Katalog

Maciej Wierzchnicki, 2017-03-22
Słupsk

Historia, Artykuły

Bogowie olimpijscy

- n +

Bogowie olimpijscy

Każdy z nas uczył się w szkole o greckich bogach. Jednak temat ten jest często marginalizowany na lekcjach historii w związku ze zbyt małą liczbą godzin przewidzianych na ten przedmiot. Dlatego też warto w skrócie przypomnieć sobie kilka faktów sprzed lat i odświeżyć pamięć dotyczącą grupy bogów zamieszkujących górę Olimp.
Według wierzeń bogowie sprawowali wszelką władzę nad ludźmi i decydowali o ich istnieniu, życiu lub śmierci. Raczyli się trunkiem o nazwie nektar i jedli ambrozję, która dawała im nieśmiertelność. Skład dwunastki nie zawsze był jednak stały. W większości źródeł wymieniano najczęściej: Afrodytę, Apollo, Aresa, Artemidę, Atenę, Hefajstosa, Herę, Hermesa, Posejdona i Zeusa. Z kolei pozostałe dwa miejsca przypadały Hadesowi i Demeter albo Dionizosowi i Hestii. Tekst ten będzie próbą scharakteryzowania wszystkich z nich.
Według wierzeń starożytnych Greków dynastię bogów zapoczątkowali Uranos (czyli Niebo) i Gaja (Ziemia), która wyłoniła się z Chaosu i sama z siebie urodziła Uranosa we śnie. Ich potomstwem byli: tytani i tytanidy, hekatonchejrowie oraz cyklopi niebiańscy. Jeden z tytanów uchodzący za potomka wspomnianej pary - Kronos poślubił Reję, następnie okaleczył i pozbawił swojego ojca władzy. Za ten czyn Uranos przeklnął Kronosa przepowiednią, że obali go własne dziecko. Kronos bojąc się utraty władzy połykał każde nowo narodzone dziecko. I tak wchłonął: Hestię, Demeter, Herę, Hadesa i Posejdona. Rea pozbawiona wszystkich dzieci postanowiła, że nie dopuści żeby także i szósty potomek został połknięty. Tym z kolei okazał się Zeus. Rea zamiast niego podała Kronosowi kamień zawinięty w pieluszkę, a Zeusa ukryła na Krecie. Kiedy Zeus osiągnął wiek dojrzały za poradą Metydy poprosił matkę by podała ojcu środek wymiotny, który spowodował, że musiał on zwymiotować połknięte dzieci. Przywrócone do życia rodzeństwo pod wodzą Zeusa wypowiedziało wojnę Kronosowi, która trwała 10 lat. Ostatecznie Zeus odniósł zwycięstwo i zajął miejsce w Niebie, a za swą siedzibę obrał Olimp. Kronos wraz z innymi tytanami został zamknięty w Tartarze. O tego czasu bogom przewodzili trzej bracia: Zeus – najważniejszy z nich, Posejdon i Hades. Każdy z braci rządził swoim królestwem. Zeus władał królestwem nieba i ziemi. Mieszkał w podniebnym pałacu na górze Olimp wraz z innymi bogami, którzy stanowili jego dwór dlatego nazywano ich bogami olimpijskimi. Posejdon władał królestwem wód: rzekami, jeziorami i morzami. Mieszkał w podwodnym pałacu, a jego żoną była nimfa wodna Amfitryna. Państwem Hadesa był z kolei świat podziemny, kraina zmarłych. Jego pałac był labiryntem podziemnych tuneli i jaskiń, a lud tego królestwa stanowiły duchy, demony i potwory.

Afrodyta - nie miała ani ojca ani matki. Wyłoniła się z piany morskiej przy brzegu wyspy Cypr. Była boginią młodości, piękna i miłości. Opiekowała się żeglarzami. Była tak piękna, że wszystkie boginie zazdrościły jej urody. Ukochanym Afrodyty był Adonis, piękny myśliwy. Gdy zmarł rozszarpany przez dziki, Afrodyta uprosiła Zeusa aby przywrócił Adonisa do krainy żywych. Zeus uczynił to pod warunkiem, że Adonis sześć miesięcy będzie spędzał w Hadesie, a drugie sześć na Olimpie.
Apollo - był synem Zeusa i Latony. Urodził się na świętej wyspie Delos, pod drzewem palmowym. Był bliźniaczym bratem Artemidy. Apollo był bogiem wszystkich sztuk pięknych a przez to zwierzchnikiem wszystkich muz. Był także bogiem zdrowia i choroby, wróżb i wyroczni. Najsłynniejsza jemu poświęcona znajdowała się w Delfach. Apollo był najpiękniejszym z bogów, zachował dar wiecznej młodości. Był mistrzem w grze na cytrze.
Ares - był synem Zeusa i Hery. Jako dziecko nie przejawiał szczególnych talentów. Rodzice oddali go na wychowanie Tytanowi, który uczył go tylko ćwiczeń fizycznych. Gdy dorósł stał się bogiem wojny okrutnej, podboju, gwałtu i mordu. Był znienawidzony przez ludzi i innych bogów nawet Zeusa.
Artemida - była córką Zeusa i Latony. Podobnie jak jej brat bliźniak Apollo, urodziła się na cykladzkiej wyspie Delos. Była równie piękna jak Apollo. Artemida była boginią łowów, władczynią lasów i dzikich zwierząt. Była także opiekunką młodzieży i żeglarzy. Artemida to również bogini Księżyca. Ludy Pelopnezu czciły ją ponadto jako boginię płodności i śmierci.
Atena - córka Zeusa. Pewnego razu Zeus uskarżał się na ból głowy. Wezwany na pomoc Hefajstos rozciął mu głowę toporem. Z głowy wyskoczyła ubrana w pełną zbroję bogini Atena. Była najukochańszą córką Zeusa, który pozwalał jej czasami używać jego straszliwych błyskawic. Atena była boginią mądrości, roztropności i dobrej rady, sprawiedliwej wojny i pokoju.
Hefajstos - był synem Zeusa i Hery. Urodził się kulawy i jako dziecko został porzucony przez matkę. Zaopiekowali się nim Cyklopi i nauczyli sztuki kowalskiej. Był jednym z najpracowitszych bogów. Odpoczynek nie był mu wcale potrzebny. Mieszkał na wyspie Lemnos lub we wnętrzu wulkanu Etna. Wraz ze swoimi wiernymi cyklopami wykuwał straszliwe błyskawice dla Zeusa. Hefajstos był bogiem ognia, sztuki kowalskiej i złotniczej. W nagrodę za swą pracowitość Zeus dał mu za żonę najpiękniejszą z bogiń Afrodytę.
Hera - była córką Kronosa i Rei, siostrą i małżonką Zeusa, władała niebem i ludźmi. Opiekowała się kobietami i małżeństwami. Była bardzo zazdrosna o swego niewiernego małżonka.
Hermes - był synem Zeusa i Mai. Już jako niemowlę ukradł swemu bratu Apollinowi stado bydła. Udobruchał go dopiero podarunkiem - lutnią ze skorupy żółwia. Ucieszony tym Apollo dał mu laskę z leszczyny posiadającą cudowną moc godzenia nieprzyjaciół. Od tego czasu Hermes stał się posłańcem bogów. Był także opiekunem podróżnych, kupców, mówców i złodziei. Odprowadzał również dusze zmarłych do Hadesu.
Posejdon - był synem Kronosa i Rei. Uważany za boga wszelkich wód i istot wodnych, wysp i trzęsień ziemi. Był też bogiem koni, w księżycowe noce galopował po niebie. Mieszkał na dnie morza egejskiego w pięknym, podwodnym pałacu wraz z żoną, nimfą wodną Amfitryną.
Zeus - był syn Kronosa i Rei. Był władcą bogów i ludzi, panem nieba i ziemi, praw i obyczajów. Zeus miał moc tak wielką, że rządził piorunami i błyskawicami. Pioruny te wykuwali dla niego cyklopi - kowale pracujący pod kierunkiem Hefajstosa pod wulkanem - Etna.

Hades - był synem Kronosa i Rei. Uważany za boga posępnego i strasznego ale sprawiedliwego. Rządził duszami zmarłych wraz z żoną Persefoną. Był bogiem świata podziemnego i dwóch państw zmarłych: Tartaru - świata złoczyńców i Pól Elizejskich - świata ludzi prawych. Jego imię oznaczało - niewidzialny.
Demeter - była boginią ziemską. Uważana również za boginię płodów rolnych i urodzaju. Była matką Persefony. Pewnego razu bóg Hades porwał Persefonę do królestwa zmarłych. Zrozpaczona matka tułała się długo po ziemi w poszukiwaniu córki aż dowiedziała się o jej smutnym losie. Demeter zasmuciła się, a ziemia stała się nieurodzajna i jałowa. Bogowie uprosili Hadesa aby zwrócił córkę matce. Na osiem miesięcy Persefona wracała na Ziemię, która wtedy bujnie rozkwitała zaś w pozostałe miesiące pod nieobecność Persefony robiła się jałowa.

Dionizos - był synem Zeusa i Semele. Został małżonkiem Ariadny. Był bogiem wina i odradzającej się natury. Dionizos jako pierwszy bóg żył na ziemi, uczył ludzi jak sadzić i uprawiać winorośl aby potem otrzymać z niej wino.
Hestia - córka Kronosa i Rei, siostra Zeusa, Demeter i Hery oraz Posejdona i Hadesa. Ślubowała dziewictwo, jak Artemida. Opiekunka ogniska domowego, podróżnych, nowożeńców i sierot. Hestia reprezentowała moralną ideę czystości i trwałości rodzinnego życia.

Maciej Wierzchnicki

Bibliografia:
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1987.
Parandowski J., Mitologia, Londyn 1992.
Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1983.
Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.