Katalog

Jolanta Jung
Język polski, Scenariusze

Trafiła kosa na kamień, czyli o związkach frazeologicznych

- n +

Trafiła kosa na kamień, czyli o związkach frazeologicznych.

Scenariusz lekcji języka polskiego dla kl. VI

Cele:
- zapoznanie z pojęciami: frazeologia i związek frazeologiczny,
- klasyfikacja i cechy związków,
- wzbogacenie czynnego słownika,
- umiejętność definiowania,
- powtórzenie wiadomości o częściach mowy,
- pisanie listu,
- odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy,
- umiejętność argumentowania, poprawne posługiwanie się językiem ojczystym.

Środki dydaktyczne: słownik języka polskiego, słownik terminów literackich, słownik frazeologiczny, koperty z przykładami związków frazeologicznych.

Metody: zbiorowa, indywidualna, burza mózgów.

Przebieg lekcji:
I. Wprowadzenie
1. Mitologia w naszym języku:
- pięta Achillesa,
- paniczny strach,
- stajnia Augiasza,
- męki Tantala,
- syzyfowe prace.

Czy można zmienić którykolwiek z tych związków, tak aby nadal znaczył to samo?

2. Przypomnienie terminu: związek frazeologiczny (słownik terminów literackich).
3. Zapisanie tematu i objaśnienie znaczenia związku.
4. Wspólne zredagowanie notatki, np. Związek frazeologiczny to stałe, utarte (skostniałe) połącznie wyrazowe.

II. Opracowanie tematu.
1. Analiza szeregów wyrażeń:
a) biały papier, białe mleko, biała... (proszeni są o dokończenie)
b) podstarzały - np. mężczyzna, kawaler. .. (nie: drzewo, garnek)
c) biały kruk, czarna owca

2. Notatka - cechy związków frazeologicznych:
a) są one odtwarzane, a nie tworzone,
b) całość nie równa się sumie poszczególnych składników (np. złapać zająca = upaść),
c) stałość formy gramatycznej - np. pan młody = nowożeniec, ale młody pan = młodzieniec.

3. Błędy frazeologiczne (uczniowie losują przykłady błędów frazeologicznych z kopert przygotowanych przez nauczyciela), np.
- oddał mu wilczą przysługę,
- pieczone gołąbki same z nieba nie spadną,
- włosy stanęły w słup,
- kruk krukowi krzywdy nie zrobi.

4. Podział (klasyfikacja) związków frazeologicznych
- wyrażenia (np. czarna owca, manna z nieba)
- zwroty (np. wyzionąć ducha, dostać w łapę)
- frazy (np. Cicha woda brzegi rwie.)

III. Podsumowanie - ćwiczenia utrwalające
1. "Próba własnych sił" - świczenia
a) pisemne wyjaśnienie wyrażeń:
- chodząca encyklopedia
- czarna owca
- urodzony w czepku

b) uzupelnianie porównań i układanie z nimi zdań
- pracowity jak. ..
- blady jak. ..
- uparty jak. ..
- biedny jak. ..
- dumny jak. ..
- potulny jak. ..

c) dopełnianie związków
- końskie. ..
- wilczy. ..
- sokoli. ..
- zajęcze. ..
- szczwany. ..
- kura. ..

d) zabawa w kalambury - uczniowie za pomocą rysunku lub ruchu scenicznego przedstawiają treść wylosowanego związku frazeologicznego.

2. Zadanie domowe
Napisz żartobliwy list do kolegi, posługując się w jego tekście różnymi związkami frazeologicznymi.

Opracowanie: Jolanta Jung

Wyświetleń: 3863


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.