Konspekt lekcji

Temat: Motyw wadzenia się z Bogiem w hymnie Jana Kasprowicza pt. ,,Dies irae”.

Klasa: IIC

Czas: 45'

Cele:-uczeń doskonali umiejętność analizy i interpretacji utworu poetyckiego według schematu
Kaniewskiego;
-odczytuje i wyjaśnia symbole ukryte w tekście;
-określa konwencję stylistyczną utworu;
-zna i wskazuje wyznaczniki gatunkowe hymnu;
-wskazuje nowatorski charakter hymnów Kasprowicza;
-wskazuje egzystencjalny wymiar utworu;
-wskazuje konteksty filozoficzne, literackie i malarskie;
-dokonuje analizy porównawczej tekstu poetyckiego i dzieła malarskiego;
-posługuje się pojęciami: dekadentyzm, katastrofizm, ekspresjonizm, egzystencjalizm;

Metody pracy: polimetoda z elementami heurezy i metody typolektoralnej.

Formy pracy:praca zbiorowa.
.
Pomoce dydaktyczne:

- Jan Kasprowicz, Dies irae;
- Hans Memling, Sąd ostateczny;
- Leon Wyczółkowski, Jan Kasprowicz;

Tok lekcji:

I. Stworzenie sytuacji dydaktycznej.

1.Informacje o autorze.
2.Geneza hymnu Jana Kasprowicza, Dies irae.

II. Właściwy tok lekcji:

1.Głośne odczytanie tekstu.
2.Swobodne wypowiedzi uczniów dotyczące wrażeń po przeczytaniu utworu.
3.Uczniowie omawiają konstrukcję podmiotu lirycznego.
4.Uczniowie ustalają kim jest adresat utworu i wskazują jakie relacje łączą go z podmiotem lirycznym. Posługują się odpowiednimi cytatami.
5.Uczniowie posługując się cytatami wskazują jak podmiot liryczny widzi dzień sądu ostatecznego.

-apokalipsa jako zagłada człowieka:

,,i Ja, w chęć życia bogaty,
a dziś w umarłych postawiony rzędzie?(...)
Bo cóż może być jeślim ja zginął (...)”

-apokalipsa jako zagłada świata:

,,światy pochłania nieprzebyty muł(...)”

-apokalipsa jako upadek wartości moralnych:

,,Ten upada, ten się broni,
temu dłoń ścisnęła krtań,
ten się swojego brata paznokciami wrył(...)”

-apokalipsa jako czas powstania z grobów:

,,Idą na się zmartwychwstali(...)”

6.Uczniowie wskazują symbole sądu i kary znane z Apokalipsy św. Jana:

-dżwięk trąb ma obwieścić przyjście Sędziego;
-zapowiedzią sądu mają być słowa Psalmisty;
-zmartwychwstaną umarli;
-zapanuje chaos i przerażenie;
-świat obróci się w proch.

7.Na podstawie hymnu ,,Dies irae” i wiedzy zaczerpniętej z tradycji chrześcijańskiej uczniowie wyjaśniają jaką postać symbolizuje Ewa.

Uczniowie wskazują paradoksalne ujęcie postaci Ewy zarówno w ujęciu biblijnym i literackim ponieważ jednocześnie jest synonimem życia jak i śmierci; dobra a jednocześnie uległości wobec zła.

8.Uczniowie posługując się cytatami ustalają jak w tekście Jana Kasprowicza został przedstawiony Bóg i kto jest odpowiedzialny za zło istniejące na świecie.

Refleksja utworu zamyka się w pytaniu czy światem rządzi dobro- Bóg czy zło- Szatan. Bóg ukazany w hymnie Kasprowicza jest obojętny wobec świata, który stworzył, nie ingeruje w sprawy ludzkie. Podmiot liryczny wyraża dramatyczny sprzeciw wobec porządku świata, którego twórcą i strażnikiem powinien być sam Bóg. To Stwórca przewidział i przesądził współistnienie Dobra i Zła. Odpowiedzialność za czynione przez ludzi zło spada więc na Boga, który stworzył słabego i skorego do grzechu człowieka.

,,Przede mną przepaść, zrodzona przez winę,
przez grzech Twój; Boże...Ginę! ginę! Ginę!(...)

Człowiek, będąc ,,skazanym” na grzech, cierpi – paradoksalnie - ,,za winy niezawinione”

9.Uczniowie ustalają jaką postawę przyjmuje podmiot liryczny. Czy staje po stronie sądzącego Boga?.

10.Uczniowie wskazują inną, buntującą się przeciwko Bogu postać literacką. Nazywają postawę buntu i poświęcenia się jednostki dla dobra ogółu.


11.Uczniowie wskazują podobieństwa i różnice między Konradem z III cz. ,,Dziadów”a podmiotem lirycznym hymnu Kasprowicza.

Podobieństwa

Konrad
Podmiot liryczny
Bunt przeciwko Bogu, który jest obojętny wobec cierpienia narodu polskiego
Bunt przeciwko Bogu, który jest sprawcą cierpienia całego narodu ludzkiego
Utożsamia się z uciśnionym narodem polskim
Utożsamia się z cierpiącą ludzkością
Staje na granicy blużnierstwa chcąc nazwać Boga Carem
Staje na granicy blużnierstwa kiedy zarzuca Bogu, że sam jest odpowiedzialny za zło istniejące w świecie, bo sam je stworzył

Różnice

Konrad
Podmiot liryczny
Wypowiada się w imieniu Polaków
Wypowiada się w imieniu wszystkich ludzi
Poczucie pychy, wielkości i mocy; czuje się równy Bogu
Uważa się za nic nieznaczącą i z góry skazaną na klęskę jednostką
Czuje się wybranym z wielu
Czuje się jednym z wielu

12.Uczniowie ustalają jaka konwencja stylistyczna dominuje w hymnie Kasprowicza, wskazują wyznaczniki poetyki ekspresjonistycznej.

13.Uczniowie wskazują wyznaczniki gatunkowe hymnu i określają na czym polega nowatorski charakter hymnu ,,Dies irae”.Dokonują porównania tekstu z dowolnym utworem hymnicznym np.,,Czego chcesz od nas Panie” J. Kochanowskiego.

Hymn Jana Kochanowskiego jest apoteozą Boga – Ojca, miłosiernego wobec swojego stworzenia i pochwałą Boga – Artysty ( Deus Artifex ), który stworzył doskonały, pełen harmonii świat. Hymn J. Kasprowicza ma zupełnie odmienny ton. W ,,Dies irae” Bóg jest milczącym sędzią i sprawcą zagłady. Zamiast ładu i spokoju wprowadza chaos i zniszczenie.

14.Uczniowie dokonują analizy stylistycznej tekstu.

-określają typ liryki i rodzaj wiersza;
-wskazują dominantę kompozycyjną;
-wskazują środki stylistyczne i omawiają zasadność ich użycia.

15.Uczniowie porównują hymn ,,Dies irae” z obrazem H. Memlinga, Sąd ostateczny.

16.Uczniowie wskazują i omawiają konteksty np.: religijny, literacki, malarski, filozoficzny.

III. Podsumowanie.

IV. Zadanie domowe.
Sporządż notatkę na temat związków Jana Kasprowicza z Podhalem.

Wyświetleń: 0