Katalog Małgorzata Czaplińska Ekologia, Program nauczania "Dalekie, a przecież tak bliskie" - program działań służący poprawie stanu środowiska w najblizszym otoczeniu dla klas I-III"Dalekie, a przecież tak bliskie" - program działań służący poprawie stanu środowiska w najblizszym otoczeniu dla klas I-IIIGłównym założeniem programu jest realizacja treści edukacji ekologicznej jako ścieżki międzyprzedmiotowej w ramach obowiązujących treści jako ich uzupełnienie i rozszerzenie. Program realizowany jest w klasach I, II i III. Treści zawarte w programie mają układ spiralny. Uczniowie poznają kolejne kręgi przestrzenne, rozszerzają wiedzę o wykonanie trudniejszych zadań w kręgu już znanym.Najważniejsze cele jakie sobie postawiłam to: - rozwijanie samodzielności ucznia, - oparcie zajęć na bezpośredniej obserwacji i doświadczeniu, - rozbudzanie ciekawości poznawczej i aktywności badawczej, - ułatwienie zrozumienia zjawisk zachodzących w otoczeniu przyrodniczym, - rozwijanie i rozbudzanie zainteresowań, wrażliwości oraz szacunku wobec przyrody, - zwrócenie uwagi na konieczność przemyślanego korzystania z dóbr środowiska przyrodniczego. Na zajęciach najczęściej stosowane są metody: - obserwacji bezpośredniej - aktywizujące - stwarzanie sytuacji problemowych - praktyczne działanie Najważniejsze formy to: zajęcia w terenie, zarówno w okolicy, jak i krótsze lub dłuższe wycieczki, dostosowane do możliwości dzieci. Dobór metod i form prowadzenia zajęć zależy od specyfiki klasy, warunków oraz inwencji nauczyciela. Podczas zajęć uczniowie poznają swoje środowisko: dom, rodzina, sąsiedztwo, miejsce zamieszkania, położenie szkoły, specyfikę swojej miejscowości, formy ochrony środowiska, różnorodność substancji w otoczeniu dziecka, urządzenia techniczne w domu, szkole i miejscowości, pracę w wybranych zawodach. Dzieci uczą się obserwować zjawiska i procesy przyrodnicze dostępne ich doświadczeniu oraz patrzeć na to co widzą , codziennie chodząc do szkoły, bardziej świadomie. Swoją wiedzą i zdobytymi wiadomościami dzielą się z kolegami przedstawiając wyniki doświadczeń i obserwacji w formie "raportów" eksponowanych na wystawkach szkolnych, podczas konkursów tematycznych, plastycznych i akcji ekologicznych. Dzieci poznały program Polskiego Klubu Ekologicznego oraz brały udział w warsztatach, prowadzonych przez pracowników fundacji ekologicznej " Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot", pt. "Na zakupy" i "Dzikie jest piękne". Wyniki doświadczeń i obserwacji odnotowuje się w kartach pracy, z których tworzy się albumy. Program jest realizowany od roku szkolnego 1998/99. Podlega ciągłej ewaluacji w zależności od potrzeb i możliwości klasy. Działania proekologiczne w ramach programu, i będące jego pochodnymi, w szkole spotkały się z uznaniem, które zaowocowało przyznaniem nagrody z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska oraz przyznaniem środków na materiał szkółkarski z fundacji "Silesia". Jednak najcenniejszą rzeczą, dla mnie, jest to, że realizacja innowacji zintegrowała dzieci, rodziców, nauczycieli i dyrekcję wokół idei ochrony przyrody w "naszej małej ojczyźnie" jaką jest najbliższa okolica domu, szkoły. Założono szkolny ogród, w którym wykonano prace porządkowe, obsadzono roślinami skalnymi, krzewami i drzewami. Utworzono Szkolny Klub Ekologiczny, którego członkowie m.in. będą dbać o istniejące uprawy i tworzyć nowe. Po trzyletnim etapie wdrażania programu, dzieci z klas III pisały test kompetencji z ekologii, który pomógł nauczycielom i uczniom ocenić stan wiedzy ekologicznej i ukierunkować dalszą pracę. Po klasie trzeciej tematyka jest kontynuowana w klasach IV - VI na lekcjach przyrody oraz w czasie zajęć Szkolnego Klubu Ekologicznego. Przykładowy konspekt zajęć w klasie I Temat: Budynek szkolny i jego otoczenie. Zakres treści: - Adres szkoły - Otoczenie szkoły, boisko - Rośliny w otoczeniu szkoły Zadania dydaktyczno-wychowawcze: - Położenie szkoły - Umiejętność trafienia do niej - Zapoznanie się z numerem szkoły, imieniem, ulicą przy której się ona znajduje - Rozpoznawanie roślin wokół szkoły - Rozróżnianie drzew i krzewów Metody realizacji: - Obserwacja budynku i jego otoczenia - Obserwacja drzew i krzewów wokół szkoły - Wyjaśnienie nieznajomych nazw - Odszukiwanie na planszach w albumie gatunków krzewów występujących w otoczeniu szkoły i przyswojenie ich nazw Środki dydaktyczne: - wycieczka - plansze i albumy przedstawiające różne gatunki drzew i krzewów - zeszyt - ćwiczenia Uwagi: - Realizacja na lekcji środowiska społeczno-przyrodniczego Przykładowy konspekt zajęć w klasie II Temat: Jak dbać o glebę w ogrodzie ekologicznym? Zakres treści: - Warunki życia roślin: temperatura, wilgotność, światło, odpowiednia gleba - Jakość gleby i jej wpływ na zdrowie roślin - Roślinne wskaźniki gleby - Naturalne nawożenie gleby - Ochrona pożytecznych zwierząt żyjących w glebie - Rozróżnianie substancji szkodliwych w otoczeniu dziecka - Obserwacja zjawisk i procesów przyrodniczych Zadania dydaktyczno-wychowawcze: - Zapoznanie z warunkami potrzebnymi roślinom do życia - Kształtowanie wiedzy na temat wpływu jakości gleby na zdrowie roślin, zwierząt i ludzi - Kształtowanie wiedzy na temat szkodliwości stosowania chemicznych środków ochrony roślin i nawozów mineralnych, które degradują glebę i zanieczyszczają środowisko - Umiejętność wskazania naturalnych sposobów nawożenia gleby Metody realizacji: - Rozmowa kierowana na temat warunków potrzebnych roślinom do życia - Obejrzenie filmu video na temat sposobów nawożenia gleby: a) chemiczne b) naturalne - Rozmowa na temat obejrzanego filmu, zredagowanie notatki na temat szkodliwości środków chemicznych oraz zapisanie nazw naturalnych sposobów nawożenia gleby: kompost, nawóz roślinny, płodozmian - Wpływ nawozów mineralnych na rozwój roślin - doświadczenie - Pogadanka na temat możliwości określenia rodzaju gleby za pomocą roślinnych wskaźników - Obserwacja roślin i zapoznanie się z ich nazwami, które rosną na różnych rodzajach gleby np.: piaszczystej, gliniastej, z dużą zawartością próchnicy, wapnia, o dużej wilgotności itp. - Plansze - Wyjście w teren w najbliższym otoczeniu i obserwacja roślinności wokół szkoły, porównanie z albumem, określenie właściwości gleby, zanotowanie w kartach pracy - na mapkach okolicy - Obserwacja za pomocą lupy zwierząt żyjących w glebie i na jej powierzchni: dżdżownice, roztocza, chrząszcze, ślimaki itp. - Rozmowa na temat roli, jaką spełniają zwierzęta organiczne - Wyjście do ogródka szkolnego, wykonanie testu określającego rodzaj gleby, zaobserwowanie wskaźników roślinnych oraz glebowych - Przeprowadzenie doświadczenia: rozkład materii organicznej przez zwierzęta glebowe - rozkładają szczątki organiczne - Wyjście do ogródka szkolnego, wyko9nanie testu określającego rodzaj gleby, zaobserwowanie wskaźników roślinnych oraz glebowych - Przeprowadzenie doświadczenia: rozkład materii organicznej przez zwierzęta glebowe - Odczyt doświadczenia po 3 tygodniach - Najprostszy kompostownik - Wnioski w kartach pracy Środki dydaktyczne: - film video na temat sposobów nawożenia - nawóz mineralny - plansze z różnymi gatunkami roślin - album z roślinami - lupa - karty pracy - siatka ze sztucznego tworzywa - opadłe liście Uwagi: - Temat do realizacji na lekcji środowiska społeczno-przyrodniczego w korelacji z kulturą fizyczną - Literatura: M. Hafner "Księga eko-testów do pracy w domu i w szkole" - biblioteka szkolna Przykładowy konspekt zajęć w klasie III Temat: Znaczenie lasu łabędzkiego dla naszej okolicy. Zakres treści: - Rodzaje i warstwy lasu - Warunki panujące w każdej warstwie - Rozróżnianie rodzajów drzew i krzewów (przykładowo) - Rośliny runa - Grzyby jadalne i trujące - Zwierzęta żyjące w lesie - Przyrodnicze znaczenie lasów - Jaki wpływ mają lasy na środowisko? - Gospodarcze znaczenie lasów - Wpływ zanieczyszczeń powietrza na stan zdrowotny lasów - przyczyny zanieczyszczenia lasu - W jaki sposób chronić lasy i dbać o czystość powietrza? - Las jako miejsce wypoczynku - Zajęcia terenowe, gry i zabawy w wybranych ekosystemach Zadania dydaktyczno-wychowawcze: - Umiejętność rozróżniania rodzajów drzew i krzewów - Umiejętność wymieniania nazw warstw lesie i podania warunków w nich panujących (wilgotność, nasłonecznienie, temperatura) - Kształtowanie wiedzy na temat grzybów trujących i jadalnych - Poznanie zwierząt żyjących w lesie - Uświadomienie konieczności racjonalnego gospodarowania lasami - Znaczenie drewna w życiu człowieka - Umiejętność określenia przyczyn niszczenia lasów w swojej okolicy (pyły, wysypiska, odpady, "kwaśne deszcze") Metody realizacji: - Wycieczka do lasu - Obserwacja lasu i warunków w nim panujących - Rozpoznawanie i nazywanie okazów roślinnych i zwierzęcych - notowanie w kartach pracy - Kalkowanie kory drzew i liści, których nie znamy - Badamy " zdrowe" drzewa i zanieczyszczenie liści - Szukamy przyczyn zanieczyszczenia - Bliskość szosy - Śmieci zostawione przez ludzi - Z mapy Gliwic lokalizujemy najbliższe zakłady przemysłowe - "Kwaśne deszcze" - Spożywanie posiłku z zachowaniem zasad związanych z uprzątnięciem śmieci i odpadów - Ćwiczenia ogólnorozwojowe w trakcie pokonywania naturalnej ścieżki zdrowia - Powrót do szkoły - Analiza wyników badań przez zastosowanie działań matematycznych - Sporządzenie zestawień - Zbiorowe redagowanie i zapisanie kodeksu postępowania proekologicznego w celu ochrony lasu łabędzkiego w formie zadań rozkazujących - Przedstawienie scen i sytuacji inspirowanych bezpośrednimi kontaktami z terenami zagrożenia ekologicznego - Komponowanie muzyki do ilustracji ukazujących piękno przyrody i jej zniszczenie Środki dydaktyczne: - wycieczka - kalka, ołówek - karta pracy - worki na śmieci - zeszyt - karta - blok, farby - instrumenty perkusyjne Uwagi: - Temat do realizacji na lekcji środowiska społeczno-przyrodniczego w korelacji z językiem polskim, matematyką, kulturą fizyczną, plastyką i muzyką. Opracowanie: MAŁGORZATA CZAPLIŃSKA Wyświetleń: 2817
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |