Katalog

Agnieszka Kawalec, 2016-05-31
Mirów Stary

Historia, Scenariusze

Scenariusz apelu z okazji rocznicy Konstytucji 3 Maja "O! nieszczęśliwa! O! uciemiężona Ojczyzno moja..."

- n +

Scenariusz apelu z okazji rocznicy Konstytucji 3 Maja
"O! nieszczęśliwa! O! uciemiężona Ojczyzno moja..."
Narrator 1
Pragnę powitać wszystkich zebranych na dzisiejszym apelu. Wkrótce będziemy obchodzić kolejną, już 225, rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Spotkaliśmy się tu, żeby przypomnieć sobie jak doszło do tego wielkiego wydarzenia.
Powstań! Baczność! Do hymnu państwowego!
Pieśń: Hymn Państwowy (chór).
Spocznij Po hymnie
Narrator 2
Rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja obchodzili polscy patrioci uroczyście już podczas rozbiorów, pomimo represji i sprzeciwu zaborców. Szczególnie doniosłe uroczystości odbywały się pod koniec XIX wieku w Galicji, gdzie Polacy posiadali szeroką autonomię. Wielkim świętem państwowym, rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja była w okresie międzywojennym. Po II wojnie światowej, w nowej rzeczywistości politycznej i ustrojowej, zaprzestano obchodzenia tej rocznicy.
Dopiero 6 kwietnia 1990 roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej zdecydował przywrócić jako święto państwowe dzień 3 Maja czyli rocznicę uchwalenia pierwszej polskiej Konstytucji z 1791roku.

Recytator
Opowiedz nam, moja Ojczyzno,
jak matka dzieciom ciekawym,
o latach znaczonych blizną,
na wiekach chwały i sławy!
Wytłumacz nam, tak jak umiesz,
skąd czerwień i biel sztandarów,
niech ludzie żyją tu w dumie,
że taki wydał ich naród!
A jeśli wielka historia
i dla nas ma trochę miejsca,
bądź z wiernych mi najwierniejsza
i mnie weź sobie do serca!
Narrator 1 Polska w XVIII wieku pogrążyła się w chaosie wskutek samowoli magnatów i nieudolnych rządów dynastii saskiej. Coraz częściej w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej mieszały się państwa ościenne. Po pierwszym rozbiorze Polski dążenie do reform stawało się coraz silniejsze, zaczęło ogarniać znaczne kręgi społeczeństwa szlacheckiego. Obóz propagujący reformy, zwany patriotycznym, dążył do przeprowadzenia pewnych reform ustrojowych, zniesienia kurateli caratu, poprawy stanu obronności państwa drogą powiększenia armii. Przeciwny tym zamierzeniom obóz opozycji magnackiej był wrogi wszelkim reformom i zamierzał nadal opierać się na protekcji rosyjskiej. Król i stronnictwo dworskie dążyło do wzmocnienia władzy królewskiej i powiększenia sił zbrojnych, ale w oparciu o carat. Walka pomiędzy tymi stronnictwami miała się rozegrać na Sejmie, który rozpoczął obrady w 1788 roku.
Rocznica
Trzeci Maja radością wiosenną
wszystkich ludzi dziś w Polsce powitał,
Sztandarami biało - czerwonymi
umaiła się Rzeczpospolita.
Umaiły się też pierwszym kwieciem
łąki, pola i w ogrodach drzewa,
Maj się pieśnią zwycięskiej wiosny
zgodnym chórem z ludźmi rozśpiewał.
Rozpłynęła się już pieśń radosna
głośnym echem po ojczystym kraju,
- Witaj, witaj, Majowa Rocznico,
pamiętny Trzeci Maju.

Recytator Witaj, wolności aniele,
Nad martwym wzniesiony światem!
Oto w Ojczyzny kościele
Ołtarze wieńczone kwiatem
I wonne kadzidła!
Patrz! Tu świat nowy - nowe w ludziach życie.
Spojrzał - i w niebios błękicie
Malowne pióry złotemi
Roztacza nad Polską skrzydła;
I słucha hymnów tej ziemi.
Recytator
Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba
Podnoszą z ziemi przez uszanowanie
Dla darów Nieba...
Tęskno mi, Panie...
Do kraju tego, gdzie winą jest dużą
Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą...
Tęskno mi, Panie...
Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony
Są - jak odwieczne Chrystusa wyznanie:
"Bądź pochwalony!"
Tęskno mi, Panie...
Tęskno mi jeszcze i do rzeczy innej,
Której już nie wiem, gdzie leży mieszkanie,
Równie niewinnej...
Tęskno mi, Panie...
Narrator 2
Tymczasem Polacy zadali cios śmiertelny planom monarchii pruskiej i rosyjskiej, wprowadzając dziedziczność tronu i konstytucję lepszą od angielskiej - Majową konstytucję.
Narrator 1 Jest rok 1791. Wielkie dni przeżywa Warszawa. Oto już czwarty rok obraduje w stolicy sejm, zwany Sejmem Czteroletnim lub Wielkim. Toczy się zacięta walka o losy Polski.
Narrator 2 Projekt reform ustrojowych powstaje powoli wobec oporu znacznej części posłów. Wielką rolę odgrywa grupa zwolenników reform skupionych wokół Hugo Kołłątaja, nazwana później Kuźnicą Kołłątajowską. Do tego zacnego grona należeli również: Stanisław Staszic, Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski , i inni. Byli to ludzie mądrzy, kochający ojczyznę, którzy chcieli zmienić dawne, niesprawiedliwe i złe prawa, które prowadziły Polskę do zguby.
Piosenka: Jak szło wojsko…
Narrator: 1
W szczelnie wypełnionej sali poselskiej Zamku Królewskiego rozpoczęły się obrady. Marszałek Stanisław Małachowski wzruszonym głosem otworzył posiedzenie Sejmu, który miał zatwierdzić nowe prawa, nową konstytucję dla Polski.

Narrator 2
Prace Sejmu Czteroletniego uwieńczyło uchwalenie nowej Konstytucji w dniu 3 maja 1791 roku. Była pierwszą w Europie a drugą na świecie po Stanach Zjednoczonych ustawą zasadniczą, to znaczy regulującą podstawowe problemy społeczno-polityczne, prawa i obowiązki mieszkańców państwa oraz zasady organizacji jego władz. Postanowienia Konstytucji były rewolucyjne, ostrożne - doniosłe na miarę epoki.

Recytator
Cała stolica od rana,
huczy, jak rzeka wezbrana.
Poprzez ludu gwarne mrowie,
ciągną na zamek posłowie.
We wielkiej sali zamkowej,
gromkie okrzyki, przemowy.
Wchodzi król. W radosnej wrzawie,
zebranych wita łaskawie.
Nagle milknie ciżba zbita,
marszałek uchwałę czyta.
Wielka ma zawitać zmiana:
wolność, równość wszystkim dana.
Wszyscy zjednoczą się w pracy:
szlachta, mieszczanie, wieśniacy.
Lecz wszyscy też w równej mierze,
Polsce winni służyć szczerze.



Narrator 1:
Konstytucja składała się z 11 rozdziałów:

I. Religia Panująca .
II. Szlachta Ziemianie.
III. Miasta i Mieszczanie.
IV. Chłopi i Włościanie
V. Rząd, czyli oznaczenie Władz Publicznych.
VI. Sejm, czyli Władza Prawodawcza.
VII. Król, Władza Wykonawcza.
VIII. Władza Sądownicza.
IX. Regencja.
X. Edukacja Dzieci Królewskich.
XI. Siła Zbrojna Narodowa.
Narrator 2
W Konstytucji zakreślono ramy nowego państwa – monarchii konstytucyjnej i parlamentarnej:
- zniesiono wolną elekcję i liberum veto,
- zlikwidowano odrębność Korony i Litwy,
- Rząd organem władzy wykonawczej,
- powołanie Straży Praw z królem na czele,
- Sejm –parlament organem władzy ustawodawczej,
- zwiększenie liczby wojska ,
- zreformowanie sądownictwa,
- uprawnienia dla mieszczan i chłopów.

Narrator 1:
Społeczeństwo Warszawy z ogromną radością przyjęło nowy akt prawny, wiwatując na Placu Zamkowym na cześć twórców Konstytucji: króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Hugo Kołłątaja , Ignacego Potockiego i Stanisława Małachowskiego.

KRÓL ( Czyta)
W imię Boga, w Trójcy Świętej Jedynego. Stanisław August z Bożej łaski i woli narodu Król Polski uznając, że los nas wszystkich od udoskonalenia konstytucji narodowej zawisł, poznawszy zadawnione rządu naszego wady, ceniąc niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu niniejszą konstytucję uchwalamy. Wszelka władza społeczności ludzkiej swój początek bierze z woli narodu, dlatego ustanawiamy trzy władze narodu polskiego: władza prawodawcza w sejmie zgromadzona, władza wykonawcza w królu i straży i władza sądownicza w sądach sprawowana będzie.
Wszystko i wszędzie większością głosów decydowane być powinno, przeto liberum veto i konfederacje wszelkiego gatunku na zawsze znosimy. Tron polski dziedzicznym mieć na zawsze chcemy i stanowimy. Dynastia przyszłych królów polskich zacznie się na osobie Fryderyka Augusta, dzisiejszego elektora saskiego, którego sukcesorem tronu polskiego obwieszczamy. Po wsze czasy najstarszy syn króla panującego po ojcu na tron następować ma. Każdy król wstępując na tron, wykona przysięgę Bogu i Narodowi, na zachowanie konstytucji niniejszej.
(Obecni wiwatują:)
WIWAT RZECZPOSPOLITA !
WIWAT NARÓD ! WIWAT KRÓL !
WIWAT KONSTYTUCJA !

Wszyscy recytatorzy chórem :
Zgoda Sejmu to sprawiła,
Że nam wolność przywróciła.
Wiwat, krzyczcie wszystkie stany,
Niechaj żyje król kochany.
Taka jest narodu wola:
Za twych braci i za króla
Obywatel każdy, wszędzie,
Życie swoje łożyć będzie.
Wiwat sejm i naród cały!
Dziś nam nieba żywot dały.
Wiwat krzyczcie wszystkie stany,
Niechaj żyje król kochany !

Pieśń : Witaj Majowa Jutrzenko.

Narrator 2 :
Tymczasem knujący zemstę umysł cesarzowej nie spuszczał z oka nieszczęsnej Polski, która próbowała stanąć o własnych siłach. Katarzyna rzuciła potajemnie sidła, aby w nie odwiecznych wrogów Polski oplątać, przyjaciół zaś jednego po drugim odciągnąć potrafiła. O Turkach już i mowy nie było. Króla szwedzkiego zjednała sobie najzupełniej. Prusy nie oparły się przynęcie, jaką im ona od strony wschodniej rzuciła. Anglię tak umiała złowić na wędkę różnych obietnic handlowych, że ta nie stawiała jej żadnej w Polsce przeszkody. Mogła tedy do woli użyć oręża, który osamotnionej Polsce śmiertelny cios miał zadać.

Recytator
Dziś Polsko, Twoje imieniny,
Twojego święta dzień.
Nie szczędzą kwiatów Ci rośliny,
Ni ptaki – swoich pień,
Więc pozwól, aby jak do matki
- boś Matką wszystkich nas –
przybiegły do Cię Twoje dziatki
i rzekły oto wraz:
Kochamy ciebie, kraju miły,
Nad życie i nad świat,
Bośmy się tutaj urodziły
Wśród Twoich miast i chat,
Bo Twoja mowa – naszą jest;
Tyś dała nam twe dźwięczne słowo
I święty boży chrzest.



Narrator 1:
18 maja 1792 roku wojska rosyjskie przekroczyły granice Korony i Litwy. Pomimo stawienia oporu wojskom carskim pod Zieleńcami i Dubienką, nastąpił ogólny odwrót wojsk polsko - rosyjskich w stronę Wisły.
Król jednak, od początku traktował wojnę jako demonstrację wojskową i 24 lipca przystąpił do konfederacji targowickiej oraz nakazał zaprzestania działań wojennych.
Konsekwencją przegranej Polaków był II rozbiór Polski w 1793 roku, a następnie w 1795 roku III rozbiór, który zlikwidował niepodległe państwo polskie na 123 lata!
Narrator 2
Konstytucja 3 Maja obowiązywała czternaście miesięcy. Targowiczanie przy pomocy Rosji doprowadzili do wojny, w wyniku której w 1793 roku nastąpił II rozbiór Polski. W 1795 roku nastąpił III rozbiór Polski.
Recytator
Oj, Targowiczanie
Dobrze się nazwali!
Jak Judasza, za srebrniki,
Polskę stargowali!
Stargowali Polskę
I tę wolność bratnią!
Zagasili nad Ojczyzną
Gwiazdę jej ostatnią!
Zagasili blaski
W tej polskiej koronie,
Podeptali orły białe,
I Litwy pogonie!
Narrator 1
W tej smutnej i tragicznej historii rozbiorowej są dla Polaków chwile chwały, nieugiętości ducha i wielkiej walki o honor ojczyzny. O swoją wolność i prawa musieli walczyć Polacy jeszcze przez wiele lat. Konstytucja 3 Maja stała się symbolem wewnętrznych sił narodu, zdolnego do politycznego odrodzenia się .
Pieśń: Rota.
Recytator
Polsko! Lecz ciebie błyskotkami łudzą;
Pawiem narodów byłaś i papugą,
A teraz jesteś służebnicą cudzą.
Choć wiem, że słowa te nie zdarzą długo
W sercu - gdzie nie trwa myśl nawet godziny,
Mówię- bom smutny - i sam pełen winy.
Recytator
Nauczmy się na pamięć tego kraju,
litera po literze, dzień po dniu,
co oczy po horyzont ogarniają,
co zdarzyć się nam może tylko tu,
w złocistym lipcu czy zielonym maju,
od wschodu słońca aż po nocy cień.
Nauczmy się na pamięć tego kraju,
jedynego w całym świecie jak własny dzień...

Recytator
O! Raz ostatni patrzę na tę ziemię,
Kędy od wieków chodzi moje plemię
We krwi a słońcu. Oczy we łzach mokną...
Szkoda mi Polski! - Odsłońcie to okno...
Niech na nią patrzę, choć ją pożegnałem...
O! Raz ostatni tę ziemię widziałem!
Ranek pogodny - z doliny mgły wstają,
Kościelne dzwony nowy dzień witają -
Chórami ptactwa tam dzwoni dąbrowa...
Ojczyzno moja, bądź zdrowa!
● bicie dzwonów
Podczas wypowiadania ostatniej kwestii ( recytator nr X ) król wstaje, składa berło i koronę na stoliku znajdującym się obok "tronu", zdmuchuje palące się świece w lichtarzu i przyłącza się do grupy uczniów.
W tym samym czasie trzech recytatorów niesie na środek sceny mapę konturową Rzeczpospolitej, ustawia ją pionowo w stronę widowni i energicznym gestem rozrywają na trzy części. "Porwane kawałki Polski" gniotą w dłoniach, rzucają na ziemię i przydeptują.

Narrator 2
Kończąc zastanówmy się co dla młodego pokolenia oznaczają słowa : BÓG, HONOR, OJCZYZNA.

Narrator 1
Żyjąc w zawrotnym tempie, negujemy wszelkie wartości, odrzucamy wszelkie formy czczenia przeszłości, wysuwając na plan pierwszy życie teraźniejszością. Buntujemy się przeciwko górnolotnym słowom.
Nudzą nas uroczystości, apele, rocznice i święta. Jednak naród, który nie zna swojej przeszłości, umiera i nie buduje przyszłości.
Narrator 1
Czy możemy lekceważyć te wielkie słowa lub wymazać je z naszej świadomości?
Narrator 2
Każdy z nas ma prawo do własnych sądów i przekonań, ale żeby być w pełni wolnym, trzeba znać i rozumieć prawa oraz zasady wolności.

Narrator 1
Dziękujemy zebranym za udział w naszej uroczystości.



Opracowała:
Agnieszka Kawalec
Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.