Katalog

Małgorzata Kłusek
Język polski, Scenariusze

Scenariusz lekcji z języka polskiego dla klasy III liceum: Kryzys światopoglądowy w "Trenach" J. Kochanowskiego.

- n +

Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie I liceum

Temat: Kryzys światopoglądowy w "Trenach" J. Kochanowskiego.

Cele:
Po lekcji uczeń potrafi:
- wyjaśnić, na czym polega kryzys światopoglądowy w "Trenach" J. Kochanowskiego;
- wymienić treny, w których najbardziej widoczne jest załamanie się filozofii poety;
- porównywać "Pieśni" i "Treny" J. Kochanowskiego;
- argumentować swoje sądy przez odwoływanie się do cytatów.

Metody: inscenizacja, problemowa, praca w grupach, praca z tekstem.

Środki dydaktyczne: teksty trenów: IX, X, XI, kaseta magnetofonowa z nagraniem XVI - wiecznej muzyki dworskiej i muzyki żałobnej, tablica z wypisanym epitafium Kochanowskiego dla Urszulki, kartki z pytaniami do trenów.


Przebieg lekcji:

I. Nawiązanie do filozofii życia J. Kochanowskiego sformułowanej w "Pieśniach" celem przygotowania uczniów do odbioru inscenizacji.

II. Inscenizacja - uczniowie recytują w podanej niżej kolejności wybrane fragmenty Pieśni" z podkładem XVI-wiecznej muzyki dworskiej, a następnie fragmenty "Trenów" z podkładem muzyki żałobnej; w tle znajduje się duża tablica z wypisanym epitafium J. Kochanowskiego dla Urszulki. Inscenizacja ma uświadomić uczniom załamanie się filozofii życia J. Kochanowskiego po śmierci córki.

"(...) na szczęście wszelakie
Serce ma być jednakie."
(Pieśni II, 9)

" Nic wiecznego na świecie
Radość się z troską plecie."
(Pieśni II, 9)

"Nie porzucaj nadzieje
Jakoć się kolwiek dzieje:
Bo nie już słońce ostatnie zachodzi,
A po złej chwili piękny dzień przychodzi."
(Pieśni II, 9)

"(...) na szczęście wszelakie
Serce ma być jednakie."

"Stateczny umysł pamiętaj zachować,
Jeśli cię pocznie nieszczęście frasować,
Także i góry nie radzęć wylatać,
Kiedy się szczęście z tobą imie bratać."
(Pieśni II, 9)

"Nigdy nie zabłądzi,
Kto tak umysł narządzi,
Jakoby umiał szczęście i nieszczęście znosić."
(Pieśni I, 9)

"Ty nie miej za stracone,
Co może być wrócone,
Siła Bóg może wywrócić w godzinie;
A kto mu kolwiek ufa, nie zaginie."
(Pieśni I, 9)

"Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi,
Tegoć nie wydrze nieprzyjaciel srogi,
Nie spali ogień, nie zabierze woda,
Nad wszystkim inszym panuje przygoda."
(Pieśni II, 3)

"(...) na szczęście wszelakie
Serce ma być jednakie."

"Zgwałciłaś niepobożna Śmierci, oczy moje,
Żem widział umierając miłe dziecię swoje!"
(Tren IV)

"Nie dziwuję się Niobe, że na martwe ciała
Swoich namilszych dziatek patrząc skamieniała."
(Tren XV)

"Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?
W którą stronę, w którąś się krainę udała?

Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, lituj mej żałości."
(Tren X)

"Cóż prze Bóg żywy, nie jest prózno na świecie?
Wszystko prózno!"
(Tren I)

"Kogo kiedy pobożność jego ratowała?
Kogo dobroć przypadku złego uchowała?
Nieznajomy wróg jakiś miesza ludzkie rzeczy
Nie mając ani dobrych, ani złych na pieczy."
(Tren XI)

"Fraszka cnota! i (...)
Fraszka, kto się przypatrzy, fraszka z każdej strony!"
(Tren XI)

"Terazem nagle z stopniów ostatnich zrzucony
I miedzy insze, jeden z wiela, policzony."
(Tren IX)

"A ja zatym łzy niech leję,
Bom stracił wszelką nadzieję,
By mię rozum miał ratować."
(Tren XVII)

III. Wnioski i spostrzeżenia uczniów po obejrzeniu inscenizacji prowadzące do sformułowania tematu lekcji.

IV. Realizacja tematu.

1. Ustalenie, że kryzys humanizmu renesansowego poety nastąpił głównie w trenach: IX, X, XI.
2. Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: na czym polega kryzys światopoglądowy J. Kochanowskiego?

W tym celu uczniowie zostaną podzieleni na trzy grupy i dokonają interpretacji trenów: IX, X, XI ukierunkowanej odpowiednimi pytaniami i poleceniami.

Tren IX
1. Jaką postawę wobec Mądrości przyjmuje J. Kochanowski?
2. Z kim poeta polemizuje?
3. Wyjaśnij w kontekście utworu ostatnie dwa wersy:
"Terazem nagle z stopniów ostatnich zrzucony
I miedzy insze jeden z wiela policzony".

Tren X
1. Co wyrażają pytania, z których zbudowany jest tren i czego dotyczą?
2. Jakie przypuszczalne miejsca pobytu Urszulki wymienia poeta? O czym to świadczy?
3. Skomentuj słowa "Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, (...).

Tren XI
1. Jaką wartość krytykuje Kochanowski w pierwszych wersach trenu?
2. Co kwestionuje poeta w dwóch pytaniach retorycznych? Jaka jest przyczyna tego stanu rzeczy?
3. Referowanie wyników pracy przez poszczególne grupy i jednoczesne uzupełnianie wypowiedzi uczniów przez nauczyciela.
4. Sformułowanie odpowiedzi na pytanie postawione w punkcie 2.

V. Rekapitulacja

1. Przytoczenie przez nauczyciela słów S. Grzeszczuka zaczerpniętych z jego opracowania pt. "Treny" J. Kochanowskiego (BAL), które będą podsumowaniem lekcji: "Wobec cierpienia bezużyteczna okazała się mądrość i złudna stała się pociecha płynąca z filozofii; zakwestionowana została też pewność, jaką człowiekowi wierzącemu przynosi religia, i to w sprawach fundamentalnych: boskiej opatrzności i życia pozagrobowego; straciła wartość dobroć i pobożność, a także i sama "bogata" i "świetna w swej ozdobie"- cnota".
2. Zadanie domowe: Przedstaw, w formie tabelki, kryzys światopoglądowy J. Kochanowskiego za pomocą odpowiednio dobranych cytatów z "Pieśni" i "Trenów".

"Pieśni""Treny"
"Cnota skarb wieczny cnota klejnot drogi (...)". "Fraszka cnota! (...)
Fraszka
kto się przypatrzy fraszka z każdej strony!"
  

Opracowanie: Małgorzata Kłusek

Wyświetleń: 5869


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.