Katalog

Izabela Jaroń -Romanowska, 2019-03-06
Szczucin

Język niemiecki, Artykuły

Dysleksja a nauka języków obcych

- n +

Dysleksja a nauka języków obcych

Specyficzne trudności w uczeniu się a dysleksja

Specyficzne trudności w uczeniu się są rozpoznawane przypadkach, gdy trudności w nauce np. czytania, pisania, liczenia, posługiwania się nutami i innymi symbolami, występują nieoczekiwanie i są nieadekwatne do wieku dziecka a przede wszystkim do jego możliwości intelektualnych, wkładu pracy i postępów w uczeniu się innych umiejętności.

Dysleksja, a właściwie „dysleksja rozwojowa” to termin używany do określenia specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania. Określenie „rozwojowa” oznacza, iż opisane trudności występują od początku nauki szkolnej. Mogą one występować w trzech formach – w postaci izolowanej (gdy występuje tylko jedna dysfunkcja) bądź jako zespół dwóch,lub nawet trzech form niżej wymienionych zaburzeń:
Dysleksja – specyficzne trudności (zaburzenia) w nauce czytania, którym często towarzyszą
trudności w pisaniu;
Dysortografia – specyficzne trudności (zaburzenia) w komunikowaniu się za pomocą pisma, zwłaszcza w opanowaniu poprawnej pisowni (nie tylko błędy ortograficzne);
Dysgrafia – trudności (zaburzenia) w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma.


Przyczyny dysleksji rozwojowej
,Nieprawidłowości w rozwoju funkcji słuchowo-językowych objawiające się jako zaburzenia uwagi, pamięci i percepcji słuchowej;
Zaburzenia funkcji wzrokowych (uwagi i spostrzegania wzrokowego, pamięci wzrokowej);
Deficyty rozwoju funkcji ruchowych, a zwłaszcza motoryki rąk;
Zakłócenia lateralizacji( współpracy obydwu półkul mózgowych);
Zaburzenia orientacji przestrzennej.

Symptomy pozwalające rozpoznać dysleksję rozwojową
Prawidłowy rozwój umysłowy;
Obecność istotnych opóźnień rozwoju i integracji podstawowych funkcji: słuchowo-językowych, ruchowych, wzrokowo-przestrzennych, które stanowią podstawę do wykształcenia się umiejętności czytania i pisania;
Wczesne występowanie trudności w czytaniu i pisaniu widoczne już w klasach I-III SP;
Trudności w czytaniu lub pisaniu występują długotrwałe oraz nie ustępują zaraz po podjęciu pomocy.

Cechy ucznia dyslektycznego
Myśli niewerbalnie - obrazami - myślenie takie jest szybsze od "normalnego" werbalnego, dodatkowo jest głębsze, całościowe i bardziej wyraziste.
Jest błyskotliwy, bardzo inteligentny, elokwentny.
Jest bardzo ciekawy świata i wnikliwy.
Ma bardzo dobrą intuicję, umie "czytać ludzi".
Ma wysokie poziom IQ.
Posiada bujną wyobraźnią.
Utalentowany w takich dziedzinach, jak: sztuka, teatr, muzyka, mechanika, opowiadanie (np. bajek), sprzedaż, biznes, projektowanie, budowanie lub inżynieria.
Łatwiej przychodzi mu rozwiązywanie problemów.
Potrafi znaleźć punkt wspólny pomiędzy wieloma, różnymi konceptami.

Dysleksji rozwojowej nie rozpoznaje się, gdy trudności:
są jedynie wynikiem złego funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuch, wada wzroku);
należą do zespołu symptomów inteligencji niższej niż przeciętna, upośledzenia umysłowego;
są skutkiem schorzenia neurologicznego;
są wyłącznie wynikiem zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego (tego typu trudności najczęściej pojawiają się i konsekwentnie nasilają w starszych klasach szkoły podstawowej)

Dlaczego dzieci z dysleksją mają trudności w nauce języków obcych?

Dzieci z dysleksją mają gorzej zwykle gorzej rozwiniętą percepcję wzrokową, słuchową, funkcje językowe, koordynację wzrokowo – ruchową, orientację przestrzenną i motorykę. Może to utrudniać im naukę języka obcego, dlatego należy zadbać o to, aby ćwiczenia wykonywane na lekcji zawierały elementy wspomagające rozwój wymienionych wcześniej funkcji. Proponowane na lekcji ćwiczenia powinny zatem:
- usprawniać motorykę
- ćwiczyć analizę i syntezę wzrokową i słuchową, funkcje językowe, a także koordynację słuchowo – wzrokowo-ruchową (integrację percepcyjno – motoryczną)
- doskonalić spostrzeganie


Kompetencja fonologiczna
Nauka języka obcego wymaga poznania nowych struktur leksykalno-gramatycznych, ale także doskonalenia czterech podstawowych umiejętności, czyli: mówienia, słuchania, pisania oraz czytania. Do najważniejszych umiejętności niezbędnych w nauce czytania i pisania należy świadome analizowanie związku, jaki zachodzi między znakami graficznymi a ich językowymi odpowiednikami: fonemami, sylabami, logotomami, słowami (świadomość relacji „głoska-litera”).


Trudności wynikające z deficytów przetwarzania fonologicznego:
Trudności w analizie głoskowej (literowanie, zapamiętanie kolejności liter w alfabecie, dekodowanie wyrazów bez kontekstu);
Trudności w przechowywaniu materiału językowego w pamięci krótkotrwałej (nauka słownictwa);
Trudności w powtarzaniu długich, sztucznych słów (wymowa, akcent);
Trudności w czytaniu (na głos, ze zrozumieniem, problemy z intonacją) i pisaniu (ortografia, interpunkcja) nawet krótkich, sztucznych słów;
Częste mylenie, przestawianie, omijanie, dodawanie liter i głosek;
Trudności w manipulowaniu fonemami, np. w zdaniach zwanych „spooneryzmami” (spoonerism), w których red book należy zamienić na bed rook, a Bob Marley na Mob Barley lub odwrotnie;
Wolne tempo nazywania kolorów, cyfr, liter i przedmiotów na obrazkach;
Wolniejsze tempo mówienia, czasem mowa niewyraźna;
Trudności z przyswojeniem struktur gramatycznych (np. czasy gramatyczne).


Przyswajanie języka w formie pisanej i ustnej

Uczniowie z dysleksją mają większe trudności z przyswajaniem języków obcych w formie pisanej niż w formie ustnej. Najwięcej problemów przysparza dyslektykom:
ortografia, formułowanie wypowiedzi pisemnych oraz czytanie tekstów na głos.
Poważnym problemem dla uczniów dyslektycznych uczących się języka obcego jest też rozumienie mowy ze słuchu.

Interferencja języków

Uczniowie dotknięci problemem dysleksji często zgłaszają problem nakładania się języków na siebie. Zjawisko interferencji dotyczy szczególnie języków pochodzących z tej samej grupy lingwistycznej, np. angielski-niemiecki, polski-rosyjski.
Badania dowodzą, iż istnieją znaczne rozbieżności dotyczące stopnia trudności różnych sprawności i umiejętności w nauce poszczególnych języków. Dowiedziono jednak, iż językiem obcym, który sprawia dyslektykom najwięcej trudności jest język niemiecki

Inne trudności w nauce języków obcych

Zaburzenia koncentracji uwagi
głównie podczas czytania i słuchania tekstów obcojęzycznych;
Problemy z zapamiętywaniem nowego słownictwa, zwłaszcza długich wyrazów;
Problemy z rozróżnianiem zagadnień gramatycznych, np. w języku angielskim – czasów gramatycznych, w języku niemieckim – rodzajników;
Problemy ze zrozumieniem kilku poleceń jednocześnie (zaburzenia pamięci symultanicznej).

Jak pomagać uczniom z dysfunkcjami?

1) Częste powtórki materiału
Nowy materiał wprowadzamy w powiązaniu z wcześniej poznanym i często go powtarzamy, stosując różnorodne techniki: budowanie tzw. rodzin wyrazowych; wykorzystywanie pomocy wizualnych (karty obrazkowe, karty z formami pisemnymi słówek, plakaty, plansze, mapy, itp.);
korzystanie ze skojarzeń jako techniki wspomagania pamięci;
wybieranie tematów interesujących ucznia;
nauka przez zabawę, np. drama, gry edukacyjne, itp.
2) Różnorodne techniki nauczania i uczenia się
Nauczanie polisensoryczne angażujące jak najwięcej zmysłów (wzrok, słuch, dotyk, itp.);
Korzystanie z nagrań tekstów (jednoczesne czytanie i słuchanie), również w domu;
Stosowanie początkowo tekstów nagranych w wolniejszym tempie;
Preferowanie cichego czytania, unikanie odpytywania z głośnego czytania przy klasie;
Zapewnienie czasu do namysłu, unikanie wyrywania do natychmiastowej odpowiedzi;
Stosowanie powtórzeń chóralnych w przypadku trudniejszych, złożonych słów;
Zaznaczanie kolorem wszelkich trudności ortograficznych;
Podawanie wiedzy ortograficznej w sposób jak najbardziej uporządkowany;
Segregowanie słówek pod kątem tematyki;
Zachęcanie do korzystania ze słownika;
Wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń;
Zadawanie dodatkowych ćwiczeń do samodzielnej pracy w domu.
3)Nauka przez zabawę
Korzystanie z wierszyków, rymowanek, piosenek, krzyżówek, zabaw graficznych, itp.;
Stosowanie dramy: odgrywanie ról, historyjek, dialogów;
Ćwiczenia polegające na łączeniu, np. form pisanych z obrazkami, definicjami, itp.;
Stosowanie zabawy w kaligrafię, pisanie po śladzie, pisanie bez odrywania ręki;
Angażowanie uczniów do wykonywania pomocy dydaktycznych i organizowania gier i zbaw.
4) Odpowiednie sposoby egzekwowania i oceniania wiedzy oraz umiejętności ucznia
Zminimalizowanie liczby wyrazów pisanych przez ucznia podczas testów (np. test luk);
Ocenianie głównie na podstawie odpowiedzi ustnych;
Wydłużenie czasu podczas sprawdzianów;
Wspólne omówienie pracy ucznia; zwrócenie uwagi na jego mocne strony, a następnie stopniowe pokazywanie i omawianie błędów;
Odpytywanie ucznia tylko z tekstów wcześniej przeanalizowanych;
Unikanie odpytywania ucznia przy tablicy, na forum klasy (zadawanie prac domowych); 
Sprawdzając umiejętność odbioru tekstu słuchanego bierzemy pod uwagę tylko błędy logiczne (nie oceniamy gramatyki);
Ograniczenie materiału do nauczenia np.: zmniejszenie liczby słówek, zwrotek wiersza;
Oceny z prac pisemnych traktujemy drugorzędnie; ocenę końcową wystawiamy głównie na podstawie odpowiedzi ustnych, aktywności na lekcjach, słuchania ze zrozumieniem.

Ocena formalna i nieformalna

Ocena formalna – powinna być dokonana na podstawie testu pisanego oraz kartkówek z wybranego słownictwa, zagadnienia gramatycznego, rozumienia ze słuchu lub czytania ze zrozumieniem.
Ocena nieformalna – to zbiór następujących elementów: systematyczność w odrabianiu prac domowych, motywacja i zaangażowanie ucznia, aktywność na lekcjach oraz stosunek do przedmiotu.

Wskazówki do pracy:

Techniki, jakie mogą być pomocne w procesie nauczania języka obcego,
obejmują nauczanie pisowni, wymowy, sprawności mówienia, rozumienia ze słuchu, nauczanie słownictwa i sprawności czytania oraz struktur gramatycznych i obejmują m.in. takie sposoby jak:
technika zakończeń (polega ona na podaniu uczniom początku tekstu, który muszą uzupełnić tak, aby zakończenie było tematycznie związane z początkiem); 
technika pisania listów w imieniu bohaterów tekstu; 
technika porządkowania zdań; 
podpisywanie obrazków; 
dopasowywanie obrazka do wyrazu; 
znajdowanie wyrazu niepasującego do pozostałych (np. sit – seat – sit – sit); 
przedstawienie obrazka, fotografii, plakatu po to, by zainspirować ucznia do opowiedzenia treści obrazka, wyszukania różnic między dwoma obrazkami, zamiany historyjki obrazkowej na komiks itp.; 
technika dopasowywania obrazka do usłyszanego tekstu; 
uzupełnianie obrazka, tabeli, tekstu na podstawie usłyszanego tekstu; 
kreślenie nawzajem nowych wyrazów na plecach kolegi/koleżanki i odgadywanie ich; 
gra „Mam”: rodzaj ortograficznego bingo, polegający na tym, że nauczyciel pokazuje kartę z jednym wyrazem napisanym wyraźnymi literami, a uczniowie starają się odnaleźć go na swoich planszach (podobnie jak w grze bingo); wygrywa ten uczeń, który pierwszy zaznaczy cały rząd pionowy lub poziomy; 
puzzle wyrazowe.


Co rodzice powinni robić:

• zrozumieć problem dziecka ( dziecko nie jest leniwe czy niezdolne, ono po prostu potrzebuje właściwie ukierunkowanej pomocy);
• poznać jego mocne strony;
• umacniać w dziecku pozytywne wartości, zainteresowania;
• zapewnić mu warunki do pracy;
• wzmacniać pozytywnie, to znaczy nagradzać pochwałą nawet za drobne sukcesy.
•Nadzorować systematyczną pracę
.• analizować trudności;
• nauczyć stałego korzystania ze słowniczka ortograficznego;
• czytać wspólnie z dzieckiem;
• wzbudzać u dziecka potrzebę czytania dla przyjemności;
• ćwiczyć pisanie ze słuchu i z pamięci.


Czego rodzice robić nie powinni:

• nie tłumaczyć trudności dziecka wyłącznie lenistwem;
• nie porównywać z rówieśnikami czy rodzeństwem;
• nie liczyć na natychmiastowe efekty;
• nie krytykować i nie ośmieszać;
• nie podważać autorytetu nauczycieli i terapeutów;
• nie usprawiedliwiać niechęci do wykonywania ćwiczeń;
• nie odrabiać za dziecko prac domowych;
• nie poprawiać za dziecko błędów w pracach pisemnych


Zasady pracy z dzieckiem dyslektycznym

• wykonywanie zadań zawsze w tym samym miejscu (najlepiej przy własnym biurku) i najlepiej o tym samym czasie, bo to wspomaga gotowość dziecka do uczenia się;
• pamięć pracuje sprawniej gdy dziecko jest zrelaksowane, a zatem ważny jest odpoczynek przed przystąpieniem do ćwiczeń;
• miejsce do pracy powinno być uprzątnięte, bez zbędnych przedmiotów przykuwających wzrok dziecka i rozpraszających jego uwagę;
• trzeba zadbać o ciszę;
• mózg wymaga „ rozgrzewki” , czyli ćwiczeń wstępnych. Najlepsze są ćwiczenia, które mają formę zabawy;
• w pracy warto wykorzystywać skojarzenia, dzięki którym więcej i prędzej się zapamiętuje;
• podczas ćwiczeń czytania nie powinno się przybierać zbyt wygodnej pozycji, bo to rozleniwia i nie sprzyja aktywności umysłowej;
• należy wyposażyć się w odpowiednie pomoce do ćwiczeń;




Bibliografia :

1. Edyta Łachowska Dysleksja a nauka języków obcych . Poradnik dla rodziców.
http://czerniejewo.org/pdf/dysleksja_jezyki_obce.pdf

2. Edumach : szkolenie E-learning „Rozpoznawanie i wspomaganie uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się

3. Materiały otrzymane z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Dąbrowie Tarnowskiej

4.http://www.pppboleslawiec.pl/index.php/materialy/artykuly/49-trudnosci-wystepujace- w-nauce-poszczegolnych-przedmiotow-u-uczniow-z-dysleksja-rozwojowa

5. http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/50-artykuly/699-dysleksja-8211-charakterystyka-
zjawiska.html
6. Dysleksja a nauczanie języków obcych 
Przewodnik dla nauczycieli i rodziców uczniów z dysleksją. Wydawnictwo Harmonia 20011 Bogdanowicz Katarzyna Maria

Opracowała
mgr Izabela Jaroń Romanowska

Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.