Święty Andrzeju, daj znać, co się ze mną będzie dziać? - Andrzejkowe wróżby.

SCENARIUSZ DNIA - IMPREZA ŚWIETLICOWA.

Cele dydaktyczne:

1. Budzenie i rozwijanie zainteresowań tradycjami, obrzędowością i zwyczajami ludowymi.
2. Wzbogacenie wiadomości na temat tradycyjnych wróżb i zabaw andrzejkowych - czynny udział w zabawie.
3. Doskonalenie uważnego słuchania słowa mówionego i czytanego.

Cele wychowawczo - opiekuńcze:
1. Integracja dzieci poprzez wspólną zabawę - tworzenie obrzędowości i tradycji świetlicowej.
2. Wyrabianie umiejętności współdziałania w grupie, podporządkowania się przyjętym zasadom.
3. Rozwijanie poczucia humoru - wdrażanie do ciekawego, aktywnego sposobu spędzania czasu wolnego.

Pomoce:
- płyta z nastrojowym nagraniem,
- strój "wróżki", - świeca lub lampka,
- kadzidełko,
- sylwetki: czarownic, kruków, nietoperzy, sów, kotów, znaków zodiaku itp.
- miska z wodą oraz drobne monety, serduszka z wypisanymi imionami, karteczki z wypisanymi przestrogami, ozdobna butelka, obrus oraz przedmioty symbolizujące różne zawody, losy z imieniem przyszłej żony, męża, półmisek z cukierkami, przedmioty określające przyszły los, talia kart z numerami od 1 do 12, przedmioty symbolizujące cechę charakteru, plasterki kiełbasy, gałązki jabłoni, słodycze.

Przebieg zajęć.

Zajęcia odbywają się w "magicznym" nastroju stworzonym przez udekorowanie sali znakami wróżebnymi, półmrok, zapaloną świecę, woń kadzidełka, "tajemniczo-kosmiczną" muzykę. Nauczyciel w przebraniu wróżki.

1. Powitanie dzieci w "krainie wróżb i magii" - zaproszenie uczestników zabawy do zajęcia miejsc w kręgu - krótka gawęda na temat zwyczajów i ludowej tradycji jesiennych wróżb i przepowiedni związanych z imieniem św. Marcina, św. Katarzyny, św. Andrzeja, św. Łucji.
"Są różne sposoby, żeby dowiedzieć się, co nas czeka w przyszłości. Można pójść do wróżki, która ma czarnego kota i szklaną kulę. Można zapytać Cyganki, która wróży z kart i ręki. Można też wróżyć sobie samemu, ale trzeba to robić w czasie niezwykłym. W kulturze tradycyjnej za taki uważano przełom jesieni i zimy. Wtedy obecne wśród ludzi duchy mogły odsłonić tajemnice przyszłości. Przedmioty, rośliny i zwierzęta biorące udział w zabiegach wróżbiarskich służyły nawiązaniu z nimi kontaktu. Do człowieka należała jedynie interpretacja przekazanych mu znaków.

Jesienne wróżenie zaczynało się w dawnej Polsce od dnia św. Marcina /11XI/. Tego dnia na każdym stole starano się mieć pieczoną gęś. Z jej kości przepowiadano pogodę. Kości białe zapowiadały zimę śnieżną, czerwone - mroźną, ciemne - pluchy i roztopy.
Wigilia św. Katarzyny /24XI/ i św. Andrzeja /29XI/ - to wieczory wróżb poświęconych miłości i małżeństwu. Podczas pierwszego kawalerowie mogli się dowiedzieć, jaka przypadnie im żona, a drugiego - panny odgadywały, kto zostanie ich mężem. Puszczali na wodę dwie świece i patrzyli, czy się spotkają ze sobą, czy ominą. Liczyli kołki w płocie, by dowiedzieć się, kiedy wezmą ślub. Dobrym sposobem było też "wędrowanie" zdjętym z nogi bucikiem po podłodze - jeśli nosek dotknął ściany, oznaczało to ślub w szybkim czasie, obcas - trzeba poczekać. Niegdyś tylko dziewczęta odczytywały swoją przyszłość z kształtów powstałych z roztopionego wosku wylewanego do wody. Znane było niegdyś ludowe powiedzenie: "bogdaj się to spełniło, co się w te noce każdemu śniło". Kawaler, kładąc się spać, wkładał pod poduszkę karteczki z wypisanymi imionami dziewcząt. W nocy śnił o ukochanej, a rankiem wyciągając jedną karteczkę już wiedział, jak wybranka ma na imię. Podobnie wróżyły sobie panny.
Aby sny były prorocze dziewczęta szły spać po całym dniu poszczenia i gorących modlitw do św. Andrzeja, aby przyśnił się wymarzony kawaler przeznaczony na męża /piękny, mądry, dobry i bogaty/. W dniu św. Łucji /13XII/ wróżyli sobie w dawnej Polsce gospodarze. Sypali sól do 12 miseczek, z których każda oznaczała jeden miesiąc przyszłego roku. W której miseczce sól zwilgotniała, oznaczało to opady, w której została sucha - brak deszczu.
Do dzisiaj przetrwała jedynie tradycja andrzejkowa, będąca jedynie zabawą połączoną ze wspólnymi wróżbami dziewcząt i chłopców".

2. "Składanie darów" - zabawa wstępna mająca przyczynić się do spełnienia wróżb i przepowiedni oraz zapewnienia pomyślnej przyszłości. Każdy jej uczestnik wykonuje rzut monetą do miski z wodą wypowiadając jednocześnie czarodziejskie zaklęcie: "hokus pokus, czary mary - aby wróżby się spełniły złóżmy dary"

3. Udział we wróżbach i przepowiedniach.
a. Wychodzenie bucików za próg - uczestnicy zabawy ustawiają przed sobą po jednym, lewym buciku. Czynność powtarzają dotąd aż jeden z nich przekroczy próg. Właściciel bucika staje się szczęśliwym wybrańcem losu. Jego marzenie zrealizuje się jako pierwsze.

b. Czerwone serduszka - przygotowujemy dwa kartonowe serca z wypisanymi na odwrocie imionami. Dziewczynki i oddzielnie chłopcy nakłuwają je "czarodziejską szpilką" od strony czerwonej, trafiając na imię przyszłej żony, męża lub sympatii.

c. Przestrogi wirującej butelki - nauczyciel-"wróżka" układa w kole karteczki z wypisanymi na odwrocie różnymi przestrogami życiowymi. Obracana przez każdego wróżącego "magiczna butelka" wskazuje po zatrzymaniu się ważną dla niego radę, np.: "Z miłością poczekaj do wiosny", "Nie plotkuj", "Nie zadzieraj nosa" itp.

d. Jaki zawód? - Dzieci wyciągają spod papierowych talerzy lub obrusa ukryte przedmioty symbolizujące przyszłe ich zawody /lekarstwo - farmaceuta, lekarz, kreda - nauczyciel, pieniądze - bankier/.

e. Losy - imię przyszłego męża, żony - zabawa odbywa się w dwóch grupach /dziewczynki i chłopcy/. Uczestnicy zabawy wyciągają losy z ozdobnych koszyczków i odczytują imiona.

f. Para, nie para - Każde dziecko bierze z półmiska garść cukierków i odkłada je na bok po dwie sztuki mówiąc jednocześnie - "para". Jeśli pod koniec zabawy zostanie tylko jeden cukierek - staropanieństwo murowane.

g. Ukryta prawda - "Wróżka" chowa pod miseczkami różne przedmioty. Uczestnicy podchodzą do stolika i odkrywają po jednej miseczce. Znalezione przedmioty określają przyszły los uczestnika. I tak: "obrączka" - małżeństwo, "pierścionek" - zaręczyny, "liść" - staropanieństwo, "chleb" - dobrobyt, "cukier" - słodkie życie, "moneta" - bogactwo, "liść laurowy" - sława itp.

h. O czym marzysz? - Nauczyciel przygotowuje talię kart złożoną z 12 sztuk. Numeruje ją od 1 do 12. Dzieci losują po jednej karcie z talii. Liczby mówią o ich marzeniach i oznaczają: "1" - o sukcesie w nauce, "2" - o miłości, "3" - o przyjaźni, "4" - o pieniądzach, "5" - o zwolnieniu z lekcji, "6" - o słodyczach, "7" - o egzotycznej podróży, "8" - o szczęściu, "9" - o modnym ciuchu, "10" - o niebieskich migdałach, "11" - o wakacjach, "12" - o nowej zabawce.

i. Wybierz przedmiot a dowiesz się jaki jesteś? - Każdy uczestnik zabawy wybiera jeden spośród siedmiu przedmiotów /np. nożyczki, zegarek, wachlarz, okulary, pieniądze, orzech, list, kwiaty, długopis/. Każdy z nich symbolizuje charakterystyczną cechę charakteru, skłonność. I tak np: "nożyczki" - jesteś mało energiczny -zmuś się do szybkiego działania, "zegarek" - nie znosisz ryzyka, lubisz uporządkowane życie- kto nie ryzykuje niewiele w życiu zyskuje itd.

j. Śmieszna wróżba - Uczestnicy zabawy ustawiają się w kręgu. Trzymają przed sobą kawałek kiełbaski. W środek kręgu wpuszczamy pieska. Ten, którego kiełbasę złapie najpierw, najszybciej znajdzie sympatię. Uwaga! W tej wróżbie nie może brać udziału właściciel czworonoga.

k. Ostatnia wróżba - wróżba dla cierpliwych. Każde dziecko dostaje gałązkę jabłonki wraz z karteczką na której wypisane jest jego imię i nazwisko. Wszyscy wkładają gałązki do wiaderka z wodą i cierpliwie czekają. Jeśli gałązki zakwitną do Bożego Narodzenia - spełnią się życzenia.

4. Zakończenie spotkania słodkim poczęstunkiem podczas, którego uczestnicy zabawy dzielą się wrażeniami, przeżyciami z imprezy.

Literatura:

- Janusz Kamocki - "Od Andrzejek do dożynek", Warszawa 1986.
- Barbara i Adam Podgórscy - "Andrzejkowe wróżby", Wrocław 1999.
- Wojciech Śliwerski - "Andrzejki i wróżby", Kraków 1996.
- Pentliczek Nr48(73),1993r.

Opracowanie: Grażyna Sankowska br>

Wyświetleń: 1903