Katalog

Mirosława Wieczorek-Matlak
Muzyka, Artykuły

Jak uczę dzieci rozumieć muzykę w klasie II?

- n +

JAK UCZĘ DZIECI ROZUMIEĆ MUZYKĘ W KLASIE II

Na jednej z lekcji muzyki zrealizowałam temat: Z czego składa się muzyka?

Za cel postawiłam sobie uświadomienie dzieciom, że aby muzyka powstała potrzeba wiele elementów. Rozmowa na temat muzyki. Ustalenie wspólnie z dziećmi, że muzyka to sztuka, której tworzywem są dźwięki zorganizowane zwłaszcza w czasie. Źródłem dźwięku są: głos ludzki,
instrumenty muzyczne i przyrządy elektroakustyczne. Utwór muzyczny jest wynikiem współdziałania tzw. Elementów muzycznych, jak rytm i metrum, melodia, harmonia, dynamika, agogika, artykulacja, barwa dźwięku, budowa utworu. Elementy muzyczne nigdy nie występują w izolacji, ale też nie wszystkie muszą występować łącznie (np. w utworze jednogłoskowym nie ma czynnika harmonicznego), jedynie mogą dominować nad innymi (np. rytm w utworach tanecznych). Muzyka występuje w postaci instrumentalnej lub łączy się ze słowem (gatunki wokalne lub wokalno instrumentalne), gestem (taniec), sceną (opera).

Nauczyciel czyta tekst "Rena opowiada" To znowu ja, Rena Czy wiecie, że muzyka jest jak gigantyczny domek z klocków? Myślę, że największym? klockiem jest rytm. Możemy go wyklaskać albo zagrać na bębenku. Dzięki niemu piosenka "wpada w ucho". Ale chyba najbardziej rytm przydaje się w tańcu, gdy mówi nam, jak mamy się poruszać. Ale samo bębnienie i klaskanie to niezbyt ciekawa muzyka.
Jest jeszcze potrzebna melodia, czyli dźwięki uporządkowane tak, aby były miłe dla ucha. Chyba każdy lubi melodyjne piosenki, prawda?

Mówiłam już kiedyś o barwach w muzyce. To też element, czyli klocek muzyki. Każdą melodię możemy zagrać wolno albo szybko. To jest tempo. Ja uwielbiam szybkie tempo jazdy na rowerze. Nie mogę na nim jechać zbyt wolno, bo rower by się przewrócił. W muzyce też jest ważne tempo. Nikt przecież nie śpiewa żywych, skocznych kołysanek. J jeszcze jedno raz śpiewamy i gramy cicho, raz głośno, na tym polega dynamika.

Próba stworzenia przez dzieci utworu muzycznego.
- wykonawca cztery instrumenty perkusyjne dowolnie wybrane przez dzieci;
- tempo umiarkowane;
- metrum? na cztery (na tablicy nauczyciel pisze cyfrę 4)
- rytm sześć ósemek i pięć ćwierć nut zawartych w dwóch taktach, z których pierwszy nazwiemy A, drugi B (piszą na tablicy);
- dynamika takt A głośno (forte), takt B cicho (piano);
- budowa utworu ABA;

Do powstałego? utworu muzycznego dołączamy słowa ułożone przez dzieci lub zaproponowane przeze mnie, np.:
A mam w tor-nis-trze buł-ki dwie,
B z mar-mo-ladą.
Nauczyciel pyta: z czego się składa piosenka?
Dzieci powinny zauważyć w piosence melodię, rytm, słowo i akompaniament. Ponieważ ważnym ogniwem kształcenia muzycznego w edukacji wczesnoszkolnej jest spontaniczna i kierowana ekspresja ruchowa, która jest najlepszą drogą zbliżenia dzieci do muzyki, na koniec lekcji przeprowadziłam z dziećmi następujące zabawy:

Zabawy muzyczno ruchowe z piłką.

1) PIŁKA zabawa z partnerem (rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich)
Dzieci dobierają się parami i każda para otrzymuje jedną piłkę.
Dzieci w parach stają w oddaleniu ok. 2 metrów naprzeciw siebie. Przy akompaniamencie w górnym rejestrze pianina, dzieci rzucają piłki do partnerów. Przy akompaniamencie w basie turlają ją po podłodze.

2) CIEKAWOSTKI zabawa słowno ruchowa z piłką (tempo)
Dzieci siadają naprzeciw siebie. Jedno zadaje pytanie na dowolny temat (pogoda, dane personalne, czyli jak się nazywasz, gdzie mieszkasz, ulubione zajęcia), jednocześnie tocząc piłkę do kolegi. Drugie dziecko odpowiada, oddając piłkę. Zabawa odbywa się w dowolnym tempie, ustalonym przez jej uczestników. Dzieci mówią cicho, na tyle jednak głośno, by być słyszalnym przez partnera. Po kilku rzutach piłki następuje zmiana Ciekawskiego.

3) ZABAWA Z PIŁKĄ (rozpoznawanie metrum)
Pomoce: jedna piłka.Dzieci stoją w kole. Jedno dziecko trzyma piłkę. Muzyka w takcie dwu-, trzy-, i czteromiarowym na zmianę. Na raz w każdym takcie dzieci kolejno podają piłkę od dziecka do dziecka. Muszą przy tym uważać na akcenty w zmieniającym się metrum.

WNIOSKI:
Po przeprowadzonej lekcji zauważyłam, że ruchowa ekspresja jest najlepszą drogą zbliżania dzieci do muzyki. Bezpośrednie, aktywne? przeżycie dynamiki, tempa, rytmu, artykulacji i przebiegu melodyki może stać się czynnikiem rozwoju estetycznego i emocjonalnego. Zaobserwowałam, że o wiele łatwiej i przystępniej jest dla dzieci utrwalenie poznanego materiału przy pomocy zabaw ruchowych.

Na początku wystąpiły u niektórych dzieci problemy związane z poprawnym reagowaniem na tempo, dynamikę i metrum, ale i one nie zmniejszyły radości z zabawy. Muzyka połączona z ruchem jest nośnikiem wielu treści poznawczych, kształcących i wychowawczych. Do najczęstszych zajęć wyzwalających ekspresję wykonawczą należą: zabawy ze śpiewem, inscenizowanie treści piosenek, ćwiczenia pobudzania i hamowania, własna improwizacja ruchowa słuchane muzyki żywej lub mechanicznej, mimiczne scenki ruchowe, próby improwizacji ruchowej słuchane recytacji, wyrażanie ruchem fragmentów miniatur muzycznych, wyrażanie ruchem budowy utworu i wiele innych. W ruchu zintegrowanym z muzyką tkwią olbrzymie możliwości artystyczne, dydaktyczne i wychowawcze. Ćwiczenia muzyczno ruchowe spełniają wiele funkcji, między innymi:
- rozwijają muzykalność, to znaczy poczucie rytmu i wrażliwości na wyraz muzyczny,
- pomagają przeżyć i zrozumieć miejsce rytmu, koordynując wyobraźnię z wykonaniem;
- są środkiem do wyrażania przeżyć muzycznych, odzwierciedlając zmienność agogiki, dynamiki, artykulacji, nastroju oraz wyraz emocjonalny, kierunek linii melodycznej, budowę utworu;
- ułatwiają przeżycie muzyki, stanowiąc najwłaściwsza drogę do rozwijania uzdolnień muzycznych oraz estetycznych wrażliwości dziecka;
- ćwiczą umiejętność koncentracji równoczesnej obserwacji zjawisk;
- kształcą szybką reakcję intelektualną, spostrzegawczość, umiejętność porównywania, analizy i syntezy;
- przyczyniają się do rozwoju pamięci i wyobraźni i gotowości twórczej;
- przyczyniają się do postawy umiejętności odprężania się i skupiania;
- doprowadzają do zupełnego podporządkowania ruchowego woli.

Bogactwo form i materiału, z którego nauczyciel może czerpać pomysły do odtwarzania własnej koncepcji umuzykalniania, daje szansę traktowania każdej jednostki lekcyjnej w odmienny sposób. Dlatego ja na każdej lekcji muzyki staram się łączyć ją z ruchem.

Opracowanie: Mirosława Wieczorek-Matlak

Wyświetleń: 2310


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.