Opis i analiza
Uczeń sprawiajacy szczególne problemy wychowawcze („trudny uczeń”)
1. Identyfikacja problemu
Mateusz jest uczniem przygotowujacym się do uzyskania zawodu kucharz. Wychowuje się w rodzinie pełnej, ma siostrę. Oboje rodzice pracują zawodowo poza miejscem zamieszkania, w związku z tym późno wracają do domu z pracy lub wyjeżdżają do pracy w godzinach, w których Mateusz wraca ze szkoły. Sytuacja materialna rodziny jest dobra. Uczeń w ostatnim czasie skarżył się na problemy ze zdrowiem. Odbył szereg wizyt u lekarzy. Twierdził, że boli go serce. W ubiegłym roku szkolnym oraz na początku bieżącego roku szkolnego Mateusz przejawiał szczególne problemy wychowawcze. Zakłócał tok lekcji, nie potrafił dostosować się do norm i zasad obowiązujących podczas lekcji. Postanowiłam problem rozwiązać we wspołpracy z innymi nauczycielami uczącymi Mateusza.
2. Geneza i dynamika zjawiska
Przeprowadziłam wiele rozmów z rodzicami oraz z siostrą Mateusza. Tata chłopca stwierdził, że nieprawidłowe zachowanie syna może wynikać z braku kontaktu oraz kontroli z jego strony, oraz ze strony mamy Mateusza, co prawdopodobnie spowodowane jest ich pracą, a co z tego wynika częstą nieobecnością w domu. Mateusz często powtarzał (na przerwach), że jest w domu sam z siostrą i, że sami muszą przygotowywać sobie posiłki i etc. W ostatnim czasie siostra Mateusza wyprowadziła się z domu i, jak sama powiedziała na zebraniu w szkole, nie ma teraz kontaktu z bratem. Powiedziała, że to też może być przyczyną nieprawidłowego zachowania chłopca, gdyż nie rozmawia z nim tak jak wcześniej.
3. Znaczenie problemu
Brak kontaktu ze strony rodziców, rodzeństwa może być przyczyną nieprawidłowego zachowania w szkole. Okres adolescencji, w którym znajduje się obecnie Mateusz, w przełożeniu na stan niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim, to czas, w którym bardzo duże znaczenie ma poziom przywiązywania uwagi ze strony rodziców do wszelkich działań dziecka. Ważne jest docenienie wszelkich starań ucznia w szkole i w domu, wzmacnianie pozytywne w przypadku nawet najmniejszych osiągnięć. Brak kontroli ze strony rodziców, brak kontaktu z najbliższym rodzeństwem może przejawiać się problemami w nauce i w zachowaniu w szkole.
4. Prognoza
negatywna: - jeżeli wychowawca oraz rodzina ucznia nie podejmą jakichkolwiek działań zmierzających do rozwiązania istniejącego problemu może to doprowadzić do dalszych nieprawidłowych zachowań ucznia, a nawet do jego demoralizacji.
pozytywna: - wdrożenie odpowiednich działań ze strony wychowawcy oraz rodziców ucznia może doprowadzić do poprawy jego zachowania.
5. Propozycje rozwiązań
Niezbędna jest dobra współpraca wychowawcy z rodzicami ucznia, jednakowe oddziaływanie szkoły oraz domu rodzinnego. Wyjaśnienie problemu rodzicom, udzielenie wskazówek jak powinni postępować ze swoim dzieckiem. Nawiązanie dobrego kontaktu z uczniem, poprzez wspólne rozmowy w czasie zajęć z wychowawcą, w trakcie zajęć, na których uczeń przygotowuje się do wykonywania zawodu. Ważne jest zachęcanie ucznia do wszelkiej aktywności na lekcjach oraz poza zajęciami,a tym samym wzmocnienie pozytywne wszelkich podjętych przez ucznia działań, o których wychowawca wie. Należy nasilić pracę w zakresie motywowania ucznia do pracy na lekcjach, do angażowania się ucznia w życie szkoły, do pełnienia określonych funkcji w zespole klasowym, do organizowania oraz kontrolowania wszelkich działań mających miejsce w życiu klasy i szkoły. Należy konsultować się z innymi nauczycielami na temat postępów ucznia w zachowaniu oraz systematycznie konsultować się z rodzicami ucznia w zakresie kontroli jego zachowania.
6. Wdrażanie oddziaływań
Bardzo ważną sprawą było uświadomienie rodzicom istoty problemu. Przeprowadziłam wiele rozmów w szkole z rodzicami i siostrą Mateusza podczas spotkań indywidualnych oraz zebrań rodzicielskich. Prowadziłam również rozmowy telefoniczne, w których informowałam rodziców o zaistniałych problemach w zachowaniu ich syna w szkole. Angażowałam ucznia do podjęcia określonych działań na rzecz klasy oraz do pełnienia funkcji w zespole klasowym poprzez liczne rozmowy z uczniem na forum klasy oraz rozmowy indywidualne. Jako nauczyciel przedmiotów w kształceniu zawodowym praktycznym wprowadziłam system wykonywania fotografii sporządzanych przez uczniów potraw w trakcie tych zajęć oraz zajęć pozalekcyjnych. Następnie zamieszczałam te fotografie na stronie internetowej szkoły, a potem informowałam o tym uczniów.
7. Efekty oddziaływań
W efekcie podjętych oddziaływań nastąpiły pozytywne zmiany w zachowaniu ucznia: Mateusz założył stronę internetową na portalu społecznościowym: facebook w internecie. Mateusz na tym portalu zamieszcza do dnia dzisiejszego fotografie sporządzanych na zajęciach potraw, opisuje te fotografie. Co więcej zamieszcza tam informacje z życia klasy, informacje o przeprowadzonych przez wychowawcę konkursach, o szkoleniach wychowawcy oraz o zabraniach rodzicielskich. Strona uzyskała wiele „polubień” od innych, np. od innych restauracji, czy nawet od gminy Słubice;
Mateusz jest gospodarzem klasy. Bardzo lubi organizować różne działania. Obecnie sam zainteresował się organizowaniem pożegnania uczniów klasy III ZSZ;
Uczeń okazuje wszelką pomoc, np. pomaga innemu nauczycielowi w czynnościach higienicznych związanych z opieką nad uczniem poruszajacym się na wózku inwalidzkim;
Mateusz bardzo lubi organizować i porzadkować pracownię zajęć praktycznych. Dba o jej czystość i wystrój. Bardzo lubi, kiedy poleci mu się jakieś zadanie do wykonania.
LITERATURA:
„Psychologia w szkole”
Niemierko „Wychowanie w klasie szkolnej”
„Psychologia w szkole” - współpraca z rodzicami w praktyce
Opracowała: Anna Bąk

Opis i analiza
Problem negatywnych relacji interpersonalnych w zespole klasowym
1. Identyfikacja problemu:
Opisywany problem dotyczy relacji uczniowskich w klasie II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz. Relacje dotyczą sytuacji przybycia rok wcześniej do klasy (wówczas do klasy I) nowego ucznia Pawła. Wcześniej Paweł uczęszczał do Gimnazjum w innym mieście. Paweł Olejniczak był uczniem lubianym przez kolegę i koleżanki w klasie. Był sympatyczny, a także ambitny. Problem zaistniał, gdy pojawiły się sytuacje agresywnych zachowań (dokuczanie, wyzywanie, bójki) ze strony kolegi oraz koleżanek skierowanych w stronę ucznia. Agresywne zachowania występowały jeszcze w klasie III (ze strony kolegi). Koleżanki w klasie poprawiły swoje zachowanie względem Pawła. W związku z tym postanowiłam pomóc uczniowi.
2. Geneza i dynamika zjawiska
Zjawisko zaczęło pojawiać się już w klasie I. Uczniowie bardzo często zwracali Pawłowi uwagę, na to że:
- ma brudne ubranie;
- ma brudne ręce;
- ma nieuczesane włosy.
Obserwując poszczególne zachowania uczniów w klasie dostrzegłam stopniowy wzrost agresji skierowanej w stronę ucznia Pawła. Największe jej nasilenie miało miejsce w klasie II. Wówczas agresja objawiała się napięciem, konfliktami w klasie w postaci sprzeczek uczniowskich, a nawet bójki. W klasie III zaobserwowałam dokuczanie Pawłowi ze strony kolegi w klasie. Dziewczęta poprawiły swoje zachowanie wobec Pawła.
Rozwiązując istniejący problem prowadziłam często rozmowy z wychowawcą klasy oraz z innymi nauczycielami uczącymi Pawła. Przeprowadzono również rozmowę wychowawczą w klasie, którą prowadziła pani dyrektor oraz wychowawca klasy. Moje działanie sprowadzało się do bardzo częstych upomnień słownych ucznia, który dokuczał Pawłowi jeszcze w klasie III. Uczeń ten stopniowo, w coraz mniejszym stopniu kierował obraźliwe słowa w stronę Pawła.
Stwierdzam, że takie zachowania należy automatycznie i systematycznie zwalczać, a przede wszystkim najpierw je dostrzegać i na nie reagować. Rolą nauczyciela jest poprawianie relacji uczniowskich w zespole klasowym. Paweł coraz częściej zaczął opuszczać zajęcia w szkole. Mówił mi, że „ma dosyć tej szkoły” i że tylko czeka, aby jak najszybciej ją skończyć. Mogłoby przecież dojść do jakiejkolwiek tragedii życiowej ucznia spowodowanej brakiem reakcji ze strony nauczyciela i nie udzieleniem pomocy uczniowi.
3. Znaczenie problemu
Problem dręczenia, agresji, czyli tzw. bullying może być powszechny w każdej szkole. Bullying to inaczej „szkolne prześladowanie”, które nie zwalczane może doprowadzić do obniżenia samooceny dręczonego ucznia, zwiększenia poziomu lęku, zwiększenia ryzyka wystąpienia depresji i zaburzeń emocjonalnych czy nawet psychicznych. Może również doprowadzić do tragedii życiowych. Co więcej występowanie agresji skierowanej do jednego z uczniów w zespole klasowym pogarsza warunki nauczania, utrudnia nauczycielowi prowadzenie lekcji, a w rezultacie utrudnia lub wręcz uniemożliwia osiągnięcie zamierzonych celów lekcji. Prześladowany uczeń może osiągać niższe wyniki w nauce.
4. Prognoza
Postawiłam dwie prognozy, co do skuteczności podjętych oddziaływań:
- prognoza negatywna: Brak zainteresowania nauczyciela zaistniałą sytuacją, obojętność szkoły i nie podjęcie jakichkolwiek działań zmierzających do rozwiązania problemu może doprowadzić do wystąpienia opisanych w punkcie 3. skutków.
- prognoza pozytywna: Zainteresowanie nauczyciela zaistniałą sytuacją, reakcja ze strony szkoły i innych nauczycieli oraz podjęcie jakichkolwiek działań zmierzających do rozwiązania problemu może doprowadzić do zniwelowania negatywnych skutków.
5. Propozycje rozwiązań:
1. Poszukiwanie skutecznych rozwiązań poprzez rozmowy wychowawcze z uczniami w przypadku każdej zaistniałej sytuacji na bieżąco, upomnienia słowne kierowane do uczniów przejawiających negatywne zachowania w stosunku do Pawła.


6. Wdrażanie oddziaływań:
Praca wychowawcza w omawianym zespole klasowym polegała na rozmowach, pogadankach z udziałem uczniów oraz pani vicedyrektor i wychowawcy klasy. Będąc świadkiem nieprawidłowych zachoweń skierowanych w stronę Pawła nieprzerwanie ingerowałam i przeprowadzałam rozmowy dyscyplinujące z uczniami w tej klasie. Przeprowadziłam również wiele rozmów z innymi nauczycielami oraz wychowawcami w szkole, którzy znali sytuację Pawła i również dostrzegali oznaki bullyingu. Za każdym razem starałam utwierdzić się w przekonaniu, że nie mylę się co do podejrzeń takich negatywnych zachowań w klasie. Ponadto za każdym razem, kiedy pojawiały się negatywne relacje interpersonalne w klasie, informowałam wychowawcę klasy o zaistniałym fakcie.
7. Efekty oddziaływań:
Zaobserwowałam stopniowy spadek przypadków dręczenia i nękania Pawła. W nowym roku szkolnym uczniowie zmienili nastawienie do nowego kolegi w klasie. Tylko sporadycznie uczeń – drugi chłopiec w klasie zwracał się do Pawła w sposób wskazujący na próby bullyingu. Wobec zastanej sytuacji na bieżąco reagowałam i starałam się obronić i wesprzeć poszkodowanego ucznia. Paweł zawsze mówił mi o swoich problemach od początku jego pobytu w nowej szkole. W pierwszym roku szkoły ponadgimnazjalnej zaobserwowoałam jego bardzo częstą obecność przy mnie, na przykład w czasie wycieczki szkolnej.
LITERATURA:
„Psychologia w szkole”
Niemierko „Wychowanie w klasie szkolnej”
„Psychologia w szkole” - współpraca z rodzicami w praktyce

Opracowała: Anna Bąk

Wyświetleń: 129