Katalog

Agnieszka Wasil
Język polski, Scenariusze

W świecie legend polskich

- n +

W świecie legend polskich

Chciałabym podzielić się pomysłem na przeprowadzenie lekcji o średniowiecznych legendach, którą przeprowadziłam w kilku klasach pierwszych w gimnazjum. Każda z nich przyniosła uczniom wiele satysfakcji. O dobrodziejstwach metod dramowych pisano już wiele. Owocem pracy takimi sposobami jest łatwość ucznia w nawiązywaniu kontaktów, płynne wypowiadanie się na różne tematy, pozytywna motywacja w obcowaniu z dziełami literackimi, uczenie się od siebie nawzajem, rozwijanie wyobraźni.

Mimo podobnego schematu lekcji pisanego na podstawie propozycji KREATORA każda z prowadzonych przeze mnie lekcji była inna, na nowo zaskakująca. Dzięki tym zajęciom świetnie bawili się nie tylko uczniowie, ale i nauczyciel. Przede wszystkim jednak wiele z tych zajęć zapamiętali, ponieważ musieli wystąpić przed kolegami z klasy, radzić sobie na zaimprowizowanej scenie, samodzielnie myśleć, wchodząc w rolę granego przez siebie bohatera.

Edukacja regionalna zakłada poznawanie przez uczniów historii i tradycji własnego regionu. Myślę, że odegranie przez młodzież regionalnych legend (po zmianach jedynie w załączniku 2 i przeredagowaniu do własnych potrzeb pracy domowej) zamiast ich ustnego żmudnego analizowania i interpretowania może okazać się doskonałą okazją do przywrócenia życia lokalnej tradycji i zachętą do jej samodzielnego poznawania przez naszych wychowanków.

Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie I gimnazjum
Czas: 90 minut

Cele lekcji
Uczeń:
- zna treść polskich legend średniowiecznych.
- rozumie treść legend i potrafi ją opowiedzieć.
- potrafi napisać plan wydarzeń na podstawie legendy, kształci umiejętność mówienia i wykorzystywania ciała jako formy ekspresji.
- wypowiada się na temat własnych przeżyć wewnętrznych, emocji, dokonuje interpretacji dzieła literackiego poprzez działanie, wchodzi w symboliczny i aksjologiczny wymiar literatury, uczy się współżycia w grupie (negocjacje) i efektywnego rozwiązywania problemów.
- potrafi werbalizować swoje przeżycia wewnętrzne, kształtuje w sobie zdolność empatii, uczy się wchodzenia w różne role, docenia wartość poświęcenia i patriotyzmu (Wanda), gościnności (Piast), pomysłowości (Skuba) i mądrości (Krak).

Metody
- wykład
- ćwiczenia praktyczne
- drama

Przebieg lekcji

1. Zaangażowanie
W tej części lekcji nauczyciel powinien w ciekawy sposób wprowadzić uczniów w tematykę zajęć, opowiadając o sposobach przekazywania informacji w epoce średniowiecza. Następnie przybliża pojęcie legendy i omawia cel ich tworzenia. Z kolei uczniowie dzielą się na grupy, usta-lają funkcje i otrzymują teksty legend (każdy zespół dostaje inny tekst).
(umiejętności kluczowe: komunikacja nauczyciel - klasa, czas: 10 min)

2. Badanie
Uczniowie zapoznają się z treścią utworów i piszą plan wydarzeń na podstawie swojej legendy, po czym zapisują go w zeszycie. Następnie odczytują wyniki pracy.
(komunikacja nauczyciel - uczeń oraz uczeń - uczeń i uczeń - nauczyciel, korzystanie z różnych tekstów kultury, czytanie ze zrozumieniem, efektywne współdziałanie w zespole, czas: 15 min)

3. Przekształcenie
Z kolei następuje przystosowanie tekstu legend do inscenizacji, przydział ról i próby. Każdy uczeń powinien w jakiś sposób zaistnieć "na scenie". Formą dramy nie musi być scenka z dialogiem (dialog może być w części improwizowany, chodzi bowiem nie tyle o odwzorowanie tekstu literackiego, co o wczucie się w rolę), może to być także pantomima lub trzy żywe obrazy - najważniejsze zdarzenia w legendzie (można je z powodzeniem omówić przy użyciu pytań z załącznika 2). W domu uczniowie mogą przygotować rekwizyty, stroje i muzykę.
(komunikacja uczeń - uczeń oraz uczeń - nauczyciel, efektywne współdziałanie w zespole, twórcze rozwiązywanie problemów, planowanie i organizowanie własnej pracy, czas: 20 min)

4. Zaangażowanie
Zaczynając drugą część zajęć, można przeprowadzić w klasie ćwiczenia rozluźniające, gdyż uczniowie często są spięci przed występowaniem na forum klasy (zał. 1).
(komunikacja nauczyciel - klasa, uczeń - uczeń, czas: 5 min)

5. Prezentacja
Następnie uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy. Można je omówić przy użyciu pytań z załącznika 2. Z kolei nauczyciel powinien przypomnieć kryteria oceny wystąpień uczniowskich i omówić według nich pracę swoich wychowanków (może to robić wspólnie z klasą), a dopiero potem podawać ocenę grupy (zał. 3). Omówienie poszczególnych elementów przedstawień jest ważne nie tylko ze względu na dalszą pracę z uczniami w szkole, ale także przygotowuje do odbioru spektakli teatralnych, zwracając uwagę na różnorodność teatralnych środków wyrazu.
(komunikacja nauczyciel - uczeń, uczeń - nauczyciel oraz uczeń - uczeń, efektywne współdziałanie w zespole, twórcze rozwiązywanie problemów, ocenianie własnej pracy, czas: 30 min)

6. Refleksja
W końcowej fazie lekcji uczniowie dzielą się spostrzeżeniami na temat toku pracy. Mówią o tym, co było trudne, co im się podobało, czego się nauczyli. Refleksja może mieć również postać ankiety lub innych znanych powszechnie form ewaluacji.
Ostatnia część zajęć to podanie i omówienie pracy domowej:
Napisz wypracowanie na wybrany temat:
a) Warto czytać średniowieczne polskie legendy (rozprawka).
b) Z pamiętnika Wandy - córki Kraka (opis przeżyć wewnętrznych).
c) Smok wawelski pokonany przez szewca Skubę! (tytuł pracy, artykuł prasowy).
d) Byłem gościem Piasta (sprawozdanie)
Termin - tydzień.

Dla chętnych: Narysuj na brystolu plakat do wybranej legendy. Zadbaj, aby miał on formę symboliczną.
(komunikacja nauczyciel - klasa oraz uczeń - nauczyciel, czas: 10 min)

ZAŁĄCZNIK 1

W publikacjach poświęconych dramie można znaleźć wiele pomysłów na ćwiczenia rozluźniające uczniów i wprowadzające w dramę. Moją lek-cję zaczęłam po prostu od wypisania na tablicy przez uczniów tytułów legend i czytania ich na różne sposoby: ze smutkiem, z patosem, ze zdzi-wieniem, tragicznie, z radością itp.

ZAŁĄCZNIK 2

Omówienie dramy może przebiegać według następującego schematu:
1. Kim byłeś?
2. Co robiłeś?
3. Po co to robiłeś?
4. Skąd wiedziałeś, że tak należało postąpić?
5. Jaka jest twoja filozofia?

Można także dodać kilka pytań takich jak:
1. Czy zgodzisz się ze stwierdzeniem, że zachowałeś się zuchwale? - pytanie do Skuby
2. Jaki miałeś stosunek do postaci szewca? - pytanie do Kraka
3. Jaki element krajobrazu krakowskiego zainspirował twórców legendy? (Smocza Jama na Wawelu)
4. Jak wyglądali wędrowcy, których przyjąłeś pod swój dach? - pytanie do Piasta
5. Czy znałeś ich imiona, wiedziałeś, skąd i dokąd wędrują?
6. Czyimi mogli być wysłannikami?
7. Jakie cechy posiadali Piast i jego żona w przeciwieństwie do Popiela? - pytanie do wędrowców
8. Na czym polegały postrzyżyny? - pytanie do syna Piasta (miały funkcję symboliczną, oznaczały wejście chłopca w rolę mężczyzny, w doro-słe życie, przejście spod opieki matki pod opiekę ojca; można tu zatrzymać się przez chwilę nad podobnymi współczesnymi ceremoniami, jak komunia święta, mianowanie na harcerza itp.)
9. Kim był Siemowit? (pradziadem Mieszka I)
10. Określ ideał kobiety w średniowieczu - polecenie dla Rytgiera (wielkie serce, zdolność do poświęcenia, odwaga, patriotyzm, miłość do pod-danych)
11. Czy dobrą drogę zdobycia ciebie obrał Rytgier? - pytanie do Wandy
12. Jaki element krajobrazu krakowskiego zainspirował twórców legendy? (kopiec Krakusa)

ZAŁĄCZNIK 3

Ocena pracy grup może obejmować:
- znajomość roli i legendy
- interpretację aktorską: wyrazistość pozy, mimiki, gestu, ruch sceniczny
- zadbanie grupy o przestrzeń, stroje, muzykę
- wprowadzenie dialogu
- poziom wypowiedzi ustnych podczas omawiania pracy grup

Opracowanie: Agnieszka Wasil

Wyświetleń: 3839


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.