Katalog

Małgorzata Banasik
Wychowanie fizyczne, Plany metodyczne

"Od rytmiki do tańca" - program autorski do nauczania rytmiki i tańca

- n +

OD RYTMIKI DO TAŃCA

Program autorski do nauczania rytmiki i tańca

Spis treści:

Wstęp
1. Zadania.
2. Cele rytmiki i tańca.
3. Procedury osiągania celów.
4. Treści nauczania rytmiki i tańca.
5. Charakterystyka programu i warunki realizacji.
6. Przewidywane osiągnięcia uczestników


Wstęp

Spostrzeganie i przeżywanie muzyki jest procesem w pewnym sensie słuchowo-ruchowym. Kinetyczne odczuwanie muzyki ujawnia często się w postaci skurczów mięśni lub rytmicznych ruchów całego ciała będących reakcją na dynamikę, rytm oraz charakter słuchanego utworu.

Taka specyfika przeżycia muzycznego i wrodzona dążność dziecka do ruchu powoduje konieczność uwzględnienia ćwiczeń i zabaw ruchowych jak najwcześniej w jego rozwoju.

Ruch jest naturalną potrzebą dziecka, objawia się w stałym dążeniu do działania. Jest to przede wszystkim samowyrażenie siebie, sprawdzanie własnych możliwości i porównywanie ich z możliwościami innych.

Podstawy dzisiejszej rytmiki stworzył Emile Jacques Dalcroze
(1865-1948).Zakładał, że wzajemne oddziaływanie rytmu muzycznego i rytmu ciała budzi swego rodzaju świadomość rytmu. Dzięki temu u jego studentów poprawiły się nie tylko zdolności muzyczne ale także zharmonizowały procesy psychiczne i fizyczne.

Bardzo ściśle z rytmem i muzyką związany jest taniec, najstarsza forma ruchowa uprawiana przez człowieka. Taniec przez setki lat zmieniał swoje oblicze, przekształcał się i doskonalił. Był ogniwem łączącym różne warstwy społeczne. Z drugiej strony jego charakter kreowany był w zależności od środowiska, w którym był tańczony. Niezależnie od tego, czy był związany z obrzędami, magią czy wierzeniami zawsze był wyrazem emocji, środkiem komunikacji międzyludzkiej, zaspokajał potrzeby czysto estetyczne.
Był i jest wyższą formą radości.

1. Zadania

Ruch podporządkowany muzyce spełnia specjalne zadania. Wprowadza zabawę i odprężenie, zaspokaja u młodego człowieka potrzebę poruszania się. Ponadto rytm, który jest wyrazem ruchu w muzyce, jest tym jej elementem, który trafia najłatwiej. Jeśli zatem pozwolimy młodzieży podporządkować się rytmowi muzycznemu i wyrazić go ruchami własnego ciała, umożliwimy im tym samym bezpośrednie aktywne przeżycie muzyki już nie tylko w warstwie rytmicznej, ale również w zakresie innych środków wyrazu muzycznego. Jest to, więc najlepsza droga zbliżenia muzyki do dziecka. Bezpośrednie aktywne przeżycie dynamiki, tempa, rytmu, artykulacji, przebiegu melodii i całej formy może stać się czynnikiem rozwoju wrażliwości na zjawiska muzyczne, co wpłynie na rozwój wrażliwości estetycznej i emocjonalnej.

Wychowanie rytmiczno-muzyczne, krótko mówiąc "rytmika" stawia sobie zadanie, by przez muzykę i ruch wspierać człowieka we wszechstronnym rozwoju i wychowywać go.

Ruch-czynnik niezbędny dla rozwoju młodego człowieka ma być związany z uporządkowanym w czasie ruchem dźwięków, czyli rytmem muzycznym. Ma być środkiem, za pomocą którego, może wyrazić swe przeżycia muzyczne, odzwierciedlając zmienność agogiki i dynamiki, nastrój i wyraz emocjonalny muzyki, kierunki linii melodycznej, zmiany artykulacyjne i wreszcie konstrukcję formalną utworu muzycznego.

Rytmika muzyki tanecznej oraz różnorodny charakter ruchu tanecznego mają duży wpływ na wyrabianie poczucia rytmu, harmonii i równowagi wewnętrznej, na koordynację i opanowanie ruchów, na wyrabianie estetycznych nawyków ruchowych oraz prawidłowej postawy. Muzyka wraz z towarzyszącym jej tańcem działa jako silny, lecz subtelny bodziec. Przyczynia się do podniesienia kultury ruchowej, co praktycznie wyraża się umiejętnością właściwego zachowania się i kulturalnym sposobem bycia.

Silne przeżycia emocjonalne, jakich niejednokrotnie dostarcza muzyka łącznie z tańcem, mogą mieć wpływ na pogłębienie zainteresowania muzyką i tańcem jako dziedzinami sztuki.

Gromadny i zespołowy charakter ćwiczeń tanecznych oraz samych tańców przyczynia się do rozwijania takich cech, jak zdyscyplinowanie i karność, porządek, aktywność, poczucie współdziałania w zespole, poczucie odpowiedzialności za zespół i jego osiągnięcia.

Konieczność równoczesnego i sprawnego wykonania ruchu w określonym czasie wyrabia szybką orientację, umiejętność koncentracji oraz uwagę, zmusza do sprawniejszego myślenia.

Ruch taneczny wykonywany w różnym tempie i nasileniu wpływa na podnoszenie ogólnej sprawności fizycznej, szybkości, skoczności, zwinności i wytrzymałości.

Reasumując dochodzimy do wniosku, że rytmika i tańce są integracyjną formą o charakterze zabawowym i stanowią istotny czynnik rozwoju estetycznego, fizycznego i umysłowego uczestników takich zajęć.

2. Cele rytmiki i tańca

- Stwarzanie warunków do rozwoju wyobraźni muzyczno - ruchowej.
- Rozbudzanie i rozwijanie wrażliwości estetycznej.
- Uwrażliwienie na podstawowe wartości rytmiczne nut i pauz.
- Wykształcenie umiejętności reagowania ruchem na akcenty metryczne w taktach: dwudzielnych i trójdzielnych.
- Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki, artykulacji oraz na zmiany metryczne w taktach.
- Wyrobienie dbałości o estetykę ruchu.
- Kształtowanie koordynacji ruchowej i umiejętności przestrzennego planowania ruchu, poruszania się.
- Podnoszenie ogólnej sprawności fizycznej i rozwoju motoryki.
- Wyrabianie szybkiej orientacji, koncentracji, uwagi i sprawniejszego myślenia.
- Stwarzanie możliwości do spontanicznej, odtwórczej i twórczej ekspresji muzyczno - ruchowej.
- Wyrabianie i rozwijanie społecznych zachowań takich jak:
* tolerancja
* odpowiedzialność
* samodzielność
* współdziałanie w grupie
* komunikowanie
* niezależność i poczucie własnej wartości
* poczucie pewności siebie i umiejętność samooceny</dir>
- Stworzenie atrakcyjnej formy spędzania wolnego czasu.
- Umożliwienie rozwijania indywidualnych talentów, zainteresowań i predyspozycji artystyczno - ruchowych.
- Stworzenie możliwości konfrontowania swoich zdolności i umiejętności poprzez aktywne uczestnictwo w prezentacjach artystycznych, występach, konkursach i przeglądach.
- Dostarczenie propozycji repertuarowych na szkolne i środowiskowe uroczystości.

3.Procedury osiągania celów

Pomysłowość, inwencja nauczania oraz stopień zrozumienia idei programu wpływa na efektywność jego realizacji. Pragnąc stworzyć uczniom lepsze warunki do kształcenia osobowości, do tworzenia siebie przez własną aktywność, samodzielne myślenie i przeżywanie opieramy pracę pedagogiczną na różnych metodach i formach kontaktu z muzyką i ruchem.

Podczas zajęć rytmicznych i tanecznych mamy do dyspozycji szczególnego rodzaju pomoce: muzykę i ruch, które są nie tylko bliskie emocjonalnie dzieciom, ale również zaspokajają ich naturalne skłonności i równocześnie działają na nie porządkująco. Muzyka rozwija wyobraźnię, wrażliwość estetyczną, emocjonalną, wyzwala bogate życie wewnętrzne. Ruch, który jest powiązany z muzyką wpływa na możliwość kontrolowanego rozładowania popędów /np. bieganie po sali/, a z drugiej strony wymaga świadomego reagowania na umówione sygnały dźwiękowe. Dzięki temu, umiejętność koncentracji i aktywność są równoprawnie wplecione w jedno ćwiczenie.

Osobiste doznania i uczucie przynależności do grupy podczas tego rodzaju zajęć, dają dziecku możność doświadczenia muzyki i ruchu, jako wartości pomocnej w rozwijaniu twórczej i harmonijnej osobowości. W związku z tym prowadzenie zajęć rytmiczno - tanecznych powinno opierać się na realizacji następujących zagadnień:
1.Relaks - umiejętność odpoczynku i odprężenia przy muzyce.
2.Technika ruchu - estetyczny chód, siedzenie, sprawność ruchowa.
3.Hamowanie - reagowanie na zmiany tempa, szybkie reagowanie na sygnały muzyczne.
4.Rozwijanie umiejętności poruszania się w przestrzeni przez stosowanie ćwiczeń muzyczno - ruchowych /poruszanie się w marszu, biegu, po obwodzie koła, w różnych kierunkach, w rzędach i szeregach. 5.Interpretacja ruchowa utworów muzycznych -realizacja ruchem treści programowych, nastroju, budowy.
6.Nauka podstawowych kroków tanecznych - odstawny, dostawny, podskoki, cwał, przytupy, doskoki, wymachy, obroty, klęki itd.
7.Opanowanie wybranych układów tanecznych -np. polki, walczyka, krakowiaka, chodzonego lub tańca współczesnego.
8.Realizacja tematów rytmicznych za pomocą klaskania, tupania, pstrykania itp.
9.Śpiewanie prostych piosenek wraz z ilustracją ruchową do nich.

4.Treści nauczania rytmiki i tańca

W reakcjach ruchowych występujących w powiązaniu z muzyką można wydzielić:
- Ruch wyrażający treści pozamuzyczne /zabawy ilustracyjne i inscenizowane ze śpiewem, opowieści ruchowe, tańce/
- Ruch wyrażający elementy muzyczne zawarte w utworze tj. rytm, melodia, dynamika,artykulacja, tempo, nastrój, budowa /zabawy rytmiczne ze śpiewem, reakcje na zmiany akompaniamentu, interpretacja ruchowa utworów instrumentalnych/

Program ten opiera się na bogatym materiale ćwiczeń muzyczno - ruchowych i tanecznych, zróżnicowanych pod względem stopnia trudności i formy. Będą to:

1. Marsze, biegi i podskoki w takt muzyki.
2.Ćwiczenia w reagowaniu na frazy za pomocą gestów i ruchów.
3.Ćwiczenia w zwiększaniu i zmniejszaniu wartości rytmicznych tworzących tematy rytmiczne /augmentacja i dyminuacja/.
4.Ćwiczenia ruchowej realizacji tematów rytmicznych o zmiennych metrach.
5.Ćwiczenia oddechowe /odprężające/.
6.Ćwiczenia dysocjacyjne /uniezależniające ruchy/.
7.Ćwiczenia inhibicyjno - incytacyjne /przemiennie - uspokojenie i odprężenie po aktywizacji ruchu/
8.Ćwiczenia słuchowe /np. reagowanie ruchem na wysokość i przebieg frazy/
9.Ćwiczenia w improwizowaniu ruchu.
10.Ćwiczenia rytmiczno - taneczne ze śpiewem.
11.Ćwiczenia techniki tanecznej, elementów tanecznych nóg i ramion, powiązania taneczne wykonywane w różnych kierunkach w przód, w tył, w prawo, w lewo.
12.Ćwiczenia taneczne pojedynczo i parami, po przekątnej i w kole.
13.Scalanie elementów tanecznych w kompozycje ruchowo -
przestrzenną.
14.Ćwiczenia rytmiczo - taneczne oparte na cwale, biegu, podskokach, kroku polki, kroku walca oraz korowody taneczne.

5. Charakterystyka programu i
warunki realizacji


Program ten przeznaczony jest do nauczania rytmiki i tańca.
W cyklicznych spotkaniach biorą udział dzieci w ramach zajęć nadobowiązkowych. Akces uczestnictwa uzależniony jest od indywidualnych zainteresowań i potrzeb.

Zajęcia powinny być prowadzone w salach dostosowanych do liczby uczestników tak, aby można było poruszać się w nich swobodnie. Mają być widne, dobrze oświetlone, czyste i przewietrzone. Uczestnicy muszą posiadać kostiumy gimnastyczne i miękkie obuwie.

Do prowadzenia zajęć rytmiczno-tanecznych niezbędne jest następujące wyposażenie:
* instrument klawiszowy oraz zestaw instrumentów perkusyjnych(w tym instrumentarium Orffa) ;
* sprzęt audio - wideo ;
* zestaw niezbędnych płyt CD, taśm magnetofonowych i kaset video ;
* zestaw przyborów tj. kółka serso i hula-hop, piłki, skakanki, szarfy, woreczki, koce itp. ;
Zajęcia pod względem treściowym powinny być tak zaplanowane, aby były przejrzyste, ciekawe i różnorodne. Bezwzględnym warunkiem powodzenia programu jest nawiązanie przyjaznego kontaktu nauczyciela z dzieckiem, opartego na otwartości, wzajemnym zrozumieniu, akceptacji oraz poczuciu bezpieczeństwa.

Korygowanie poczynań młodego człowieka powinno być prowadzone ostrożnie i z wyczuciem, aby nie zniechęcić do zajęć. Nowe treści i zadania należy wprowadzać stopniowo w myśl zasady stopniowania trudności.

6. Przewidywane osiągnięcia
uczestników zajęć rytmiczno-
tanecznych


W trakcie prowadzonych zajęć dziecko poprzez aktywne uczestnictwo nabędzie następujące umiejętności:
- prawidłowo reaguje ruchem na podstawowe wartości rytmiczne nut i pauz ;
- potrafi wyczuć akcenty metryczne w taktach dwudzielnych i trójdzielnych ;
- poprawnie reaguje na zmianę tempa, dynamiki, artykulacji i metrum w muzyce;
- potrafi zastosować proste instrumentarium ;
- nabędzie dbałości o estetykę ruchu ;
- potrafi poruszać się i zaplanować ruch w przestrzeni ;
- posiądzie dobrą koordynację ruchową ;
- zna podstawowe kroki i elementarne figury opracowanych tańców ;
- wyrobi i rozwinie pozytywne społeczne zachowania (asertywność, empatię, odpowiedzialność, samodzielność, współdziałanie w grupie, samokontrolę, samoocenę) ;
- podniesie ogólną sprawność fizyczną i motorykę ;
- rozwinie indywidualne uzdolnienia, zainteresowania i predyspozycje muzyczno-ruchowe.

Opracowanie: mgr Małgorzata Banasik
nauczycielka muzyki, rytmiki, kształcenia zintegrowanego i przedszkolnego
PSP im. Stanisława Staszica w Nietulisku Dużym

Wyświetleń: 15143


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.