opracowała:
Bogumiła Rymarz
nauczyciel Zespołu Szkół w Księżpolu

Temat: Różne oblicza tęsknoty w wierszu C. K Norwida
„ Moja piosnka II”
1. Określ nastrój utworu. Przytocz sformułowania, które podkreślają prawdziwość Twoich opinii.
Wiersz przepełniony jest smutkiem, nostalgią, żarliwą tęsknotą za krajem. Nastrój smutku i melancholii pogłębia powtarzający się w każdej strofie sześć razy wyraz tęsknoty: „Tęskno mi, Panie”.

2. Określ typ liryki.
Wiersz jest osobistym wyzwaniem podmiotu lirycznego- liryka bezpośrednia.
Zaimki- „Tęskno mi......”, „ Tęskno mi jeszcze”, „ Tęskno mi owdzie”, „Przyjaźni mojej”.
3. Wskaż adresata wypowiedzi.
Adresatem wypowiedzi jest Bóg.
4. Określ charakter utworu.
Wiersz przybiera charakter modlitwy- przypomina litanię z refrenicznymi powtórzeniami „Panie, zmiłuj się nad nami”.
5. Wskaż podmiot liryczny w wierszu. Spróbuj go scharakteryzować. Nazwij jego stany duchowe, uczucia.
- podmiot liryczny ujawnia się w 1 osobie liczby pojedynczej;
- samotny;
- emigrant;
- tęskni za ojczyzną.

6. Wskaż przedmioty tęsknoty podmiotu lirycznego.
Podmiot liryczny tęskni do:
- do swojej ojczyzny „Do kraju tego.....”;
- do rzeczy innej....;
- do bez-tęsknoty i do bez-myślenia;
- do tych, co mają tak za tak, nie za nie...;
- do kogoś, kto o niego zadba, komu na nim będzie zależeć.
-








7. Spróbuj scharakteryzować kraj, do którego tęskni podmiot liryczny.

Podmiot liryczny tęskni do kraju:
- w którym ludzie są świadomi tego, co jest święte: Bóg, chleb;
- szanują i z wdzięczności przyjmują dary Boga (chleb- hostia oraz symbol dostatku, gościnności);
- z pokolenia na pokolenie przekazują tradycje, np. że całuje się chleb, który upadnie na podłogę;
- kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów nieba;
- dużą jest winą zepsucie gniazda bociana;
- ludzie żyją w harmonii z innymi stworzeniami „Bociany wszystkim służą”
( ludzie nie niszczą gniazd bociana, bo to jest zła wróżba);
- żyją ludzie uczciwi, dobrzy, dla których nawet zniszczenie gniazda bociana jest dużą winą, a zatem kraj, w którym nie popełnia się cięższych win, przestępstw.
- mieszkają chrześcijanie, osoby wierzące w Boga;
- ceniące wartości ewangeliczne;
- w którym ludzie witają się pozdrowieniem Chrystusa;
- każde powitanie człowieka z człowiekiem jest powitaniem napotkanego w nim Chrystusa (w drugim człowieku dostrzegają samego Chrystusa);

8. Czy taki kraj istnieje naprawdę?
Tak, taki kraj istnieje naprawdę, to jest Polska.
9. Czwarta strofa wiersza C. K. Norwida rozpoczyna się od słów:
„ TĘSKNO MI JESZCZE I DO RZECZY INNEJ”
Na podstawie tekstu spróbuj zebrać cechy charakteryzujące „ rzecz inną”, do której tęskni podmiot liryczny. W tym celu wyjaśnij znaczenie użytych przez poetę neologizmów.
- nie wie, gdzie będzie jego mieszkanie;
- niewinne;
- osoby tak przebywające maja tak za tak, nie za nie ( Ewangelia św. Mateusza: „ ...mowa wasza niech będzie: Tak, tak; nie, nie; a co więcej nad to jest, to od złego jest, Mt. 5, 37);

Neologizmy:
- bez-tęsknota- miejsce, stan, w którym się nie tęskni;
- bez- myślenie- miejsce, stan, w którym się nie myśli;
- światło- cień- miejsce, gdzie nie ma światła i cienia;

10. Na podstawie przytoczonych określeń nazwij „rzecz inną”, do której tęskni podmiot liryczny.

„Rzeczą inną”, do której tęskni podmiot liryczny jest niebo, raj, Bóg.
11. Dokonaj interpretacji ostatniej strofy wiersza i nazwij trzeci podmiot tęsknoty podmiotu lirycznego.

Podmiot liryczny tęskni do bliskiej osoby, która zatroszczyłaby się o niego, pokochałaby go, choć wie, że się tak nie stanie.

12. Wypunktuj ( bez określeń) trzy podmioty tęsknoty podmiotu lirycznego.
Trzy podmioty tęsknoty podmiotu lirycznego to:
- ojczyzna;
- Bóg;
- bliska osoba.

13. Interpretacja tytułu. Skojarzenia ze słowem piosnka.
Piosnka, piosenka to utwór rytmiczny, lekki, o błahej tematyce.
14. Czy utwór Norwida realizuje wyznaczniki gatunkowe piosnki (budowa, rymy, tematyka)?
Utwór C. K. Norwida nie realizuje wyznaczników gatunkowych piosnki.
Tematyka utworu nie jest błaha, ale mówi o ważnym problemie, o tęsknocie do kraju, nieba, ukochanej osobie.

15. Zwróć uwagę na składnię. Co ja wyróżnia?
- stosuje przerzutnie
„ Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą”;
- niedopowiedzenia „ Tęskno mi, Panie.......”;
- zdania wykrzyknikowe „ Bądź pochwalony!”;
- zdania pytające „ Tęskno mi owdzie, gdzie któż o mnie stoi?”;
- rozstrzelony druk- d a r ó w, „ B ą d ź p o c h w a l o n y!”, „t a k za t a k ,
n i e z a n i e.
- pauzy- myślniki.

16. Praca domowa
Porównaj utwór C.K. Norwida z „Hymnem” Juliusza Słowackiego.

Wyświetleń: 0