Katalog

Małgorzata Wodała, 2016-06-28
Głuchołazy

Biologia, Referaty

Stawonogi. Budowa i funkcje życiowe. - wykład

- n +

WYKŁAD : STAWONOGI
1. Cechy budowy
2. Układy wewnętrzne
- układ ruchu
-układ oddechowy
- układ krwionośny
- układ pokarmowy
- układ wydalniczy

3. Cechy wspólne stawonogów
4. Cechy charakterystyczne owadów, pajęczaków, skorupiaków
5. Plan budowy stawonogów
6. Rozwój owadów ( schemat)
7. Aparaty gębowe owadów ( schemat)
8. Odnóża stawonogów( schemat)
9. Przykładowe zadania z matur

Główne cechy budowy stawonogów
• heteronomiczna segmentacja ciała (zespolenia segmentów w tagmy)
• występowanie parzystych, członowanych odnóży (przednie pary często przekształcone w narządy gębowe)
• szkielet zewnętrzny, utworzony z płytek ruchomo połączonych ze sobą (ochrania ciało, służy jako miejsce zaczepu mięśni)
• brak wora powłokowego, zróżnicowanie mięśni w zespoły (wyłącznie mięśnie poprzecznie prążkowane)
• występowanie larw w rozwoju osobniczym (linienie w czasie wzrostu)
• posiadają chitynowy pancerz albo oskórek
Układ ruchu[
Mięśnie występujące u stawonogów można podzielić na zginacze oraz prostowniki, zapewniające możliwość zmiany położenia elementów szkieletowych - a więc umożliwiające ruch. Podstawą działania odnóży składających się z członów jest ich połączenie za pomocą stawów.
Skorupiaki
Pajęczaki
Owady

czułki (2 pary)
- antenule
- anteny zaniknięcie czułków czułki (jedna para)
odnóża gębowe (6 par)
- żuwaczki
- szczęki (I i II pary)
- szczękonóża (I, II i III pary) odnóża gębowe (2 pary)
- szczękoczułki
- nogogłaszczki
odnóża gębowe (3 pary)
- żuwaczki
- szczęki (I i II pary)
odnóża kroczne (5 par) odnóża kroczne z pazurkami (4 pary) odnóża kroczne z pazurkami (3 pary)
odnóża odwłokowe (5-6 par)


Układ oddechowy
Budowa układu oddechowego jest zależna od środowiska życia.
• Skrzela – służą do oddychania pod wodą; są to cienkościenne, blaszkowate wyrostki osadzone na tułowiu, odwłoku lub odnóżach, w których krąży hemolimfa.
• Płucotchawki – służą do oddychania powietrzem atmosferycznym; są to wpuklenia o kształcie komory z otworkami (przetchlinkami, stigmami). Komora wewnątrz jest silnie pofałdowana i płynie w niej krew. Wymiana gazowa zachodzi na drodze dyfuzji.
• Tchawki – tak jak płucotchawki służą do oddychania powietrzem atmosferycznym. Jest to sieć rurek (wpukleń) rozgałęziających się na coraz to drobniejsze tchawki. Zaczynają się przetchlinkami występującymi na bokach tułowia i odwłoku. Końcowe odcinki zawierają płyn, w którym może rozpuszczać się tlen i dyfundować do otaczających komórek. Taki układ zapewnia bardzo wydajną wymianę gazową - szczególnie przydatną owadom podczas lotu.
• Skrzelotchawki – występują u larw żyjących w wodzie. Są to zmodyfikowane tchawki, stanowiące system zamknięty.
Skorupiakokształtne – skrzela, wymiana gazów całą powierzchnią ciała.
Pajęczaki – tchawki, płucotchawki, narządy oddechowe mogą również nie występować.
Tchawkowce – tchawki lub brak narządów.
Układ krwionośny
Układ krążenia stawonogów jest otwarty, składa się z serca i naczyń. Płyn krążący w tym układzie nazywa się hemolimfą. Serce o podługowatym kształcie, z którego wychodzi kilka naczyń krwionośnych, położone jest po grzbietowej stronie ciała.
Układ pokarmowy
Układ pokarmowy jest podobny do budowy pierścienic – zawsze składa się z trzech odcinków: jelita przedniego, środkowego i tylnego. Zarówno jelito przednie, jak i tylne wysłane są kutykulą. Dlatego nie mogą zachodzić tutaj żadne procesy trawienia i wchłaniania. Zachodzą tylko w jelicie środkowym. Otwór gębowy jest otoczony narządami gębowymi, umożliwiającymi m.in. pobieranie i mechaniczne rozdrabnianie pokarmu. Stawonogi odżywiające się pokarmem płynnym (np. pajęczaki, owady krwiopijne) mają umięśnioną gardziel ssącą lub żołądek ssący. Do jelita środkowego stawonogów uchodzi palczasty gruczoł trawienny. Na granicy jelit środkowego i tylnego owadów, wijów i większości pajęczaków znajdują się ujścia narządów wydalniczych. Żołądek tych zwierząt podzielony jest na dwie części – żującą oraz "filtrującą" pokarm silnie rozdrobniony.

Układ wydalniczy
U stawonogów występują:
• metanefrydia (skorupiaki, część szczękoczułkowców) zlokalizowane są w parzystych gruczołach czułkowych i szczękowych u skorupiaków oraz gruczołach biodrowych u pajęczaków.
• cewki Malpighiego (stawonogi lądowe: część pajęczaków i wszystkie tchawkowce)mają one postać zamkniętych od strony jamy ciała cienkich kanalików, których ujście znajduje się na granicy pomiędzy jelitem środkowym i tylnym. Kanaliki te zbierają zbędne i szkodliwe metabolity z płynu wypełniającego jamę ciała (hemolimfy) i przekazują je do jelita. Tam zaś po resorpcji wody, razem z resztkami pokarmu są usuwane na zewnątrz.
Cewki Malpighiego występują u owadów, wijów i wyżej uorganizowanych pajęczaków.
Stawonogi wodne wydalają głównie silnie rozcieńczony amoniak. Lądowe zaś, które muszą oszczędzać wodę, przetwarzają amoniak w związki azotowe słabo rozpuszczalne w wodzie, jak guanina (pajęczaki) czy kwas moczowy (owady).

• Cechy wspólne stawonogów.
- okrycie ciała pancerzykiem
- odnóża składające się z kilku ruchomych względem siebie części
- heteronomioczna segmentacja ciała

• Cechy charakterystyczne owadów, pajęczaków i skorupiaków.

owady:
- trójdzielna budowa ciała
-3 pary odnóży krocznych
-skrzydła u większości gatunków
- oddychają tchawkami.

pajęczaki:
- oddychają płucami i tchawkami
- dwudzielna budowa ciała
-cztery pary odnóży krocznych

skorupiaki:
- dwudzielna budowa ciała
-oddychają skrzelami
-chitynowy pancerz.

ROZWÓJ OWADÓW


W rozwoju złożonym wyróżniamy u owadów:

przeobrażenie zupełne - z zapłodnionych jaj wylęga się larwa prowadząca bardzo aktywny (żarłoczny) tryb życia, następnie larwa zamienia się w poczwarkę, a ta z kolei w owada dojrzałego, np.: bielinek kapustnik, mucha;

przeobrażenie niezupełne - z zapłodnionych jaj wylęga się larwa przypominająca swym wyglądem owada.

Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.