Katalog

Karol Karczyński, 2019-06-18
Gdańsk

Historia, Konspekty

I Wojna Światowa - konspekt lekcji historii

- n +

Karol Karczyński
TEMAT: I wojna światowa (kl III GIM).
CELE:
a) Poznawcze:
Uczeń zna datę wybuchu i zakończenia I WŚ ;
uczeń wie kim byli: Gavrylo Princip, Arcyksiążę Ferdynand, Wilhelm II, Mikołaj II Romanow, Franciszek Józef;
uczeń wie jakie były przyczyny zwycięstwa Ententy;
uczeń zna i stosuje pojęcia: ultimatum, zawieszenie broni, U-boot, ziemia niczyja, wojna na wyniszczenia;
wie jakie były skutki I WŚ;
uczeń wie, jakie państwo weszły do wojny po stronie Ententy w 1917, a które wycofało się z wojny.

b) Kształcące:
Uczeń umie wymienić najważniejsze państwa centralne i państwa Ententy;
uczeń potrafi scharakteryzować działania wojenne na froncie zachodnim w latach 1915-1918;
uczeń umie wymienić nowe rodzaje broni masowo używanej w czasie I WŚ;
uczeń potrafi wskazać które państwa wygrały I WŚ, a które przegrały;
uczeń umie wyjaśnić związek między wynikiem I WŚ a odzyskaniem przez Polskę niepodległości.

c) Wychowawcze:
uczeń dostrzega związek między dążeniem do ukarania winnych wybuchu wojny Niemiec za wszelką cenę z ich pragnieniem odwetu i wybuchem kolejnej wojny;
uczeń zauważa, że najwyższą cenę za toczenie wojen płacą zwykli żołnierze i to oni tracą życie, a nie przywódcy, którzy wysyłają ich do walki.

TYP LEKCJI: wprowadzająca nowy materiał
METODY NAUCZANIA: pogadanka z elementami opowiadania, rozmowa nauczająca, dyskusja, praca ucznia z podręcznikiem.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: tablica elektroniczna, grafika przedstawiająca zamach na arcyksięcia Ferdynanda, fragmenty filmów "War Horse" i "Passchendaele", tablica, marker, podręcznik (J. Chachaj, J Drob, Historia. Klasa 3, Podręcznik do historii dla gimnazjum, Nowa Era, Warszawa 2015)

TOK LEKCJI:
I. Powitanie i sprawdzenie obecności.
II. Rekapitulacja wtórna: nauczyciel zadaje pytania: na czym polegał plan Schlieffena? Jakie państwo go opracowało? Który kraj miał przed 1914 r. największe imperium kolonialne? Co to był "kocioł bałkański"?
III. Krótkie omówienie tematu lekcji: czym będziemy się zajmować – przyjrzymy się z bliska okropieństwom przemysłowej wojny, tak strasznej, że, wg współczesnych jej ludziom "miała położyć kres wszystkim wojnom" oraz zrozumiemy dlaczego tak się nie stało, pomimo śmierci milionów ludzi i cierpień żołnierzy i cywilów.
IV. Tok lekcji.
Nauczyciel podaje uczniom do zeszytu notatkę: temat lekcji oraz następujące punkty: 1. Bezpośrednia przyczyna wybuchu wojny i walczące strony 2. Działania Niemiec na froncie wschodnim i zachodnim 3. Zakończenie wojny 4. Skutki wojny

1. Bezpośrednia przyczyna wybuchu wojny i walczące strony.
Nauczyciel przypomina niestabilną sytuację na Bałkanach. Każde ze skłóconych państw, miało swojego potężnego sojusznika. Bośnia była kontrolowana przez Austro-Węgry, zaś Serbia miała za sojusznika potężną Rosję. Nauczyciel pokazuje grafikę przedstawiającą zamach na następcę tronu Austro-Węgier Franciszka Ferdynanda w stolicy Bośni (np. https://sinderramamientodetinta.files.wordpress.com/2012/06/gavrilo-princip.jpg), Sarajewie, oraz jego zabójcę – Gavrylo Principa, nacjonalistę Serba, który walczy przeciwko rozprzestrzenianiu się wpływu Austro-Węgier na Bałkanach.
Nauczyciel zadaje pytanie: skoro winna jest Serbia, co chce zrobić Austria? (ukarać Serbię). A co na to Rosja? (stanie w jej obronie). Serbia zachęcona przez Rosję odrzuca ultimatum Austrii, ta wypowiada jej wojnę, na co odpowiada jej wypowiedzeniem wojny Rosja. Sojusznicy tych państw również nawzajem wypowiadają sobie wojnę. Pamiętacie, że każde z tych państw ma powód do wojny i wiarę w to, że będzie ona krótka i zwycięska. W całej Europie panuje nastrój euforii.

Nauczyciel prosi o dopasowanie na podstawie mapy zamieszczonej w podręczniku państw do bloków wojskowych: Państw Centralnych (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja, Bułgaria) oraz Ententy (Rosji, Francji, Anglii, Włoch, Serbii). Zwraca uwagę, że Włochy powinny były wystąpić w wojnie po stronie Państw Centralnych, ale stwierdzają, że lepiej jest odebrać Austriakom część terytorium.
2. Działania Niemiec na froncie wschodnim i zachodnim
Nauczyciel na mapie w podręczniku wskazuje sytuację Niemiec – od wschodu grozi im Rosja, od zachodu – Francja. Tłumaczy, że plan Schlieffena nie wypalił – nie udało się szybkim marszem przez Belgię przerzucić wojsk, pobić szybko Francuzów, zdobyć Paryża i zwrócić się szybko przeciwko Rosjanom nim ukończą mobilizację.

Prosi o zapisanie terminu wojna ruchoma – wyjaśnia, że są to działania, w których walczący manewrują, próbują się nawzajem obejść, oskrzydlić itd, i że takie walki toczą się na froncie wschodnim. Zaś front zachodni... to zupełnie co innego.

Prosi o zanotowanie w zeszycie działań na froncie zachodnim:
-zaatakowanie przez Niemcy neutralnej Belgii,
-niepowodzenie planu Schlieffena
-wojna pozycyjna – armie Francji, Anglii i Niemiec w okopach
Nauczyciel pokazuje zdjęcie lotnicze przedstawiające sieć okopów (zał). Tłumaczy, że od granicy ze Szwajcarią do Morza Północnego teren jest przecięty okopami, które oddziela od siebie tzw ziemia niczyja nie kontrolowana przez żadną z walczących stron. Zadaje pytanie: jak wygrać wojnę w takiej sytuacji i zmusić przeciwnika do kapitulacji? Odrzuca koncepcje obejścia flanki przeciwnika, mówi o klęsce desantu na Gallipoli. Naprowadza uczniów na wniosek, że należy przebić się na tyły przeciwnika. Pokazuje dwa fragmenty filmów fabularnych "War Horse" i "Passchendaele" dość wiernie obrazujących warunki panujące w okopach oraz wygląd ziemi niczyjej.
https://www.youtube.com/watch?v=0A136W6br_0 – "War Horse"

Nauczyciel zwraca uwagę, że nie istnieje inny sposób na pokonanie przeciwnika jak atakować, ale przewaga okopanego obrońcy prowadzącego ogień z karabinów maszynowych jest miażdżąca i powoduje ogromne straty w ludziach.
Mówi o wynalazkach technicznych mających przełamać ten impas: gazach bojowych, czołgach, samolotach.
Doprowadza uczniów do wniosku, że skoro przełamanie się jest niemożliwe, należy doprowadzić przeciwnika do wykrwawienia, tzn żeby skończyli mu się żołnierze do walki. A to można osiągnąć zabijając jak najwięcej ludzi – wszystkie wynalazki IWŚ służą do zabicia jak największej ilości żołnierzy w sposób masowy (artyleria, gazy bojowe itd), bo tę wojnę wygra ta strona, która ma więcej żołnierzy do wysyłania na śmierć i produkuje więcej ciężkiego sprzętu do zabijania.
https://www.youtube.com/watch?v=zJZttzblHFQ – "Passchendaele" – nauczyciel zwraca uwagę na wszechobecne błoto, wygląd broni walczących (rkm, karabiny z bagnetami, kształt hełmów niemieckich oraz brytyjskich), sposób wymiany magazynka w rkm-ie., zapłon ładownic, sposób, w jaki pociski rzucają żołnierzami jak zabawkami (porusza kwestię braku kontroli – żołnierz nie może się chronić). Nauczyciel kieruje uwagę uczniów na to, jakiej broni używają do walki wręcz w okopach, co się dzieje z młodym Niemcem, który siedzi ogłuszony i nie walczy? (szok pourazowy, PTSD).
Po zakończeniu drugiego filmu nauczyciel mówi: wyobraźcie sobie, że jesteście młodzi i spędzacie 4 lata na takiej wojnie, w której wielu waszych kolegów zginie, w której wielokrotnie kazano wam atakować okopy przeciwnika, a potem bronić się przed jego atakiem, a front nie przesunął się dalej niż kilka metrów lub kilometrów. Będziecie chcieli iść po takim doświadczeniu jeszcze na wojnę?

3. Zakończenie wojny
Nauczyciel tłumaczy: Państwa Centralne miały gorszą flotę od Anglii, więc rozwijały okręty podwowne, by zneutralizować przewagę Anglików w nawodnej i próbowali odciąć Anglię od dostaw z zewnątrz prowadząc "nieograniczoną wojnę podwodną", tzn atakowali wszystkie statki handlowe płynące do Anglii bez względu na banderę. Tłumaczy jakie znaczenie miało zatopienie statku "Lusitania" (przystąpienie USA do wojny po stronie Ententy – do Europy zaczęli w 1917 r. przybywać nowi żołnierze). Mówi, że na skutek strat ponoszonych na wojnie w Rosji wybuchła w 1917 r. rewolucja, obalono władzę cara i Rosja wycofała się z wojny. Zadaje pytanie: co mogą spróbować zrobić Niemcy, by jeszcze wygrać?
(przerzucić wszystkie siły na zachód i wygrać wojnę zanim przewaga Ententy związana z przybywaniem Amerykanów stanie się zbyt duża do nadrobienia).
Nauczyciel podaje datę: 11 listopada 1918 r., mówi, że jest to dzień podpisania zawieszenia broni, kończącego I WŚ. Mówi, że jako pierwsze w wojnie na wyniszczenie zostały zmuszone do ustąpienia państwa centralne, Niemcy i Austro-Węgry, w których wybuchły bunty i obaleni zostali cesarze.
Zwraca uwagę, że wszystkie państwa zaborcze wyszły z wojny pokonane.

4. Skutki wojny
Nauczyciel prosi uczniów, by na podstawie podręcznika i wiedzy wyniesionej z lekcji zapisali skutki I WŚ (podpisanie traktatu wersalskiego w 1919 r., wzrost nastrojów antywojennych, 10 mln zabitych, 20 mln rannych, epidemia grypy hiszpanki, która zabija kolejne 11 mln ludzi, zniszczenia wojenne, głód w Niemczech, powstanie nowych państw o ustroju republikańskim, wzrost pozycji kobiet, które w czasie wojny musiały zastępować mężczyzn walczących na froncie w rolach, które dotychczas były dla niech niedostępne). Na zakończenie pokazuje na tablicy elektronicznej zdjęcia ze strony: https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/faces-of-war-145799854/ - tłumaczy, że I WŚ była czasem rozwoju protetyki, ze względu na miliony okaleczonych żołnierzy, którzy potrzebowali pomocy.
V. Rekapitulacja pierwotna
Nauczyciel zadaje ustnie pytania wybranym uczniom: jakie państwa wchodziły w skład Ententy, a jakie w skład Państw Centralnych? Która grupa państw wygrała? Jaki związek zachodzi między wynikiem I WŚ, a odzyskaniem przez Polskę niepodległości? Jakie wydarzenie pozwoliło Entencie wygrać wojnę? Który ze skutków I WŚ wydaje wam się najbardziej znaczący?

Podsumowanie: Zwycięskie państwa Ententy nie oparły się pokusie narzucenia Niemcom surowych warunków traktatu wersalskiego. Niemcy poczuli się upokorzeni i niemal od razu po zakończeniu wojny, zaczęli myśleć o następnej, która przywróci im utraconą dumę i należne im miejsce w Europie. Pokój zawarty po "wojnie mającej położyć kres wojnom" okazał się więc nietrwały. Popatrzcie na ten rysunek (zał). Podpis: "Pokój i przyszłe mięso armatnie. Tygrys [tak nazywano premiera Francji, Georgesa Clemenceau]: dziwne, zdaje mi się, że słyszę płacz dziecka". Co trafnie przewidział rysownik? (pokój przetrwa dwadzieścia lat, to płaczące dziecko będzie walczyć w kolejnej wielkiej wojnie).

Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.