Test kompetencji ucznia - blok humanistyczny
grupa A
Gimnazjalisto!
Przystępujesz do badania osiągnięć humanistycznych. Przed Tobą zestaw 30 zadań, wśród których znajdziesz 22 zadania typu zamkniętego (wybierasz poprawną odpowiedz spośród czterech propozycji),
7 zadań krótkiej odpowiedzi oraz 1 zadanie rozszerzonej odpowiedzi, polegające na sformułowaniu wypowiedzi pisemnej na zadany temat.
Większość zadań odnosi się do podanych tekstów i źródeł graficznych. Po przeczytaniu i obejrzeniu ich wracaj do nich tyle razy, ile to będzie potrzebne i odpowiedz na odnoszące się do nich pytania (w każdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest właściwa).
Na rozwiązanie testu masz 120 minut. Gospodaruj czasem racjonalnie. Proponujemy, abyś w pierwszej chwili rozwiązał zadania zamknięte i krótkiej odpowiedzi, a następnie rozwinął podany temat wypowiedzi pisemnej. Pracuj spokojnie - na pewno poradzisz sobie znakomicie.
Józef Chełmoński "Babie lato"
Stanisław Wyspiański "Helenka i kwiaty"
Zadanie 1. (0-1)
Które zdanie stanowi w pełni poprawny opis obrazu Wyspiańskiego?
A. Obraz Wyspiańskiego można określić jako studium martwej natury.
B. Na obrazie ukazana jest cała postać dziecka oraz stół i wazon z kwiatami.
C. Helenka palcem wskazującym lewej ręki dotyka naczynia z kwiatami.
D. Widoczna z profilu dziewczynka zajmuje lewą stronę obrazu.
Zadanie 2. (0-1)
Stanisław Wyspiański był nie tylko malarzem, ale także:
A. Młodopolskim dramaturgiem, autorem Wesela i Nocy listopadowej.
B. Wybitnym architektem, twórcą kościoła Mariackiego.
C. Znanym pedagogiem i przyjacielem dzieci, autorem wielu baśni (np. Królowej Śniegu) i wierszy (np. Lokomotywa).
D. Kompozytorem czerpiącym natchnienie z folkloru, autorem Halki.
Zadanie 3. (0-1)
Które zdanie stanowi w pełni poprawny opis obrazu Chełmońskiego?
A. Widoczny na drugim planie pies zwraca głowę ku leżącej postaci.
B. Leżąca postać oświetlona jest promieniami zachodzącego słońca.
C. Uniesioną do góry ręką dziecko chwyta nitki babiego lata.
D. Sylwetka psa znajduje się na przecięciu dwóch przekątnych obrazu.
Zadanie 4. (0-1)
Jak inaczej można zatytułować obraz Chełmońskiego?
A. Prace gospodarskie
B. Śmierć na polu
C. Pierwsze oznaki wiosny
D. Pożegnanie lata
Tekst nr l
Prawa dziecka zajmują szczególne miejsce w systemie praw człowieka. Decyduje o tym wiążąca się z młodym wiekiem niemożność samodzielnego działania, niepełna zdolność do rozpoznawania, co naprawdę leży w jego interesie. Prawa dziecka powiązane są przy tym z prawami rodziców. To na rodzicach przede wszystkim spoczywa obowiązek wychowania i ochrony dziecka.
Państwo musi respektować autonomiczność rodziny i prawo rodziców do decydowania o sprawach dziecka. Może wkraczać jedynie tam, gdzie rodzicielska opieka i władza są jawnie niedostateczne i szkodliwe, a interesy dziecka poważnie zagrożone. Poddanie dzieci władzy rodzicielskiej nie oznacza jednak, że są one własnością rodziców. We współczesnym świecie dziecko uważane jest za osobę o ustalonych prawach.
Troska o dobro dziecka stanowi podstawową zasadę regulacji jego praw. Obowiązek działania zgodnie z dobrem dziecka dotyczy wszystkich: rodziców, nauczycieli, przedstawicieli władz.
W uchwalonej w 1989 r. Konwencji o prawach dziecka dzieciom przyznano liczne prawa osobiste, socjalne i kulturalne. Pominięto jedynie prawa ekonomiczne, uznając, że dzieci powinny się uczyć, a nie pracować. (...)
Starszym dzieciom Konwencja przyznała także pewne prawa polityczne - do stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych. Liczne kontrowersje wzbudziły te artykuły Konwencji, które dawały dzieciom prawo do wolności religii i przekonań oraz do swobodnego wyrażania swoich poglądów. Polska, ratyfikując Konwencję (to znaczy uznając jej postanowienia za obowiązujące na terenie naszego państwa), zastrzegła, że realizacja tych praw "dokonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną".
Elżbieta Suska, Alicja Pacewicz, Tomasz Merta, Kształcenie obywatelskie w szkole samorządowej. Podręcznik i ćwiczenia dla uczniów gimnazjum.
Zadanie 5. (0-1)
Władze państwa polskiego ratyfikowały Konwencję o prawach dziecka, czyli:
A. podzieliły ją na raty
B. odrzuciły ją
C. uznały ją
D. zastrzegły ją
Zadanie 6. (0-1)
W jakich sytuacjach organizacje państwowe mogą ingerować w życie rodziny?
A. Gdy opieka rodzicielska zamienia się we władzę.
B. Gdy opieka i władza rodzicielska są niedostateczne lub szkodliwe.
C. Gdy władza rodzicielska jest autonomiczna.
D. Gdy dziecko jest w rodzinie faworyzowane.
Zadanie 7. (0-1)
Zaproponuj jednozdaniowe hasło, które mogłyby w swej działalności wykorzystać organizacje starające się o poprawę losu dzieci.
Zadanie 8. (0-1)
Jaka międzynarodowa organizacja została powołana w celu ochrony praw dziecka na całym świecie?
A. NATO
B. Unia Europejska
C. Amnesty International
D.UNICEF
Zadanie 9. (0-1)
W zdaniu: Państwo musi respektować autonomiczność rodziny i prawo rodziców do decydowania o sprawach dziecka wyrazy podkreślone pozostają w związku:
A. głównym
B. rządu
C. przynależności
D. zgody
Zadanie 10. (0-1)
Konwencja o prawach dziecka przyznaje starszym dzieciom prawo do stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych. Czy powołanie młodzieżowej organizacji głoszącej hasła rasistowskie jest zgodne z prawem?
A. Tak, gdyż ta organizacja będzie miała charakter pokojowy.
B. Tak, gdyż każdy, nawet dziecko, ma prawo być rasistą.
C. Nie, gdyż rasistą zostaje się dopiero w chwili ukończenia 18 lat.
D. Nie, gdyż ideologia rasistowska ogranicza prawa i wolność innych ludzi.
Tekst nr 2
Nie mogę nie wspomnieć w tym miejscu o innej poważnej przeszkodzie, która utrudnia rozkwit pokoju w naszym społeczeństwie. Mam tu na myśli dzieci, bardzo wiele dzieci pozbawionych rodzinnego ciepła. Czasem ich rodzina jest po prostu nieobecna: rodzice, pochłonięci innymi sprawami, pozostawiają swe dzieci samym sobie. W niektórych przypadkach rodzina wręcz nie istnieje: wskutek tego tysiące dzieci nie mają innego domu poza ulicą i nie mogą liczyć na nikogo innego, jak tylko na siebie. Niektóre z tych dzieci ulicy giną śmiercią tragiczną. Inne skłaniane są do zażywania narkotyków, a nawet do handlu nimi i do prostytucji, nierzadko też trafiają one do organizacji przestępczych. Czyż można nie dostrzegać sytuacji tak gorszących i tak rozpowszechnionych! Zagrożona jest przecież przyszłość całego społeczeństwa. (...)
Aby można było mieć nadzieję na przyszły pokój, każda mała istota ludzka musi dziś zaznać troskliwej i trwałej miłości, a nie zdrady i wyzysku. I chociaż bardzo wiele może tu uczynić Państwo, dostarczając środków i tworząc odpowiednie struktury pomocy, rodzina nadal odgrywa niezastąpioną rolę w zapewnieniu owego klimatu bezpieczeństwa i zaufania, który jest konieczny, aby dzieci mogły spokojnie patrzeć w przyszłość i otrzymać wychowanie. Tylko wtedy, jako dorośli, będą mogły uczestniczyć w sposób odpowiedzialny w budowaniu społeczeństwa opartego na autentycznym postępie i pokoju.
Fragmenty orędzia papieża Jana Pawła II na XXVII Światowy Dzień Pokoju (l stycznia 1994 roku)
Zadanie 11. (0-4)
Wymień cztery zagrożenia, które, zdaniem papieża, czyhają na dzieci wychowujące się na ulicy.
Zadanie 12. (0-1)
Jan Paweł II uważa, że rodzina jest instytucją niezbędną. Dlaczego?
A. Aby funkcjonować mogło współczesne państwo.
B. Aby zapewniony był właściwy klimat i pokój na świecie.
C. Aby wszystkie dzieci mogły rosnąć w poczuciu bezpieczeństwa i zaufania.
D. Aby dorośli bezpiecznie mogli wychowywać swoje dzieci.
Zadanie 13. (0-1)
Które stwierdzenie jest zgodne z wymową orędzia Jana Pawła II?
A. Dzieci są dużym problemem współczesnego świata.
B. Sytuacja dzieci w wielu współczesnych państwach jest bardzo niepokojąca.
C. Należy zdecydowanie przeciwdziałać przestępczości młodocianych.
D. Należy wygospodarować dodatkowe środki finansowe na tworzenie domów dziecka.
Zadanie 14. (0-1)
Co łączy tekst o prawach dziecka i orędzie Jana Pawła II?
A. Obawa przed zbliżającym się wyżem demograficznym.
B. Obawa przed zbliżającym się niżem demograficznym.
C. Apel o wygospodarowanie dodatkowych funduszy dla dzieci bezdomnych.
D. Troska o dobro dziecka.
Tekst nr 3
Z dziećmi trzeba surowo
zamiast płaszcza łach
ubierz łach
zapnij łach
szanuj łach
ten łach to moja praca
moje wyprute żyły
ten łach
moje stracone złudzenia
moje niedoszłe posłannictwo
moje złamane życie
moja martwa perspektywa
wszystko ten łach
ubierz łach
zapnij łach
szanuj łach
Andrzej Bursa, Pedagogika
Zadanie 15. (0-1) Pedagogika to:
A. Dział medycyny zajmujący się fizjologią i patologią dziecka oraz leczeniem chorób dziecięcych.
B. Wiedza teoretyczna i praktyczna dotycząca wychowania i nauczania.
C. Grecka muza nauki, opiekunka większości bogów.
D. Średniowieczne określenie pomieszczenia, w którym kształcili się młodzi chłopcy.
Zadanie 16. (0-1)
Użyte w wierszu słowo łach jest wobec rzeczowników: ubranie, strój:
A. wyrazem pokrewnym
B. antonimem
C. homonimem
D. synonimem
Zadanie 17. (0-1)
Związek frazeologiczny "wyprute żyły" oznacza:
A. złość
B. zmęczenie
C. brak wiary
D. strach
Zadanie 18. (0-1)
Która sentencja najlepiej oddaje znaczenie wiersza?
A. Edgar Allan Poe: Dzieci, podobnie jak twarde kotlety lub nowoczesne, greckie oliwki, są bez porównania lepsze, gdy są bite.
B. Antoine de Saint-Exupery: Dorośli nigdy nie potrafią niczego samodzielnie pojąć i uprzykrzają życie dzieciom, które ciągle muszą im wszystko wyjaśniać.
C. Jean Jacąues Rousseau: Dzieciństwo jest snem rozumu.
D. Sofokles: Bo to jest w dzieciach najpiękniejszą cnotą, gdy trudy dla rodziców ponoszą z ochotą.
Zadanie 19. (0-1)
Jeden z wymienionych w zadaniu 18. literatów jest autorem opowieści o wyjątkowym dziecku pochodzącym z asteroidy B-612. Jak brzmi tytuł tego utworu?
Zadanie 20. (0-1)
Pilnie zatrudnię troskliwą, doświadczoną i dyspozycyjną płatną ciocię do dwuletniego Kuby. Gazeta. Dodatek - Praca. Ogłoszenia drobne. 12 marca 2001.
Napisz, jakie są wymagania pracodawców w stosunku do płatnej cioci.
Zadanie 21. (0-1) Dyspozycyjność to:
A. Umiejętność wydawania dyspozycji i egzekwowania ich.
B. Posłuszeństwo i wierność.
C. Gotowość do wypełniania poleceń pracodawcy także poza wyznaczonymi godzinami pracy.
D. Wyjątkowość.
Tekst nr 4
Trzydzieści par pantofelków filcowych
z wyszytym na środku kwiatem tulipana.
Trzydzieści fartuszków poplamionych sokiem
z czarnej porzeczki. Trzydzieści nieruchomych kotów
wyhaftowanych ściegiem płaskim.
Trzydzieści par wyciągniętych rączek
ale tylko po łyżki do zupy mlecznej.
trzydzieści par oczu otwieranych we śnie
aby dojrzeć rodziców na wzgórzach cukierków.
Gdyby moja mamusia chciała
mogłaby być królową.
Ale musiała umrzeć
bo tatuś zamienił się w wilka.
Moja mamusia była chuda
i dlatego nie mogła mnie kochać.
Ale jak tylko będzie chuda mniej
to mnie kupi na zawsze.
Moja mamusia jest piękna. Mój tatuś jest silny.
Moja mamusia jest bogata. Mogłaby kupić
Amerykę Północną i złoto. A tatuś
potrafi strzelać z prawdziwego karabinu.
Trzydzieści par nóżek
stoi przed nieczynną zwrotnicą
i oczekuje na wjazd
domu.
Ewa Lipska Dom Dziecka
Zadanie 22. (0-1)
Trzydzieści par pantofelków filcowych
z wyszytym na środku kwiatem tulipana.
Powyższe wypowiedzenie zawiera:
A. 2 przymiotniki
B. 2 liczebniki
C. 4 rzeczowniki
D. 1 przyimek
Zadanie 23. (0-1)
Z wypowiedzenia "Moja mamusia była chuda i dlatego nie mogła mnie kochać." wypisz orzeczenia. Określ rodzaj każdego z nich.
Zadanie 24. (0-1)
Czy wypowiedzenie zacytowane w zadaniu 23 jest:
A. zdaniem pojedynczym,
B. zdaniem złożonym współrzędnie,
C. zdaniem złożonym podrzędnie,
D. równoważnikiem zdania.
Zadanie 25. (0-1)
Oto cytat ze Słownika wyrazów obcych: przysposobienie, uznanie obcego dziecka za własne, usynowienie. Jaki wyraz mógłby być zdefiniowany tymi słowami?
A. adaptacja
B. adopcja
C. adoracja
D. asymilacja
Zadanie 26. (0-1)
Jakie uczucia wywołuje w Tobie wiersz Ewy Lipskiej? Uzasadnij swój pogląd.
Zadanie 27. (0-3)
[...]Prawo veta jest źrenicą wolności [...]. Źródło: Regni Poloniae ius publicum (1676).
Odpowiadając na pytania, zwróć uwagę na datę powstania dokumentu.
A. Napisz, co oznaczało prawo weta.
B. Napisz, jakiego stanu społecznego dotyczyła wolność, o której mowa w dokumencie.
C. Zapisz własnymi słowami sens zdania: "Prawo veta jest źrenicą wolności".
Zadanie 28. (0-1)
Ustawa o tolerancji religijnej w Polsce uchwalona przez sejm konwokacyjny w 1573 nosiła nazwę:
A. konfederacja tarnogrodzka
B. konfederacja warszawska
C. konfederacja barska
D. konfederacja tyszowiecka
Zadanie 29. (0-1)
W warunkach wolnej elekcji każdy nowo wybrany król musiał zaprzysiądz artykuły henrykowskie. Wśród zawartych w nich ograniczeń wskaż zdanie fałszywe:
A. król nie mógł używać tytułu dziedzicznego władcy
B. bez zgody państwa nie mógł decydować o sprawach państwa
C. musiał przestrzegać zasad wolnej elekcji i przywilejów szlacheckich
D. każdy nowo wybrany król otrzymywał artykuły o innej treści
Zadanie 30. (0-16)
Czy "z dziećmi trzeba surowo"? W formie rozprawki rozważ ten problem.
Opracowanie:
Anna Kozyra
Nauczyciel gimnazjum
