracowanie: Marzena Wołochowska

Wyświetleń: 829