Charakter monarchii brytyjskiej

W przypadku monarchii absolutnej oraz konstytucyjnej władza monarchy opiera się na jego własnym prawie. W przypadku monarchii konstytucyjnej monarcha będąc źródłem suwerenności powołuje do życia system ustrojowy polegający na uwzględnianiu w realizacji władzy publicznej zarówno woli monarchy, jak i woli przedstawicieli społeczeństwa. W monarchii konstytucyjnej monarcha nadaje konstytucje. Monarchia parlamentarna opiera się na zasadzie suwerenności narodu. Naród sprawuje władzę ustrojodawczą. Monarcha pełni funkcje reprezentacyjne. Wielka Brytania jest monarchią parlamentarną. Niepisana konstytucja Wielkiej Brytanii opiera się na woli narodu. Naród uznaje osoby z danej dynastii jako osoby reprezentujące brytyjska państwowość. Wielka Brytania posiada ustrój parlamentarno – gabinetowy. Obowiązuje w nim zasada, że rząd legitymację do sprawowania tej funkcji czerpie z woli parlamentu. Formalnie rząd nie jest powoływany przez parlament. Rząd powołuje monarcha. Rząd ponosi przed parlamentem odpowiedzialność polityczna za sprawowanie swych funkcji. Wymóg równowagi władz pozwala rządowi m.in. wnioskować do monarchy o rozwiązanie parlamentu.
Podstawy konstytucyjne Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii
Zjednoczone Królestwo wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii nie posiada pisanej konstytucji tzn. w rozumieniu jednego lub kilku dokumentów wyposażonych formalnie w najwyższą moc prawną i obejmujących regulację co najmniej zasady ustroju politycznego. W Wielkiej Brytanii funkcjonuje określony ustrój polityczny. Kraj ten posiada pewien system czyli uporządkowany zbiór reguł rządzących procesem realizacji władzy politycznej. Reguły te zawarte są jednak gdzie indziej niż w formalnym, spisanym i w szczególny sposób uchwalonym akcie lub aktach konstytucyjnych.
Konwenanse konstytucyjne:
Podstawowy zrąb tych reguł stanowią tzw. konwenanse konstytucyjne, czyli pewne reguły, które wykształciły się w drodze zwyczajowej ewolucyjnie. Konwenans konstytucyjny to utarty i powszechnie uznany sposób zachowania się w określonej sytuacji, uznawany za prawną regułę działania. Ich cechą charakterystyczną jest to, że kształtują się one w drodze pewnego zwyczaju wynikającego z precedensów konstytucyjnych, czyli jednorazowych rozstrzygnięć związanych ze stosowaniem konstytucji. W celu uznania ich za obowiązujące niezbędne jest wskazanie:
1. występowania danego typu zachowania
2. związania daną zasadą zachowania osób działających w określonych warunkach
3. przeświadczenie o zgodności zasady zachowania z rozsądkiem.
Do najważniejszych z nich, określających zasady brytyjskiego systemu parlamentarno – gabinetowego należą:
1. obowiązek rezygnacji rządu, który stracił zaufanie Izby Gmin
2. kolegialna odpowiedzialność gabinetu przed Izbą Gmin za ogólną politykę i działalność poszczególnych resortów administracji
3. powierzenie funkcji i misji tworzenia rządu przez monarchę liderowi partii posiadającej większość mandatów w Izbie Gmin
4. rezygnacja premiera jako szefa rządu równoznaczna jest z dymisją wszystkich członków rządu
5. złożenie rezygnacji przez premiera jeżeli jego partia w wyniku wyborów parlamentarnych utraciła większość w Izbie Gmin
6. zasada, że premier i ministrowie muszą być członkami parlamentu
7. zmiany w prawie wyborczym oraz ustroju parlamentu uzgadniane są przez obie partie polityczne na konferencji
8. są to instytucje premiera gabinetu i opozycji
9. zwoływanie sesji parlamentu co roku
Sankcją za nieprzestrzeganie konwenansów konstytucyjnych jest m.in. niemożność dalszego sprawowania rządów.
Drugi zbiór reguł ustrojowych dopełniający, ale tylko fragmentarycznie, konwenanse konstytucyjne to reguły zawarte w niektórych ustawach parlamentu, gdy regulują one sprawy z zakresu np. kompetencji parlamentu, stanowiska członków rządu, porządek następstwa tronu, a więc te kwestie, które w krajach konstytucji pisanych znajdują swoje miejsce w akcie konstytucyjnym. Brak pisanej konstytucji oznacza w tym przypadku, że tego rodzaju ustawy o ustrojowym konstytucyjnie znaczeniu nie są formalnie wyodrębnione z ogółu ustawodawstwa i nie cieszą się żadną szczególną mocą prawną. Mogą też być i w rzeczywistości bywają zmieniane w toku bieżącej działalności ustawodawczej parlamentu.
Prawo zwyczajowe, wiele zasad prawa konstytucyjnego Wielkiej Brytanii zawiera się w tzw. prawie powszechnym, zwyczajowym, na ogół uwidacznianym tzn. rejestrowanym w wyrokach sądów (sądy powszechne).
Zasady ustrojowe
1. Zasada rządów prawa – w Wielkiej Brytanii wszystkie czynniki publiczne w swojej działalności są związane prawem i są poddane kontroli i ocenie sądów powszechnych. Obowiązuje zasada równości wobec prawa w obliczu prawa. Stanowisko wszystkich podmiotów jest takie samo. Dotyczy to Korony, korporacji prywatnych, publicznych, poszczególnych obywateli.
2. Zasada podziału władzy – jest rozpatrywana w jednym tylko aspekcie organizacyjnym. Chodzi tutaj o działanie odrębnych organów władzy ustawodawczej (parlament), władzy wykonawczej – rząd i władzy sądowniczej – sądy. Zatem w Wielkiej Brytanii występuje zasada podziału władzy tylko w aspekcie rozdziału, podziału organizacyjnego.
W Wielkiej Brytanii zasada podziału władzy nie odnosi się do kwestii prowadzenia odrębności funkcjonalnej, która nie występuje. Niewystępowanie odrębności funkcjonalnej oznacza dopuszczalność wykonywania pewnej części funkcji państwowej (jednej z trzech) przez organy innej władzy np. parlament spełnia w pewnym zakresie funkcję sądowniczą. Izba Lordów jest sądem najwyższym Wielkiej Brytanii.
W Wielkiej Brytanii zasada podziału władzy nie dotyczy kwestii personalnych. Występuje tutaj brak odrębności personalnej, to znaczy, że jedna osoba może zajmować stanowiska np. w dwóch albo trzech władzach.
3. Zasada zwierzchnictwa parlamentu (suwerenności, supremacji parlamentu) – parlament Wielkiej Brytanii złożony jest z trzech czynników: monarchy, Izby Lordów i Izby Gmin. Decyzję parlamentu potrzebują zgody wszystkich tych trzech czynników. Supremacja parlamentu nie jest w Wielkiej Brytanii supremacją którejś z najwyższych władz państwowych wobec pozostałych, gdyż parlament skupia najwyższe czynniki każdej z trzech władz:
• Sądem najwyższym jest Izba Lordów
• Premier i ministrowie wywodzą się z członków parlamentu
• Monarcha stanowi „składnik” parlamentu
• Ministrowie są członkami Rady Przybocznej monarchy
Zwierzchnictwo parlamentu brytyjskiego wyraża się w jego omnipotencji ustawodawczej. Prawo konstytucyjne nie posiada, nie zna żadnych granic dla działalności ustawodawczej. Za ustawę traktuje się każde rozstrzygnięcie parlamentu sformułowane jako przejawy omnipotencji ustawodawczej:
• Brytyjskie prawo konstytucyjne nie ogranicza zakresu działalności ustawodawczej jedynie do pewnych materii
• Prawidłowość uchwalania tekstów opuszczających parlament i promulgowanych przez monarchę nie może być przez nikogo badana i kwestionowana z punktu widzenia dochowania reguł proceduralnych (procedura ustawodawcza zależy od parlamentu)
• Uchwalane ustawy nie mogą być przez żaden inny organ badane i ewentualnie uchylane czy korygowane ze względu na zarzucaną im niezgodność z innymi regułami prawa; nie występuje badanie konstytucyjności ustaw przez organy sądowe czy też inne. Stąd też dopuszczalne byłyby ustawowe odstępstwa, czyli wyjątki , od konwenansów konstytucyjnych
• Dopuszcza się znoszenie przez ustawy zapadłych już wyroków sądowych
• W szczególnych okolicznościach ustawy mogą działać z mocą wsteczna
• Traktaty międzynarodowe nie stanowią granic dla działalności ustawodawczej tzn. ustawy mogą regulować określone sprawy wbrew ich postanowieniom
• Prawo nie wymaga aby ustawy posiadały jedynie charakter normatywny w znaczeniu przyjętym w kontynentalnych systemach prawnych, to jest aby były to akty ogólne, generalne, abstrakcyjne, kierowane do nieoznaczonej liczby adresatów i przeznaczone do wielokrotnego stosowania. Parlament brytyjski uchwala ustawy tak jedne, to jest abstrakcyjne, czyli tzw. ustawy publiczne, jak i drugie, czyli ustawy konkretne, jednostkowe tzw. prywatne. Parlament może dowolnie delegować na inne podmioty swoją działalność ustawodawczą. Innymi podmiotami mogą być np. resorty rządowe, różne korporacje publiczne, władze lokalne, organy UE, które upoważniano do regulacji w określonych sprawach problemów brytyjskich
Monarcha Wielkiej Brytanii
Zjednoczone Królestwo jest monarchią dziedziczną, którego Korona formalnie należy do kolejnych panujących z dynastii Windsorskiej. Porządek dziedziczenia określa ustawa, czyli akt o następstwie tronu z 1701 roku. Dopuszczalne jest obejmowanie tronu przez kobiety, chociaż najstarszy syn posiada pierwszeństwo. Monarcha jest głową państwa, głową kościoła anglikańskiego w Anglii i prezbiteriańskiego w Szkocji. Do prerogatyw monarchy należą:
o Prawo zwoływania, odraczania i rozwiązywania parlamentu
o Zawierania i wypowiadania traktatów
o Wypowiadania wojny
o Nawiązywanie i zrywanie stosunków dyplomatycznych
o Powoływanie Lordów
o Prawo mianowania premiera, pozostałych członków rządu
o Prawo łaski
Monarcha stoi na czele władzy wykonawczej.
Istnieją dwie zasady brytyjskiego prawa konstytucyjnego:
1. „Król nie może działać sam”
2. „Król nie może działać źle”
Pierwsza z nich znana jest jako tzw. zasada kontrasygnaty. Wyraża się w niej jeden z podstawowych konwenansów konstytucyjnych nakładający na monarchę obowiązek działania jedynie za radą i zgodą swych doradców, czyli członków rządu. Zasięganie rady kogokolwiek innego możliwe jest jedynie za zgodą gabinetu (czyli rządu). W praktyce tylko najważniejsze akty królewskie są przez niego osobiście podpisywane i wówczas rzeczywiście są również współpodpisywane przez odpowiedniego ministra. W wielu sytuacjach monarcha jedynie tylko poleca wydać odpowiedni akt i polecenie to jest kontrasygnowane. Natomiast już właściwy dokument nie jest przez niego podpisywany i tym samym nie może być kontrasygnowany.
Druga zasada wyraża nieodpowiedzialność monarchy. Nie istnieje ani polityczna odpowiedzialność przed parlamentem ani też odpowiedzialność konstytucyjna. Prawo brytyjskie odróżnia jednak państwowo – polityczne stanowisko monarchy od jego stanowiska jako osoby prywatnej. W tej pierwszej sferze jest on nieodpowiedzialny, w tej drugiej sferze posiada szeroki immunitet sądowy. Inne osoby mogą występować przeciwko niemu, tylko w drodze najpierw specjalnej petycji skierowanej do sądów aby te zgodziły się rozpatrzyć pozew przeciwko osobie króla. W warstwie prawa administracyjnego czy też finansowego osoba monarchy nie podlega innemu traktowaniu niż pozostałe. Faktycznie monarcha wywiera pewien wpływ na bieg spraw publicznych wykorzystując swój autorytet zarówno osobisty jak i autorytet instytucji, którą reprezentuje. Monarcha jest bowiem regularnie informowany o biegu spraw państwowych tzn. raz w tygodniu udziela on audiencji premierowi, codziennie otrzymuje stenogram z posiedzeń parlamentarnych. Ważna funkcję w tym zakresie spełnia osoba osobistego sekretarza monarchy, który nieformalnie kontaktuje się z rządem i opozycją i przedstawia królowi odpowiednie raporty. Audiencje udzielane premierowi stanowią też forum, w ramach którego monarcha prezentuje mu swoje stanowiska, jednak nie wiążą one premiera.
Rząd Wielkiej Brytanii
Pojęcie rządu występuje w kilku znaczeniach:
• W pierwszym znaczeniu na rząd składa się cały aparat administracji państwowej opłacanej ze skarbu państwa.
• W drugim znaczeniu nazwy rząd używa się tez na określenie tych osób tzn. sług Korony, które sprawują określone stanowiska polityczne i chodzi tutaj o ministrów i wiceministrów, w przeciwieństwie do stanowisk służby cywilnej w administracji państwowej np. pracownicy ministerstw. Nie jest to organ kolegialny, jego członkowie nigdy się zbierają dla wspólnych obrad. Wywodzi się on spośród członków większości parlamentarnej. W zależności od rangi członkowie rządu są mianowani przez monarchę lub premiera. W praktyce około 1/3 członków frakcji partii rządzącej pełni stanowiska w rządzie. Rzadko wykorzystuje się możliwość powołania członków rządu spoza grona członków parlamentu.
• Trzecie znaczenie to rząd w znaczeniu największym, które najbardziej odpowiada europejskiemu pojęciu rządu, to gabinet. „Gabinet jest to kierowniczy, kolegialny organ rządu składający się z ministrów korony powoływanych przez monarchę”
• Po czwarte rząd to wszyscy funkcjonariusze władzy wykonawczej piastujący stanowiska polityczne, to jest takie, które wciągają tych funkcjonariuszy w ustalaniu polityki państwa i czuwaniu nad jego realizacją.
Skład gabinetu:
W skład gabinetu mogą być powołani członkowie Izby Lordów, Izby Gmin, a w rzadkich przypadkach osoby w ogóle nie zasiadające w parlamencie. Skład gabinetu jest niewielki. Liczy on od 18 do 21 osób. Obok wąskiej grupy partyjnej przyjaciół premiera popierających jego koncepcje polityczne, w skład gabinetu powoływani są przywódcy różnych ugrupowań w łonie partii rządzącej. Dążenie do wprowadzenia w skład gabinetu możliwie szerokiego wachlarza przedstawicieli różnych ugrupowań wewnątrz frakcji ma na celu zapobieżenie rozłamom i wzmocnienie dyscypliny partii. Udział w pracach gabinetu konkurentów premiera ułatwia kompromis wewnątrz partii, czyni ich odpowiedzialnymi za decyzje gabinetu i tym samym zobowiązuje do solidarnego na zewnątrz popierania rządu i kierownictwa partii. Prawo udzielania dymisji członkom rządu należy formalnie do monarchy, w praktyce wykonuje je premier. Mimo formalnie kolegialnej struktury gabinetu brytyjskiego nie jest on ciałem jednolitym. Istnieje formalnie wewnętrzny gabinet czyli wąska grupa przyjaciół premiera wchodzących w skład gabinetu i niejako prywatnie uwzględniających swe stanowisko przedkładane na posiedzeniach gabinetu. Inna instytucją jest częściowy gabinet czyli komitet gabinetu pod przewodnictwem premiera. Poufnie opracowuje on jakieś zagadnienia celem przedstawienia go w odpowiedniej chwili gabinetowi do aprobaty lub też podejmuje decyzje bez konsultacji z gabinetem, który następnie o nich informuje. Normalną formę działania gabinetu stanowią komitety. Komitety powołuje i rozwiązuje premier, który także powołuje ich przewodniczących i członków. Komitetom na ogół przewodniczą ministrowie z gabinetu, czasem premier. Ich członkami mogą być także ministrowie spoza gabinetu. Komitety są w zasadzie pomocniczymi ciałami gabinetu. Ich zadaniem jest ułatwienie podejmowania decyzji i odciążenie od nadmiaru spraw.
Rząd a administracja

Między rządem a administracją istnieje w Wielkiej Brytanii rozdział kompetencji i statusu personalnego. W odróżnieniu od członków rządu funkcjonariusze administracji nie mogą piastować mandatów poselskich, przysługują im gwarancje trwałości służby niezależnie od zmieniającej się większości parlamentarnej. Parlament nie ma możliwości sprawowania bezpośredniej kontroli nad administracją. Za jej działanie odpowiadają ministrowie. Funkcjonuje pojęcie służba cywilna. Są to funkcjonariusze władzy wykonawczej, którzy prowadzą administracje publiczną i ściśle realizują ustawy w sposób beznamiętny, fachowy, nie wnosząc żadnych dodatkowych ocen i wartości wypływających z własnych przekonań czy ideałów.
Parlament Wielkiej Brytanii
Izba Gmin nie ma określonego czasu trwania kadencji, w sposób trwały. Ustawa o Parlamencie z 1911 roku ustanowiła zasadę, że czas pracy Izby Gmin nie może przekroczyć 5 lat. Żadne przepisy ani reguły zwyczajowe nie ustanawiają minimalnego czasu trwania pełnomocnictw i monarcha może zarządzić omawiane wybory znacznie wcześniej. Nastąpić to może jedynie na wniosek premiera i z jego kontrasygnatą. Do rozwiązania Izby Gmin dochodzi wówczas gdy przed władzami stają do rozstrzygnięcia bardzo istotne problemy, nieobjęte dostatecznie przez ostatnie programy wyborcze obu filarów systemu dwupartyjnego, a zwłaszcza partii rządzącej. Wybory powszechne do Izby Gmin przybierają wówczas charakter zbliżony do referendum. Izba Gmin posiada prawie 660 deputowanych (posłów) z czego na Anglię przypada 528, na Szkocję - 72, Walię – 40 i 18 na Północną Irlandię. Wszyscy wybierani są w okręgach jednomandatowych. Granica wieku dla czynnego prawa wyborczego wynosi 18 lat, dla biernego – 21. mandatu członka Izby Gmin nie mogą piastować urzędnicy Izby Cywilnej, osoby służące w siłach zbrojnych, policjanci i sędziowie. Używa się określeń okręgi „pewne” i „marginalne”. W tzw. „pewnych” okręgach walka wyborcza ma charakter pozorny, gdyż od lat wybierany jest w nich kandydat jednej partii. Prawdziwa rywalizacja toczy się w okręgach „marginalnych”, skupiających wyborców skłonnych przerzucać swoje głosy. Aktualnie za marginalne uchodzi ok. 80.
Maksymalny 5 – letni okres działalności Izby Gmin złożony jest z poszczególnych sesji trwających ok. roku. Okresy sesji obejmują przerwy np. świąteczne i wakacyjne. Nie ma jednak trwałych terminów rozpoczynania sesji i zależy to od terminu przeprowadzenia wyborów . Na ogół sesje rozpoczynają się i kończą jesienią.
Zasada dyskontynuacji – jest to zasada załatwiania spraw podjętych w czasie sesji do końca jej trwania. O ile obu izbom nie uda się zakończyć swoich prac w określonej sprawie w czasie sesji, sprawa ta uważana jest za wypadłą z toku prac parlamentarnych i musi być podjęta od nowa w trakcie nowej sesji. Zasada ta odnosi się do sesji, a nie do kadencji.
Kworum podczas posiedzeń Izby Gmin wynosi 40 posłów. Przewodniczącym Izby Gmin jest spiker. Spiker wybierany jest formalnie na pierwszej sesji nowo wybranego parlamentu. Jego wybór zatwierdza monarcha. Funkcjonuje zwyczaj ponownego wyboru spikera, który piastuje tę godność tak długo dopóki jej nie złoży. Pozycja spikera jest istotna. Spiker jest reprezentantem Izby gmin. Prowadzi on obrady Izby. Podejmuje decyzje w wielu sprawach m.in. dokonuje selekcji poprawek do projektu ustaw zgłaszanych przez posłów, jednak nie przez komisje, decydując o niepodawaniu pewnych z nich pod głosowanie. Może również wyrazić zgodę na przegłosowanie na każdym etapie dyskusji określonej sprawy, wniosku poselskiego o zamknięcie debaty. Na wniosek rządu zwołuje w okresie przerwy wakacyjnej swego rodzaju „nadzwyczajne” posiedzenia Izby.
Partia mająca większość ma pełną swobodę obsadzania urzędu spikera tylko wówczas gdy nie zasiada w niej spiker poprzedniej kadencji. Wówczas jest on ponownie wybierany. Spiker nie musi być członkiem partii większości. Od urzędu spikera wymaga się bezstronności i niezależności politycznej, rezygnuje on z przynależności partyjnej. Bierze udział w głosowaniu tylko wtedy gdy głosujący posłowie podzielili się równo po połowie.
Organami wewnętrznymi Izby Gmin są jej komisje. Wśród kilku ich rodzajów jest komisja całej Izby, która nie jest komisją w dosłownym tego słowa znaczeniu. Powoływana jest dla rozpatrywania i przygotowania rozstrzygnięcia projektów ustaw o największym znaczeniu. Mogą to być projekty ustaw o charakterze konstytucyjnym a także ustawy finansowe zawierające propozycje budżetowe. Komisja całej Izby to w istocie ta sama Izba Gmin przekształcona na skutek uchwalenia wniosku złożonego przez członka Izby, w quasi komisję. W komisji całej Izby debata toczy się pod przewodnictwem nie spikera a przewodniczącego komisji budżetowej i do jej obrad nie jest potrzebne kworum.
Funkcje Izby Lordów:
1. bezwzględna zgoda Izby Lordów przy uchwalaniu projektu ustawy o przedłużeniu kadencji parlamentu
2. opóźnianie prac ustawodawczych, czyli veto zawieszające, nie dłużej jednak niż na rok
3. inicjatywa niekontrowersyjnych projektów ustaw (chodzi m.in. o projekty ustaw nie będących źródłami potencjalnych konfliktów politycznych w parlamencie)
4. pełnienie funkcji opiniodawczej w stosunku do projektów napływających do niej z Izby Gmin i innych ośrodków władzy
5. poprawianie ustawodawstwa, badanie przez Izbę Lordów spraw związanych z ustawodawstwem europejskim
Izba Lordów nie wybiera swego przewodniczącego. Funkcję tą pełni Lord Kanclerz, który jest odpowiednikiem kontynentalnego ministra sprawiedliwości i członkiem Gabinetu. Powoływany jest przez monarchę na wniosek premiera. Formalnie musi być parem, często parostwo przyznawane jest mu równocześnie z powołaniem na funkcję Lorda Kanclerza.
Izba Lordów składa się z lordów duchownych i świeckich. Ci zaś dzielą się na dziedzicznych i niedziedzicznych, członków rodziny królewskiej – książęta. Lordowie dziedziczni dzielą się na tych, którzy rzeczywiście posiadają mandat w Izbie Lordów i takich, którzy uczestniczą jedynie w wyborach (dziedziczy się tytuł, ale nie miejsce w Izbie lordów). Zgodnie z reformą Izby Lordów z 01.11.1999 roku 800 lordów dziedzicznych wybiera:
• 15 członków Izby Lordów, którzy pełnią w niej różne funkcje, w tym zastępców przewodniczącego
• 75 „dalszych niefunkcyjnych” członków Izby
W przypadku śmierci któregokolwiek z wymienionych 90 członków ich miejsce jest ponownie obsadzane. Poza ta 90 – osobową grupą lordów, członkami Izby Lordów jest również kilkakrotnie większa, w dniu reform liczyła 542 osoby, grupa lordów dożywotnich, czyli niedziedzicznych. Wśród tych ostatnich występuje grupa 20 tzw. lordów prawa pełniąca rolę Sądu Najwyższego Wielkiej Brytanii. Obdarowywanie dożywotnim prawem zasiadania w Izbie lordów jest prerogatywą monarchy. Możliwość mianowania lordów dożywotnich powołana została do życia ustawą z 1958 roku i dotyczy w praktyce osób szczególnie zasłużonych, wśród których spora liczba to byli członkowie Izby Gmin, którzy zrezygnowali z kolejnego ubiegania się o mandat. Czasem tytułem lordowskim obdarza się polityka, którego chce się mianować ministrem, a który aktualnie nie jest członkiem parlamentu. W skład Izby Lordów wchodzi też 26 lordów duchownych. Są to arcybiskupi i biskupi kościoła anglikańskiego oraz 5 członków rodziny królewskiej noszących tytuły książąt Walii, Edynburga, Yorku, Kentu i Gloucester.

Maciej Wierzchnicki

Wyświetleń: 0