PROGRAM NAUCZANIA HIGIENY
DLA KLAS LICEALNYCH
AUTOR - AGNIESZKA ŻEBROWSKA






SPIS TREŚCI


1. WSTĘP
2. SZCZEGÓŁÓWE CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
3. TREŚCI EDUKACYJNE
4. TEMATY LEKCJI Z ZAKRESEM MATERIAŁU NAUCZANIA
5. SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
6. PROPOZYCJE KRYTERIÓW OCENY I METOD SPRAWDZANIA UCZNIA
7. LITERATURA
 
WSTĘP

Adresatami programu higiena są uczniowie liceum ogólnokształcącego z rozszerzoną biologią.
Powyższy program został stworzony zgodnie z Podstawą Programową Przedmiotu Biologia , Szkolnym Programem Profilaktycznym i Programem Wychowawczym. Program higiena jest również zgodny ze stanowiskiem Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Zdrowia oraz Ministra Sportu i Turystyki w sprawie działań podejmowanych przez szkoły w zakresie zdrowego żywienia uczniów.
Uczniowie realizując program higiena ugruntowują i poszerzają wiedzę zdobytą z biologii na poziomie rozszerzonym .
Program obejmuje wszystkie cele kształcenia – wymagania ogólne i wybrane szczegółowe treści nauczania zawarte w Podstawie Programowej Przedmiotu Biologia na IV etapie kształcenia, zakres rozszerzony. Nawiązuje do wiadomości i umiejętności uczniów nabytych w liceum na lekcjach biologii odpowiednio je poszerzając i rozwijając. Wdraża uczniów do samodzielnej pracy , poszukiwania informacji w różnych źródłach, krytycznej oceny faktów, uzasadniania opinii na temat zdrowia.
Na realizację programu nauczania higieny przewiduje się 1 godzinę tygodniowo.
Proponowany przydział godzin :
- wątek „ Odżywianie „ – 15 godzin
- wątek „ Zdrowie „ – 15 godzin
Wskazana jest realizacja lekcji „ Higiena „ w pracowni biologicznej i korzystanie w niej z całego wyposażenia audiowizualnego ( komputerów, tablicy multimedialnej ) i pomocy dydaktycznych.


SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

Cele kształcenia i wychowania obejmują przyswajanie wiadomości oraz wykształcanie umiejętności :

- pogłębianie zrozumienia działania własnego organizmu w zdrowiu i chorobie
- promowanie wśród uczniów i ich rodzin dobrych zachowań prozdrowotnych i wyeliminowanie działań anty zdrowotnych
- kształtowanie nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi
- kształtowanie umiejętności krytycznego myślenia i podejmowania decyzji w kwestii własnego zdrowia
- wzbudzanie aktywności poznawczej poprzez umiejętność pozyskiwania i opracowywania informacji dotyczących zdrowia i żywienia z różnych źródeł
- zachęcanie uczniów do podejmowania i realizowania projektów edukacyjnych i kampanii na rzecz zdrowia społeczności szkolnej
- zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w planowaniu i realizacji edukacji zdrowotnej

 
TREŚCI EDUKACYJNE

Treści nauczania i procedury osiągania poszczególnych celów edukacyjnych są zgodne z treściami nauczania w podstawie programowej z biologii lecz są rozbudowane, szczególnie te tematy, które interesują uczniów.
Dział I „Odżywianie się „
W dziale tym uczniowie pogłębiają wiadomości dotyczące prawidłowego odżywiania się.

Dział II „ Zdrowie „
W dziale tym uczniowie pogłębiają wiadomości dotyczące zdrowia i zachowań prozdrowotnych.

Zalecane doświadczenia, obserwacje, wycieczki :
- wykrywanie różnych składników pokarmowych
- doświadczenie : działanie antybiotyków na bakterie ; rozróżnianie bakterii gram dodatnich i gram ujemnych ( symulacja komputerowa )
- Wycieczka do Muzeum Farmacji

Temat lekcji
Treści nauczania szczegółowe – według podstawy programowej

DZIAŁ I – ODŻYWIANIE SIĘ

1. Główne i dodatkowe składniki diety.
I : 1.2, 1.4, 2.1, 2.2, 3.1, 3.2, 4.3, 4.4,
III : 3.1
V : 4.2, 4.4, 4.5
2. Wykrywanie glukozy, skrobi, błonnika i witaminy C w różnych składnikach pokarmowych.
I : 2.1, 2.2,
III : 3.1
V : 4.2
3. Substancje dodatkowe używane przez producentów żywności.
4. Analiza składu wybranego produktu spożywczego uznanego za zdrowy i niezdrowy.
I : 1.2, 2.2, 3.2
V : 4.2
5. Normy zapotrzebowania energetycznego człowieka.
I : 2.2, 3.2, 4.4
V : 4.2, 4.4, 4.5
6. Klasyfikacja i charakterystyka diet.
I :1.2, 1.4, 2.2, 3.2, 4.4
V : 4.2, 4.4, 4.5
7. Mięsożercy kontra wegetarianie. Debata
I :1.1, 1.2, 2.2, 3.2, 4.4
V :4.2, 4.4, 4.5
8. Układanie jadłospisów pod względem jakościowym i ilościowym.
I : 1.2, 1.4, 2.2, 3.2, 4.4
IV : 3.4
V : 4.2,4.4, 4.5
9. Zaburzenia prawidłowej wagi ciała.
V : 4.2, 4.4, 4.5
10. Prawdy i mity związane z odżywianiem
IV : 3.4, 10.8
V :4.5

DZIAŁ II - ZDROWIE

1. Zdrowie jako stan zachowania homeostazy.
V : 1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 2.3, 6.6
2. Choroby bakteryjne i sposoby ich zwalczania.
II : 1, 6
IV : 3.1, 3.3, 3.4, 3.5
V : 2.2, 7.1, 7.2, 7.5
3. Choroby zakaźne – wirusówki. Historia odkryć i stosowania szczepionek.
III : 1.5
IV : 2.1, 2.2, 2.3, 2.4,
V : !.5, 2.2, 7.1, 7.2, 7.5
4. Dopalacze – nowe narkotyki.
V : 2.1, 2.2, 2.9, 3, 5.5, 6.6, 9.1, 9.2, 9.3, 9.4, 9.6, 9.7
5. Debata – dopalacze.
V : 2.1, 2.2, 2.9, 3, 5.5, 6.6, 9.1, 9.2, 9.3, 9.4, 9.6, 9.7
6. Nie ulegaj nałogowi palenia.
V ; 5.5, 6.1,6.6, 14.3
7. Zdrowie psychiczne : depresja – epidemia XXI wieku.
V : 2.2, 9.3, 9.4, 9.6
8. Jak zachować układ krążenia w dobrej kondycji.
V ; 2.1, 2.3, 6.2, 6.6
9. Czy mogę być honorowym krwiodawcą.
V : 1.1, 6.4, 6.5, 7.1, 7.2, 7.3, 7.5
10. Aktywność fizyczna jako podstawa zdrowego stylu życia.
V : 6.2, 6.6
11. Opalać się czy nie wybór należy do Ciebie. Debata.
V : 11.1, 11.2
12. Diagnostyka medyczna- analiza badań krwi i moczu.
III : 3.3, 6.4, 8.4
13. Mity medyczne czy fakty.
V : 2.2, 2.3

TEMATY LEKCJI Z ZAKRESEM MATERIAŁU NAUCZANIA

WĄTEK ODZYWIANIE SIĘ

Temat lekcji z zakresem materiału nauczania

1. Główne i dodatkowe składniki diety : rodzaje i występowanie cukrów, tłuszczów i białek;
ukryte źródła cukru, soli i tłuszczów trans;
prawidłowe przechowywanie produktów spożywczych
2. Wykrywanie glukozy, skrobi, błonnika i witaminy C w różnych składnikach pokarmowych : wykrywanie związków organicznych w różnych pokarmach;
poznanie właściwości błonnika
3. Substancje dodatkowe używane przez producentów żywności : rodzaje E dodatków;
źródła ich pochodzenia;
rola dodatków i ich wpływ na zdrowie.
4 .Analiza składu wybranego produktu spożywczego : jak wyżej
5 .Normy zapotrzebowania energetycznego człowieka :PPM i jego zależność od wieku, płci, trybu życia; wartość energetyczna wybranych składników spożywczych;
bilans energetyczny i jego rodzaje;
koszty energetyczne wybranych form aktywności fizycznej.
6 .Klasyfikacja i charakterystyka diet : planowanie diet;
charakterystyka modnych diet;
produkty spożywcze sprzyjające zdrowiu;
przetwarzanie produktów spożywczych.
7.Mięsożercy kontra wegetarianie – debata : dieta wegetariańska;
dieta zdrowego człowieka.
8. Układanie jadłospisów pod względem jakościowym i ilościowym. - piramida żywieniowa;
dobowe zapotrzebowanie na poszczególne składniki spożywcze;
racjonalne odżywianie głodówka a metabolizm;
podjadanie i spoczynek.
9 .Zaburzenia prawidłowej wagi ciała : obliczanie BMI;
anoreksja, bulimia, otyłość – rozszerzenie;
ortoreksja
10. Prawdy i mity związane z odżywianiem :suplementy diety;
probiotyki;
kaloryczność produktów typu light;
-ekologiczność produktów;
kwasy omega 3 i omega 6.
 



WĄTEK ZDROWIE

1. Zdrowie jako stan zachowania homeostazy :definicja zdrowia według różnych źródeł
czynniki zakłócające homeostazę;
definicja choroby;
zdrowy styl życia.

2. Choroby bakteryjne i sposoby ich zwalczania : historia odkryć antybiotyków;
antybiotyki : źródła pochodzenia, działanie i zasady ich stosowania;
bakterie gram „+” i gram „-„;
posiew, antybiogram.
3 .Choroby zakaźne – wirusówki. Historia odkryć i stosowanie szczepionek. - szczepienia ochronne – historia odkryć:
kalendarz szczepień ;
szczepionki skojarzone, obowiązkowe, zalecane;
rodzaje odporności – przypomnienie.
grypa – przyczyny i objawy.
4. Dopalacze – nowe narkotyki : dopalacze - skład, pochodzenie, działanie;
negatywne skutki działania dopalaczy.
5. Debata :jak wyżej
6. Nie ulegaj nałogowi palenia : papierosy a zdrowie;
skład chemiczny papierosów i dymu papierosowego;
e- papierosy.
7. Zdrowie psychiczne-depresja choroba XXI wieku :zdrowie psychiczne
depresja : objawy, przyczyny, leczenie;
test Becka
8. Jak zachować układ krążenia w dobrej kondycji: choroby układu krążenia –rozszerzenie;
zachowania prozdrowotne ; aktywność fizyczna, nawyki żywieniowe.

9. Czy mogę zostać honorowym krwiodawcą :budowa i grupy krwi – rozszerzenie;
antygen i przeciwciało;
krew jako lek;
10. Aktywność fizyczna jako podstawa zdrowego stylu życia :rodzaje aktywności fizycznej;
przykłady zdrowych ćwiczeń;
zdrowy styl życia.
11. Opalać się czy nie wybór należy do Ciebie. Debata : budowa i rola skóry – rozszerzenie;
choroby skóry, czerniak.
12. Diagnostyka medyczna : analiza badań krwi i moczu : skład morfotyczny i biochemiczny krwi zdrowego i chorego człowieka;
skład fizyko – chemiczny moczu zdrowego i chorego człowieka.
13.Mity medyczne czy fakty :wybrane przez uczniów

SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

WĄTEK ODŻYWIANIE SIĘ

Temat lekcji Sposoby osiągania celów
1 .Lekcja organizacyjna : zapoznanie uczniów z programem i sposobami zaliczenia higieny;
ankieta diagnozująca potrzeby i zainteresowania uczniów.
2. Główne i dodatkowe składniki diety :metoda obrazowa – animacje multimedialne;
metoda słowna – narracja;
praca w grupach z kartami pracy.

3 .Wykrywanie glukozy, skrobi, błonnika i witaminy C w różnych składnikach pokarmowych :
doświadczenia polegające na wykrywaniu skrobi ( Lugol ), glukozy ( testy paskowe Keto – Diastix ), błonnika i witaminy C;
przygotowanie z uczniami dokumentacji obserwacji;
4 .Substancje dodatkowe używane przez producentów żywności :wykład z prezentacją multimedialną;
praca z materiałami źródłowymi.
5. Analiza składu wybranego produktu spożywczego : metoda port folio;
prezentacje prac uczniowskich na forum klasy;
dyskusja.
6. Normy zapotrzebowania energetycznego człowieka : burza mózgów;
praca w grupach na podstawie tekstów źródłowych a potem z zastosowanie metody – stoliki eksperckie;
użyanie kalkulatora do wyliczania BMI.
7. Klasyfikacja i charakterystyka diet : burza mózgów;
prezentacje uczniowskie na temat wybranych przez nich diet.
8. Mięsożercy kontra wegetarianie – debata. : debata

9. Układanie jadłospisów pod względem jakościowym i ilościowym. - animacje filmowe : „Podjadanie i spoczynek” „Głodówka a metabolizm”;
burza mózgów;
praca w grupach z tekstem źródłowym - układanie jadłospisów dla wybranych grup wiekowych;
-prezentacja ułożonych jadłospisów.
10.Zaburzenia prawidłowej wagi ciała : stoliki eksperckie z wykorzystaniem tekstów źródłowych;
projekcja filmu.

11. Prawdy i mity związane z odżywianiem : metoda port folio i opracowanie w postaci Power point;
prezentacje na forum klasy wybranych prezentacji dotyczących prawd i mitów związanych z odżywianiem ;
dyskusja.
12.Prezentacje projektu : „ Nawyki żywieniowe uczniów L LO i ich rodzin ” - projekt
13.Prezentacje projektu : „Nawyki żywieniowe uczniów L LO i ich rodzin ” - projekt
14.Powtórzenie wiadomości : konkurs
wzajemne odpytywanie się.

WĄTEK ZDROWIE

1 .Zdrowie jako stan zachowania homeostazy : praca w grupach z wykorzystaniem tekstów źródłowych;
karty pracy.

2 .Choroby bakteryjne i sposoby ich zwalczania : prezentacja multimedialna na temat antybiotyków;
doświadczenie multimedialne na temat działania antybiotyków;
praca domowa : prezentacja na temat boreliozy.

3 .Choroby zakaźne – wirusówki. Historia odkryć i stosowanie szczepionek : prezentacja multimedialna na temat historii szczepionek i kalendarza szczepień;
czytanie ulotek na temat grypy;
animacje filmowe.

4 .Dopalacze – nowe narkotyki : prezentacja multimedialna;
praca z tekstem źródłowym i kartami pracy w grupach.

5 .Debata.- debata
6 ..Nie ulegaj nałogowi palenia :praca w grupach z tekstami źródłowymi z zastosowaniem metody stolików eksperckich.
7 .Zdrowie psychiczne : depresja – XXI wieku : meta plan;
Dyskusja;
projekcja filmu;
wykonanie testu Becka.

8 .Jak zachować układ krążenia w dobrej kondycji : burza mózgów;
praca z tekstem źródłowym.
9 .Czy mogę zostać honorowym krwiodawcą ? : wywiady
metoda meta- planu; prezentacja.
10 .Aktywność fizyczna jako podstawa zdrowego stylu życia :praca zespołowa,
praca indywidualna;
wizualizacja;

ćwiczenia aktywizujące;
pokaz;
burza mózgów.


11.Opalać się czy nie wybór należy do Ciebie. Debata : debata.
12 .Diagnostyka medyczna : analiza badań krwi i moczu : prezentacja multimedialna;
praca w grupach;
analiza wyników badań.

13 . Mity medyczne czy fakty :port folio ;
prezentacje uczniowskie;
dyskusja.;
konkurs.

PROPOZYCJE KRYTERIÓW OCENY I METOD SPRAWDZANIA UCZNIA

W procesie nauczania higieny będą stosowane następujące metody kontroli :
Kontrola umiejętności praktycznych :
- planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń
- prezentacji problemów związanych ze zdrowiem i odżywiania w formie Power Point, projektów, plakatów, gazetek, debat, dyskusji,
2. Kontrola ustna
3. Kontrola pisemna – dwa sprawdziany na koniec każdego działu


 
B I B L I O G R A F I A
1. Biologia 1, Scenariusze zajęć edukacyjnych liceum ogólnokształcące, liceum profilowane i technikum, kształcenie ogólne w zakresie podstawowym i rozszerzonym, praca zbiorowa, Nowa Era, Warszawa 2003, s 83 – 112
2. Biologia 1, Poradnik metodyczny liceum ogólnokształcące, liceum profilowane i technikum, kształcenie ogólne w zakresie podstawowym i rozszerzonym, Buchcic E., Żeber – Dzikowska I., Nowa Era, Warszawa 2002
3. Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w szkole, wydanie specjalne, Nerwińska E., (red.), CMPPP, Warszawa 2006, zeszyt 10 – 11
4. Encyklopedia zdrowia, Gomułka W.S., Rewerski W., ( red. ), PWN, Warszawa 2000
5. Ewaluacja edukacji zdrowotnej w szkole, Sokołowska M., ORE, Warszawa 2016
6. Jak wspierać rozwój i zdrowie młodzieży, Young I., ( red. Tabak I. ), ORE, Warszawa 2011
7. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, (red. ) Jarosz M., IŻŻ, Warszawa 2012 (ISBN978-83-86060-83-2 )
8. Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole, Szymańska J., ORE, warszawa 2014
9. Słownik terminów żywieniowych, Gertig H.,Gawędzki J., PWN, Warszawa 2000
10. Zasady żywienia człowieka , Kuchnowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H., WSiP, Warszawa 2003
11. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, ( red.), Gawędzki J., Hryniewiecki L., PWN, Warszawa 2000
12. Żywienie człowieka zdrowego i chorego, ( red. ) Hasik J., Gawędzki J., PWN, Warszawa 2000
13. Kryteria wyboru programu edukacyjnego z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej, Todorovska-Sokołowska V., ORE, http://www.ore.edu.pl
14. Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole, Wojnowska B., praca zbiorowa, ORE, http://www.ore.edu.pl
15. Scenariusze dla nauczycieli do pracy z rodzicami z zakresu profilaktyki palenia tytoniu i używania innych substancji psychoaktywnych, Tabak I., ORE, http:// www.ore.edu.pl
16. 32 sposoby na udaną lekcję, porady i przykłady dla nauczycieli, e-book, e-korepetycje.net, Olsztyn 2016

Wyświetleń: 0